جیگر (شخصیت عروسکی)

یکی از عروسک‌های محبوبی که در سال ۱۳۹۱ توسط گروه ایرج طهماسب و حمید جبلی ساخته شد و به جمع شخصیت‌های کلاه قرمزی ۹۱ پیوست شخصیت «جیگر» است؛ عروسک خری که با نام «جیگر» خیلی زود توانست به عنوان یکی از کاراکترهای محبوب صدا و سیمای ایران در نوروز ۱۳۹۱ بدل شود.[2]

محبوبیت این کاراکتر به حدی رسید که در ایام پخش این مجموعه توانست به‌زودی سر از جلد مجلات مختلف درآورد و در کنار شخصیت‌های «ببعی» و «پسرعمه زا» از محبوب‌ترین عروسک‌های این مجموعه قلمداد شود.[3]

جیگر خری است که خود را اسبی به نام جیگر می‌داند و به این که او را خر بنامند حساس است و دوست ندارد با این نام صدا شود.[8] کاراکتر «جیگر» وجه تهاجمی دارد اما این حالت تهاجمی با کاراکتر پسرخاله متفاوت است.[9] عروسک جیگر با تکیه بر برخی کلمات و تکرار آن جایگاه قابل‌اعتنایی بین طرفداران برنامهٔ «کلاه قرمزی ۹۱» پیدا کرده‌است.[10] این شخصیت با تکرار کلمهٔ «جیگرم» در سه مرتبه و با صدای بلند[11] معنای متفاوتی به این کلمه در زبان فارسی داده بود.[12] جیگر نیز همانند دیگر شخصیت‌های عروسکی مجموعهٔ کلاه‌قرمزی آقای مجری را جدی نمی‌گیرد و کار هایی از قبیل کندن کف خانه و وارد کردن اجسام بزرگ و سنگین به داخل خانه را در حضور آقای مجری انجام می دهد او حتی یک بار یک دستگاه خودپرداز و پراید همسایه را به داخل خانه آورد و یک بار هم در حین خانه تکانی، مبل را بر سر آقای مجری انداخت.[13][14]

جیگر همچنین به وسایلش حساس است و دوست ندارد کسی وسایلش را تخریب کند. او همچنین عاشق سُس است و در زمان نبود آقای مجری تعداد زیادی سس از داخل یخچال بر می دارد و می خورد. [15]

از مجموعهٔ کلاه‌قرمزی ۹۳ به بعد او از خود علاقه‌ای وافر به آوازخوانی نشان می‌داد[16] و همین‌طور تعریف چندباره و به‌وقت و بی‌وقت یک لطیفه.[17] او همچنین در این مجموعه نشانه‌هایی از پارانویا از خود نشان می‌داد به‌طوری‌که حتی اگر کسی به او خر نمی‌گفت تصور می‌کرد که به او چنین گفته‌اند یا در دل چنین گفته‌اند و به همین دلیل باز به همان سبک خودش تأکید می‌کرد که جیگر است، نه خر.[18]

به گفته کاظم سیاحی( صداپیشه شخصیت جیگر)، جیگر در ابتدا تنها قرار بود هر کلمه ای را سه بار تکرار کند اما به مرور زمان شخصیتش تغییر کرد و گستردگی پیدا کرد تا جایی که به یکی از شخصیت های ثابت این مجموعه تبدیل شد. [19]

• هنگامی که او را خر خطاب می‌کنند: جیگرم، جیگرم، جیگرم
• بعد از حمام فکر می‌کند اسب است: من اسبم! اسبم!اسبم
• گفتم یا نگفتم؟ گفتم یا نگفتم؟ گفتم یا نگفتم؟
• وقتی می‌خواهد شاعرانه حرف بزند: گفتم غم تو دارم، گفتا غمت سر آید… گفتی یا نگفتی؟ گفتی یا نگفتی؟ گفتی یا نگفتی؟
• وقتی جیگر می‌خواهد برود: کاری نداری من برم!
• وقتی به او حرفی می‌زنند و می‌خواهد حرف خود را به کرسی بنشاند :می‌فهمم، می‌فهمم، می‌فهمم
• وقتی کسی را می‌بیند به جای سلام کردن می‌گوید: خوبی؟ خوبی؟ خوبی؟ خوبه که خوبی.
• وقتی میخواهد در شب داستان و خاطره تعریف کند می گوید: من گفتم که یه روزی یه اسبه میرسه به یه شتره؟

