دبیرستان شهید بهشتی (رشت)

دبیرستان شاهپور (بهشتی) رشت[2] در سال ۱۲۹۸ شمسی ابتدا در باغ سبزه میدان تحت عنوان مدرسه متوسط ی نمره یک کار خود را آغاز کرد و در آن دوران از وجود ارزشمند شخصیت هایی مانند: میرزا حسن خان رشدیه، میرزا عیسی خان سمیعی، میرزا عبدالمجید فرساد، عبدالله راعی و… بهره برد. در ادامه به زیر کوچه و در پایان به حوالی میدان ناصریه (فرهنگ) نقل مکان کرد.[3]

[4]

[8]

زمینی به وسعت ۱۸ هزار متر مربع برای مدرسه خریداری شد. اطراف این زمین جز از ناحیه شمال و باختر، تماماً سبزه زار بود. مهندس شولتس آلمانی‌تبار بنای اصلی دبیرستان را تهیه کرد و با نظارت وی ساخت بنا پایان یافت. بنا تقریباً در وسط این زمین بزرگ ساخته شد. مدرسه طوری طراحی شد که به جز کلاس‌های درس، دارای آزمایشگاه فیزیک، شیمی و آزمایشگاه طبیعی نیز بود. دیگر دارایی‌های مدرسه تالار نقاشی، سالن جلسات و تئاتر، بالکنی برای نصب نورافکن و نمایش فیلم بود. بنای ساختمان اصلی در شهریور ۱۳۹۵ به همت مدیریت وقت مدرسه، علیرضا جعفری مورد مرمت قرار گرفت.

نمای ساختمان بسیار زیبا ساخته شد. قسمت بالای آن با بیت

، زینت یافته‌است؛ در زیر آن نیز ساعتی نصب شده‌است. در پایین آن و زیر سردر ورودی، مجسمه فروهر با سیمان برجسته خودنمایی می‌کرد. روی بال‌های فروهر واژه‌های دانایی و توانایی حک شده‌است. تاریخ این بنا در شعری گنجانده شد، که شاعرش استاد بدیع الزمان فروزانفر بود. در این بیت آمده است:

به جز فضای آموزشی، ساختمان دیگری بنا شد که کتابخانه و دفتر دبیرستان و کادر اداری مدرسه را تشکیل می‌داد. در نهایت مدرسه با اعتبار ۷۰۰ هزار ریال به اتمام رسید و مهرماه ۱۳۱۵ با ۴۲۱ دانش آموز مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این مدرسه نوین، در برهه‌های زمانی متفاوت به لحاظ کیفیت آموزشی، ارتقاء می‌یافت. تشکیل انجمن‌های مختلف نظیر انجمن ورزش، طبیعی، نطق و مناظره سالنامه و تألیف، برگزاری کلاس‌های آموزش نظامی، کمک به دانش آموزان تنگدست و… فقط یکی از فوق برنامه‌ها بود. در این مدرسه دختران نیز درس می‌خواندند.[9]

در سال‌های اولیه دههٔ ۱۳۲۰ شمسی و همزمان با حضور ارتش اشغالگر متفقین در گیلان، دبیرستان از این جریانات بی تأثیر نبوده و در قلب حوادث روز قرار داشت. هیاتی هنری بنام تئاترال هر هفته جمعه‌ها در سالن آمفی تئاتر دبیرستان به اجرای برنامه هنری می‌پرداخت و این موضوع به پویایی فضای هنری دبیرستان و حتی شهر می‌افزود.[10]

این دبیرستان که حالا نامش شهید دکتر بهشتی است در سال ۱۲۹۸ ه‍.ش در شهر رشت تأسیس شد. این مدرسه را آلمانی‌ها ساختند و اگر از بالا به این مدرسه نگاه کنیم به شکل یک عقاب است. از کسانی که در این مدرسه از ۹۰ سال پیش درس خوانده‌اند و فارغ‌التحصیل شده‌اند می توان به فضل‌الله رضا، محمّد معین، عنایت الله رضا، هوشنگ ابتهاج و خیلی از شعرایی که برخی از آن‌ها حالا در ایران نیستند، نام برد. «فکر نمی‌کنم مدرسه‌ای داشته باشیم که از ابتدا عکس مدیرانش را بر دیوار زده باشد و مدیر بعدی که آمد ببیند مدیر قبلی چه کسی بوده‌است؛ اما این مسئله، سنت این مدرسه است و عکسهای همه مدیرانش از ابتدا تا کنون موجود است.» اصغرنیا که دانش‌آموخته این مدرسه است ادامه می‌دهد: «آن موقع در سال ۱۳۱۴، اولین تیم فوتبال استان مال اینها بوده‌است؛ یعنی آنقدر مدرسه بزرگ بوده که زمین فوتبال داشته‌است. آن موقع در حیاط بارفیکس داشته‌است که بچه‌ها بتوانند در حیاط بازی بکنند و ورزش بکنند.» او از تألیفات دانش آموختگان این مدرسه این چنین روایت می‌کند: «جالب این است که اگر آثار این نویسنده‌ها را جمع کنیم تمام کتابخانه‌های استان را پر می‌کند. در اینجا نویسندگان بزرگی مثل محمود بهزاد، پدر زیست‌شناسی ایران، بوده‌اند یا استاد جعفر خمامی زاده که مترجم کتاب‌های رابینو است و بهترین کتابخانه و بهترین آزمایشگاه‌ها در آنجا بوده‌است.» اصغرنیا ادامه می‌دهد: «همیشه بهترین تئاتر استان در سالن آنجا برگزار می‌شد. آن موقع که ما بودیم، شاگردها را گزینش می‌کردند. استان گیلان، استان اول کشور در کنکور بود. حالا اگر در هر گوشه دنیا که برویم، فارغ التحصیلان این مدرسه حضور دارند. جالب این است که مدرسه چه قدر محکم بوده‌است که بعد از ۹۰ سال، حتی در زلزله گیلان تکان نخورده است.»[11]

• وبگاه خانه کاریکاتور ایران
• پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ایران شناسی