تابش الکترومغناطیسی

تابش الکترومغناطیسی پدیده‌ای موجی است که در فضا منتشر می‌شود و از میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی ساخته شده‌است. این میدان‌ها در حال انتشار، بر یکدیگر و بر جهت پیشروی موج عمود هستند.

موج الکترومغناطیسی نوعی موج عرضی پیش‌رونده است که از میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی ساخته شده‌است. این شکل موجی را نشان می‌دهد که از چپ به راست می‌رود. میدان الکتریکی در صفحهٔ عمودی و میدان مغناطیسی در صفحهٔ افقی هستند.

گاهی به تابش الکترومغناطیسی، نور می‌گویند، اگرچه نور مرئی فقط بخشی از گسترهٔ امواج الکترومغناطیسی است. امواج الکترومغناطیسی بر حسب بسامدشان به نام‌های گوناگونی خوانده می‌شوند: امواج رادیویی، ریزموج، فروسرخ (مادون قرمز)، نور مرئی، فرابنفش، پرتو ایکس و پرتو گاما. این نام‌ها به ترتیب افزایش بسامد مرتب شده‌اند. تغییر در اندازه یا موقعیت بار الکتریکی، باعث پدید آمدن و انتشار موج الکترو مغناطیسی می‌شود.

ماهیت فیزیکی

نخستین بار، ماکسول موج الکترومغناطیسی را پیش‌بینی کرد و سپس هاینریش هرتز آن را با آزمایش به اثبات رساند. ماکسول پس از تکمیل نظریهٔ الکترومغناطیس، از معادلات این نظریه، شکلی از معادلهٔ موج را به دست آورد و نشان داد که میدان‌های الکترومغناطیسی هم می‌توانند موج‌گونه رفتار کنند. بر پایه معادلات ماکسول، سرعت انتشار امواج الکترومغناطیسی، برابر با سرعت نور به دست می‌آمد، بنابراین او نتیجه گرفت که نور هم باید نوعی موج الکترومغناطیسی باشد.[1]

طیف الکترومغناطیسی

طبق معادلات ماکسول، میدان الکتریکی متغیر با زمان باعث پدید آمدن میدان مغناطیسی متغیر با زمان می‌شود و برعکس؛ بنابراین اگر یک میدان الکتریکی متغیر، میدان مغناطیسی بسازد، میدان مغناطیسی نیز میدان الکتریکی متغیر می‌سازد، و این‌گونه موج الکترومغناطیسی ساخته می‌شود و پیش می‌رود.

نظریهٔ الکترودینامیک کوانتومی، برهم‌کنش تابش الکترومغناطیسی و ماده را توصیف می‌کند.ماکسول برای ایجاد نظریه ی فرکانس های امواج درونی ازمایش گیت های پایانه ای و درونی زمین را با کمک موسسه ی Alانجام داد اما با شکست مواجه شد. فلزات گیت های هواپیمایی امواج مغناطیسی با سطح پایین تولید کرد اما از آنجایی که فلزات جدید به علت خلوص بالا و کربن های غیر کاتالیز و عدم حضور یون ها موجی ساطع نمیکرد برای موفقیت کار آزمایش فوق را بر روی طلاهای ساخت قدیم انجام داد و اینبار وجود میدان دایره ای در فلزات را که به علت یونیزاسیون حاصل از تجزیه ی کربنی کوانتیده شده به اثبات رساند که این دستاورد زمینه ساز ساخت دستگاه های فلزیاب و گنج یاب برای کاوش های باستانی قرار گرفت و امروزه در فرودگاه ها و و گیت هات زیر زمینی بین راهی برای کشف اشیای باستانی قاچاق و جلوگیری از قاچاق اسلحه همچین برای کاوش های زیر زمینی و فرایند های اکتشاف،و ساخت ادوات پزشکی اسفاده ی وسیع دارد.

طیف الکترومغناطیسی

امواج الکترومغناطیسی بر حسب بسامدشان به نام‌های گوناگونی خوانده می‌شوند: امواج رادیویی، ریزموج، فروسرخ (مادون قرمز)، نور مرئی، فرابنفش، پرتو ایکس و پرتو گاما. این نام‌ها به ترتیب افزایش بسامد مرتب شده‌اند.