• طراح عروسک: مرضیه محبوب
• عروسک گردان: عیسی یوسفی‌پور
• صداپیشه: کاظم سیاحی

با وجودی که بسیاری از منتقدان این شخصیت را به دلیل خشونتش مورد انتقاد قرار داده‌اند ولی جیگر با وجودی که دیر به جمع شخصیت‌های این مجموعه پیوست دیری نپایید که به یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های این مجموعه بدل شد، به‌طوری‌که در روزهای پس از پایان پخش کلاه‌قرمزی ۹۳ به چهارمین شخصیت محبوب این مجموعه پس از فامیل دور، ببعی و کلاه‌قرمزی بدل گشت.[20]

منتقدان دلیل موفقیت او را درک عمیقی می‌دانند که حمید جبلی و ایرج طهماسب از طنز دارند. به باور این منتقدان استفادهٔ آن‌ها از شگردهای ساخت طنز بجا و قدرتمند است. آن‌ها می‌دانند که استفادهٔ بجا از «تکرار» می‌تواند باعث خندهٔ مخاطب شود. به همین دلیل هم هست که از تکرار بی‌دلیل استفاده نمی‌شود. جیگر هم بسیار به موقع از تکرارهای سه‌گانه خودش استفاده می‌کند.[21]

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به جیگر (شخصیت عروسکی) در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• «در بازپخش مجموعهٔ کلاه قرمزی ۹۱ «جیگر» ممنوع‌التصویر شد». خبرگزاری میراث فرهنگی. ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
• نعیمی، علی (۱۳۹۱). «به بهانهٔ خبر حذف «جیگر» از تلویزیون: سیر نزولی ترویج خرده‌فرهنگ‌ها از «مش قاسم» تا «جیگر»». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
• شریعتی، محمود (۱۳۹۱). «شخصیت‌های تلویزیونی محبوب در BBC فارسی». پایگاه تحلیلی تبیینی رسانه ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
• ««جیگر» ممنوع‌التصویر نیست: تدارک «کلاه قرمزی» برای نوروز ۹۲». خبرگزاری فارس. ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
• ترکمن، فاضل (۱۳۹۳). «دربارهٔ «کلاه‌قرمزی ۹۳»: از همه‌تون متنفرم!». روزنامه جهان صنعت (۲۷۵۶): ۸ (فرهنگ و هنر). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ فروردین ۱۳۹۳، ساعت ۱۸:۰۶. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
• «نظرسنجی: انتخاب عروسک مورد علاقه». تارنمای رسمی کلاه‌قرمزی. ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فروردین ۱۳۹۳، ساعت ۲۴:۱۷. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
• طهماسب، ایرج؛ جبلی، حمید؛ سیاح، کاظم (۱۳۹۳). کلاه‌قرمزی ۹۳. تهران: شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلامی ایران. از پارامتر ناشناخته |پیوند پدیدآورنده2= صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته |پیوند پدیدآورنده3= صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته |پیوند پدیدآورنده= صرف‌نظر شد (کمک)
• روزبان، نیوشا؛ فنی‌زاده، دنیا (۱۳۹۲). «بعد از کلاه‌قرمزی فامیل دور را دوست دارم/جلوی پسرخاله دست و پایم را جمع می‌کنم: گپی با عروسک‌گردان شخصیت‌های خاطره‌انگیز». خبرگزاری مهر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)