ایور (کوهسرخ)
اِیوَر مرکز دهستان برکوه و روستایی در بخش مرکزی شهرستان کوهسرخ استان خراسان رضوی واقع شده‌است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن (۸۳۶ خانوار) ۲،۷۵۳ نفر است[2].
 روستای ایور معروف به ماسوله خراسان روستای ایور معروف به ماسوله خراسان | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | کوهسرخ |
| بخش | مرکزی |
| دهستان | برکوه |
| نام محلی | اِوَر |
| نام‌های دیگر | ماسوله خراسان |
| نام‌های قدیمی | چوقان، آب آور |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۷۵۳ نفر (سرشماری ۹۵) |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۱۵۹۱۵۲ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱۵۵۸۳ |
| وبگاه رسمی | http://eivar.ir/ |
این روستا، پرجمعیت‌ترین روستای شهرستان کوهسرخ بعد از شهر ریوش می‌باشد. در سال ۱۳۸۴ جمعیت مردان روستای ایور ۱٬۴۳۳ نفر و زنان ۱٬۴۶۳ نفر برآورد شده‌است. فاصله ی این روستا تا مرکز شهرستان، یعنی شهر ریوش ۱۲ کیلومتر و تا کاشمر ۳۹ کیلومتر می‌باشد.
تاریخچه
ایور کنونی در حدود ۲۵۰ سال پیش توسط ۳۰ نفر که مالدار بوده‌اند و از ناحیه‌ای به نام طعلستان آمده بودند بنیاد شد. محل اولین خانه‌ها سر تیغ (تپّه بزرگ و پر ارتفاع تیز) محله بوده که در آنجا خانه‌ای بزرگ به صورت قلعه درست کردند که برج نیز داشته‌است،
برج آن در قسمتی که هم‌اکنون خانه حاجی عارفی است، و در آن خانه اتاق هایی بوده که هر یک یا دو اتاق متعلق به یک خانواده بوده‌است و بعدها این افراد زیاد شده‌اند و ایور را ساخته‌اند.
گویش و مذهب
زبان مردم ایور فارسی به لهجه فارسی دری آمیخته با لهجه نیشابوری است. دین مردم ایور اسلام و مذهب شیعه می‌باشد.
طبیعت و آب و هوا
کوهسرخ منطقه‌ای کوهستانی و مرتفع است که همچون فلاتی نگین مانند از شش جهت با شش شهرستان مرتبط است. از طرف شمال به نیشابور، از جهت شمال غربی به سبزوار، از سمت مغرب به بردسکن، از ناحیه غربی به خلیل آباد، از سوی جنوب شرقی به کاشمر و از سمت شرق و جنوب شرقی به تربت حیدریه.
اشتغال
مردم منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری و قالی بافی اشتغال دارند و از بادام، زعفران، زرشک، توت و زردآلو و غیره می‌توان به عنوان محصولات عمده کشاورزی کوهسرخ نام برد. کوهسرخ در تولید بادام رتبه دوم را در کشور دارا است و در استان خراسان اولین تولیدکننده بادام به‌شمار می‌رود. در زمینه‌های صنعتی در سال‌های اخیر ایور پیشرفت چشم‌گیری داشته و از این میان می تون به احداث مرغداری حاج حسن علیزاده در کلاته بصری اشاره کرد که نقش زیادی در رشد صنعتی این روستا داشته‌است.
پیشینه علمی
از علامای بزرگ شیعه که در دوران قبل در روستای ایور می زیسته‌اند می‌توان به محمدحسین اشراقی ایوری (۱۲۶۷ - ۱۳۵۷ ه.ق) اشاره کرد. شیخ محمد حسین اشراقی به سال ۱۲۶۷ هجری شمسی در ترشیز متولد شد. پدرش حاج ملا علی ایوری از عرفا و زهاد عصر خود بود. وی که در کودکی پدرش را از دست داده بود، با همت و تشویق مادرش به تحصیل اشتغال ورزید، مقدمات را در مدرسه علمیه حاج سلطان گذراند، سپس برای ادامه ی تحصیل روانه ی عراق شد و در نجف، از محضر عالمان بزرگ آن روزگار بهره ی فراوان گرفته و به ایران برگشت و در مدرسه دارالفنون تهران، به عنوان استاد ادبیات مشغول تدریس شد. در طی تدریس هفت ساله در دالفنون با علوم جدیدی همچون نجوم، ریاضی، پزشکی نیز آشنا شد. اشراقی که از سیاست سیاسان روز گار ناخشنود گردیده بود، با وجود موقعیت و جایگاه ممتازی که در تهران به دست آورده بود، به موطن پدری، روستای ایور برگشت و مابقی ایام عمر را در آنجا به عزلت گذراند. چنان که گفتند یکی از آرزوهای وی، تاسیس مدرسه ای به سبک جدید بود. بالاخره آرزویش محقق شد و در سال 1302 هجری شمسی ، مدرسه امیریه کوهسرخ، بنیان نهاده شد.
منابع
- «: کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران :». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱.
- «درگاه ملی آمار». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ مه ۲۰۰۸.