از بسامد تا بسامد نام طیف بسامدی به انگلیسی
۳۰ اگزاهرتز۳۰۰ اگزاهرتزپرتو گاما
۳ اگزاهرتز۳۰ اگزاهرتزپرتو ایکس سختHX
۳۰ پتاهرتز۳ اگزاهرتزپرتو ایکس نرمSX
۳ پتاهرتز۳۳ پتاهرتزپرتو فرابنفش دورEUV
۷۵۰ تراهرتز۳ پتاهرتزپرتو فرابنفش نزدیکNUV
۴۰۰ تراهرتز۷۵۰ تراهرتزنور مرئی
۲۱۴ تراهرتز۴۰۰ تراهرتزفروسرخ نزدیکNIR
۱۰۰ تراهرتز۲۱۴ تراهرتزموج کوتاه فروسرخSIR
۳۷٫۵ تراهرتز۱۰۰ تراهرتزموج متوسط فروسرخMIR
۲۰ تراهرتز۳۷٫۵ تراهرتزموج بلند فروسرخHIR
۳۰۰ گیگاهرتز۲۰ تراهرتزفروسرخ بسیار دورFIR
۳۰ گیگاهرتز۳۰۰ گیگاهرتزبسامد مافوق بالا (ریزموج)EHF
۳ گیگاهرتز۳۰ گیگاهرتزبسامد بسیار بالا (ریزموج)SHF
۳۰۰ مگاهرتز۳ گیگاهرتزبسامد فرابالا (ریزموج)UHF
۳۰ مگاهرتز۳۰۰ مگاهرتزبسامد خیلی بالا (ریزموج)VHF
۳ مگاهرتز۳۰ مگاهرتزبسامد بالا (ریزموج)HF
۳۰۰ کیلوهرتز۳ مگاهرتزبسامد متوسط (ریزموج)MF
۳۰ کیلوهرتز۳۰۰ کیلوهرتزبسامد پایین (ریزموج)LF
۳ کیلوهرتز۳۰ کیلوهرتزبسامد خیلی پایین (ریزموج)VLF
۳۰۰ هرتز۳ کیلوهرتزبسامد در حد صوت (بسامد صدا)VF
۳۰ هرتز۳۰۰ هرتزبسامد بسیار پایینELF[2]

تابش خورشید و زمین

بیشینهٔ تابش بر اساس قانون پلانک در گسترهٔ دماهای زمینی و خورشیدی

خورشید، این رآکتور گرما-هسته‌ای بزرگ، در سراسر طیف الکترومغناطیسی تابش می‌کند. از پرتوهای x و پرتوهای کیهانی گرفته تا موج‌های رادیویی به طول موج‌هایی تا ۱۵m یا بیشتر. اما چون سطح آن داغ است (۶٬۰۰۰ سانتی‌گراد)، بیشتر انرژی آن در طول موج‌های نسبتاً کوتاه (فرابنفش، مرئی و فروسرخ نزدیک) است و مقدار بیشینهٔ تابش در طول موج نزدیک به ۰٫۵ میکرومتر گسیل می‌شود. افزون بر این، پرتوهای فروسرخ خورشید نیز برای ما منبع گرما بشمار می‌آیند.

بر پایهٔ فرمول‌های تابش پلانک، انرژی گسیل‌شده از جسمی با دمایی برابر با دمای زمین نیز باید در محدوده فروسرخ باشد و طول موج‌های این تابش نیز تقریباً در محدودهٔ ۱۰ میکرومتر متمرکز است.

از آنجا که زمین همواره در حالت شبه‌ترازمندی است، به همان اندازه که از خورشید انرژی دریافت می‌کند، با تابش LW به فضا انرژی از دست می‌دهد. به این ترتیب، مناسب‌ترین شرایط برای زیست موجودات زنده در این کرهٔ خاکی فراهم می‌شود.

منابع

  1. Ivan Tolstoy, James Clerk Maxwell, A Biography (Chicago: University of Chicago Press, 1983)
  2. http://en.wikipedia.org/wiki/Electromagnetic_radiation
  • David J. Griffiths (۱۹۸۹Introduction to Electrodynamics (2nd Edition)، Prentice Hall
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تابش الکترومغناطیسی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.