توماس هنری هاکسلی

توماس هنری هاکسلی (به انگلیسی: Thomas Henry Huxley) اف‌آراس (۴ مه ۱۸۲۵ –۲۹ ژوئن ۱۸۹۵) زیست‌شناس (آناتومیست) انگلیسی بود. وی به دلیل دفاعیه‌هایش از نظریه تکامل چارلز داروین به «بولداگ داروین» شهرت یافت.[1]

توماس هنری هاکسلی
پرتره وودبری‌تایپ هاکسلی (سال ۱۸۸۰ یا پیشتر)
زادهٔ	۴ مهٔ ۱۸۲۵ ایلینگ، میدلسکس
درگذشت	۲۹ ژوئن ۱۸۹۵ (۷۰ سال) ایست‌بورن، ساسکس
محل زندگی	لندن
ملیت	انگلیسی
محل تحصیل	سیدنهم کالج لندن بیمارستان چارینگ کراس
شناخته‌شده برای	تکامل، آموزش علوم، ندانم‌گرایی
پیشینه علمی
رشته(های) فعالیت	جانورشناسی، کالبدشناسی تطبیقی
محل کار	رویال نیوی، کالج سلطنتی جراحان انگلستان، دانشکده سلطنتی معادن، انجمن سلطنتی، دانشگاه لندن
تأثیر گرفته از	توماس وارتون جونز ادوارد فوربس چارلز داروین
تأثیر گذار بر	مایکل فاستر پاتریک گدس هنری فرفیلد آزبورن اچ. جی. ولز ری لنکستر ویلیام هنری فلاور آلدوس هاکسلی جولیان هاکسلی

مناظره مشهور هاکسلی با ساموئل ویلبرفورس در سال ۱۸۶۰، نقطه عطف پذیرش عمومی تکامل بود. هاکسلی روز قبلش تصمیم گرفته بود آکسفورد را ترک کند، ولی با ملاقاتی که با رابرت چیمبرز نویسنده کتاب وستیج‌ها داشت، نظرش عوض شد و تصمیم گرفت او هم به مناظره بپیوندد. هاکسلی با ویلبرفورس که توسط ریچارد اوون حمایت می‌شد، بحث مشهور نزدیکی انسان‌ها به کپی‌ها را انجام داد.[2]

هاکسلی در پذیرش برخی ایده‌های داروین مثل تدریجی‌گرایی کند بود، و دربارهٔ انتخاب طبیعی مردد بود، ولی با این حال از داروین در حوزه عمومی با قدرت دفاع می‌کرد. او در آموزش و پرورش علمی در بریتانیا نقش کلیدی ایفا کرد، و با تندروی‌های سنتی دینی مبارزه می‌کرد.

توماس هاکسلی در سال ۱۸۹۶، واژه 'ندانم‌گرا' را برای توصیف دیدگاه خود نسبت به خداباوری ابداع کرد، که تا امروز هم کاربرد دارد.[3]

هاکسلی تحصیل رسمی نداشت، و تقریباً هر چیزی می‌دانست خودش آموخته بود. برخی او را بهترین کالبدشناس تطبیقی قرن ۱۹ دانسته‌اند.[4] او ابتدا روی بی‌مهرگان کار کرد، و بسیاری روابط ناشناخته میان این گروه را روشن کرد. سپس به مهره‌داران روی آورد، و به ویژه روی رابطه کپی‌ها و انسان کار کرد. بعد از مقایسه آرکئوپتریکس با کامپسوناتوس، نتیجه‌گیری کرد که پرندگان از دایناسورهای گوشتخوار تکامل یافته‌اند، نظریه‌ای که تا به امروز نیز پذیرفته‌شده‌است. تمایل به این بوده است که این اثر آناتومیک خوب تحت تأثیر فعالیت پرانرژی و بحث برانگیز وی به نفع تکامل و کارهای گسترده عمومی وی در زمینه آموزش علمی باشد که هر دو اثرات قابل توجهی در جامعه در انگلیس و جاهای دیگر داشته اند.سخنرانی رومی هاکسلی در سال 1893 با عنوان "تکامل و اخلاق" در چین بسیار تأثیرگذار بود. ترجمه چینی از سخنرانی هاکسلی حتی ترجمه چینی خاستگاه گونه ها داروین را دگرگون کرد.