ایل ذوالقدر

ایل ذوالقدر (Ḏu’lQadar) یکی از ۷ ایل اصلی تُرکمان قزلباش بود.[1][2][3][4] ایل ذوالقدر پیش از مهاجرت از آناتولی و پیوستن به ارتش قزلباش حکومت ذوالقدریان را در آناتولی تاسیس کردند.[5][6][7] همچنین این ایل از زیرشاخه های ایل بیات از ایلات ۲۴گانه اوغوز می‌باشد.[8] ایل ذولقدر در دوران شاه اسماعیل صفوی همراه با شش ایل بزرگ تُرکمان (ایل افشار، ایل شاملو، ایل استاجلو، ایل تکلو، ایل روملو و ایل قاجار) از آناتولی عثمانی به ایران آمدند و پایه‌های شاهنشاهی صفوی را بنیاد گذاردند.[2][3]

طوایف ایل ذوالقدر

ایل ذوالقدر متشکل از طوایف زیر است[9][10]:

سوکلان

شمس‌الدین‌لو

حاجیلر

قرغلو

زبان

ایل ذوالقدر بسته به محل سکونت خود به لهجه های گوناگونی از زبان ترکی تکلم میکنند. بری مثال حاجیلر های ساکن تورکمن صحرا به گویشی از زبان ترکی خرسانی (ترکی قزلباش) سخن میگویند. و یا ذوالقدرهای ساکن آذربایجان به لهجه ای از ترکی آذری سخن میگویند.

افراد سرشناس[11]

یعقوب بیگ ذوالقدر ( ۱۵۹۲ - ۱۵۸۷) - حاکم فارس در زمان شاه عباس صفوی

محمد خان ذوالقدر (۱۵۷۰) - فرمانده صفوی و سپس عثمانی - اولین بیگلربیگ ایالت ارزروم

زین الدین قاراجه بیگ ذوالقدر - ( ۱۳۵۳ - ۱۳۳۴ ) - مؤسس سلسله ذوالقدریان

سولو بیگ ذوالقدر - یکی از حکام ذوالقدریان

علاءالدوله بزقورد بیگ (۱۵۱۵ - ۱۴۷۹) - یکی از حکام ذوالقدریان

ملک ارسالان بیگ ذوالقدر (۱۴۶۶ - ۱۴۵۴) - یکی از حکام ذوالقدریان

علی بیگ ذوالقدر (۱۵۲۲ - ۱۵۱۵) - یکی از حکام ذوالقدریان

شاهرخ خان تاتلی ذوالقدر (۱۵۸۶-؟) - سرکرده قزلباش

ملک مظفر شاهسوار بیگ ذوالقدر - یکی از حکام ذوالقدریان

شهاب الدین بیگ ذوالقدر - (۱۴۷۳-۱۴۷۲)(۱۴۶۸-۱۴۶۵) یکی از حکام ذوالقدریان

سلیمان بیگ ذوالقدر - یکی از حکام ذوالقدریان

نصیرالدین محمد بیگ ذوالقدر - یکی از حکام ذوالقدریان

خلیل بیگ ذوالقدر - یکی از حکام ذوالقدریان

علی بیگ ذوالقدر - از امیران قزلباش - حاکم شیراز در زمان صفویه

صحیفی جوهری (ذوالقدر) - شاعر/خطاط

میمنت میرصادقی (ذوالقدر) - شاعر

منابع
  1. حمیدرضا صفاکیش، صفویان در گذرگاه تاریخ، تهران، سخن، 1380.
  2. "Kizilbash | History, Calvary, & Meaning". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-11-25.
  3. The Cambridge History of Islam, Volume 2, edited by Ann Katherine Swynford Lambton, Bernard Lewis, Cambridge University Press - p395. : "the most important of these tribes were Ustajlu, rumlu, shamlu, Dulghadir, Takkalu, afshar and Qajar".
  4. «ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ – Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org. ص. The establishment of the Safavid state and the consolidation of Safavid power in Persia٫ In ۹۰۶/۱۵۰۰ Esmāʿīl mobilized at Arzenjān a force of ۷,۰۰۰ Turkman tribesmen from the qezelbāš tribes of Ostājlū, Rūmlū, Takkalū, Ḏu’l-Qadar, Afšār, Qājār. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۹.
  5. «Dulqədiroğulları bəyliyi — Vikipediya». az.m.wikipedia.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۵.
  6. "Dulkadiroğulları Beyliği - Vikipedi". tr.m.wikipedia.org (به ترکی استانبولی). Retrieved 2020-11-25.
  7. نیا /;، رحیم رئیس. «دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرةالمعارف اسلامی». دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرةالمعارف اسلامی (به Persian). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۵.
  8. "Dulkadiroğulları Beyliği - Vikipedi". tr.m.wikipedia.org (به ترکی استانبولی). Retrieved 2020-11-25.
  9. ایران عصر صفوی، نوشته راجر سیوری.
  10. «بزرگترین طوایف قزلباش و ساختار عشیره ای عصر صفوی | سایت علمی ، فرهنگی ، تحلیلی ظفرمند». www.zafarmand.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۵.
  11. انور چنگیزاوغلو، ذوالقدر ائلی(کتاب)، باکو، شرق-غرب.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.