آلبرت سنت-گیورگی
آلبرت وُن سِنت-گیورگی دِه ناگرَپولت (به مجاری: Albert von Szent-Györgyi de Nagyrápolt) (زادهٔ ۱۶ سپتامبر ۱۸۹۳ - درگذشت ۲۲ اکتبر ۱۹۸۶) کاراندامشناس اهل مجارستان و برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۳۷ است. اعتبار او به دلیل کشف ویتامین ث و اجزا و واکنشهای چرخهٔ اسید سیتریک است. همچنین او در گروه مقاومت مجارستان در دورهٔ جنگ جهانی دوم نیز فعال بود. وی پس از جنگ به جرگهٔ سیاستمداران مجارستان پیوست.
آلبرت وُن سِنت-گیورگی | |
---|---|
زادهٔ | ۱۶ سپتامبر ۱۸۹۳ بوداپست، اتریش-مجارستان |
درگذشت | ۲۲ اکتبر ۱۹۸۶ (۹۳ سال) وودز هول، ماساچوست، ایالات متحده آمریکا |
محل زندگی | مجارستان، ایالات متحده آمریکا، سوئد |
شهروندی | مجارستان/ایالات متحده آمریکا |
محل تحصیل | دانشگاه شِمِلوِئیش دانشگاه کمبریج |
شناختهشده برای | کشف ویتامین ث و اجزا و واکنشهای چرخهٔ اسید سیتریک |
جایزه(ها) | جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی (۱۹۳۷) |
پیشینه علمی | |
رشته(های) فعالیت | کاراندامشناسی |
محل کار | دانشگاه کمبریج دانشگاه سِگِد |
زندگی در مجارستان
سِنت-گیورگی در بوداپست به دنیا آمد. پدرش نیکولاس وُن سِنت-گیورگی یک زمیندار اهل ترگو مورش (امروزه این شهر در رومانی قرار دارد.) و پیرو مکتب کالونیسم بود. دنبالهٔ دودمان او به سال ۱۶۰۸ زمانی که ساموئل، پیشگوی کالونیسم مورد قدردانی قرار گرفت، باز میگردد.[1][2] (پدر و مادر نیکولاس وُن سِنت-گیورگی، ایمره وُن سِنت-گیورگی (به مجاری: Imre von Szent-Györgyi) و ماریا چیکی (به مجاری: Mária Csiky) بودند.)[3] مادر آلبرت، جوزفین نام داشت وی دختر یوزف لِنهوشه (József Lenhossék) و آنا بوشَنی (Anna Bossányi) بود[4] و معتقد به مسیحیت کلیسای کاتولیک روم. دایی او میهای لنهوشه (Mihály Lenhossék) و پدربزرگش، یوزف لِنهوشه هر دو از استادان کالبدشناسی در دانشگاه اِئوتوُش لورَند (Eötvös Loránd University) بودند. به این ترتیب میتوان گفت که سه نسل از خاندان آلبرت سِنت-گیورگی همگی از دانشمندان بودند.[5].
موسیقی در خانوادهٔ لنهوشه بسیار مهم بود به گونهای که مادر آلبرت دوستدار موسیقی بود و همواره تلاش میکرد تا بتواند خوانندهٔ اوپرا شود. او پیش گوستاو مالر آزمون نیز داد اما یک رهبر ارکستر در اوپرای بوداپست به او توصیه کرد که بجای خواننده شدن ازدواج کند چون صدای او برای خوانندگی کافی نیست. خود آلبرت به خوبی پیانو میزد و برادرش پال نیز نوازندهٔ کارآزمودهٔ ویولون بود، او بعدها به یک موسیقیدان حرفهای تبدیل شد.
آلبرت تحصیلاتش را در ۱۹۱۱ در دانشگاه شِمِلوِئیش شروع کرد ولی خیلی زود از کلاسهای درس خسته شد و تصمیم گرفت مطالعاتش را در آزمایشگاه کالبدشناسی دایی خود ادامه دهد. در سال ۱۹۱۴ او را به عنوان پزشک ارتش در جنگ جهانی اول به جنگ فرستادند و مطالعات او متوقف شد. او در ۱۹۱۶، بیزار از جنگ، تیری به دست خود شلیک کرد و وانمود کرد که در جنگ از سوی دشمن تیر خورده است؛ در نتیجه به دلیل پزشکی او را به خانه فرستادند. پس از آن توانست دوران آموزشی خود را تمام کند و موفق به دریافت مدرک پزشکی یا MD در سال ۱۹۱۷ شود.[5] او در همان سال با کورنلیا دمنی، دختر سرپرست ادارهٔ پست مجارستان ازدواج کرد. پس از آن همسرش او را در جایگاه بعدی اش در بیمارستان ارتش در شمال ایتالیا نیز همراهی کرد.
پس از جنگ، سِنت-گیورگی شروع به کارهای تحقیقاتی در پرسبورگ (Pressburg) کرد (پایتخت اسلواکی: براتیسلاوا). او در طول چند سال، چندین بار دانشگاه عوض کرد تا اینکه در نهایت در دانشگاه گرونینگن (Groningen) ماندگار شد و بر روی شیمی در زمینهٔ تنفس سلولی تمرکز کرد. مطالعات او در این زمینه باعث شد تا بتواند به عنوان نماینده از سوی موسسهٔ راکفلر در دانشگاه کمبریج انتخاب شود. او مدرک دکتری خود با عنوان «اسید هگزورونیک» از بافت غدهٔ آدرنال را در سال ۱۹۲۷ از دانشگاه کمبریج دریافت کرد.
او در ۱۹۳۰ پذیرفت که در دانشگاه سِگِد مشغول به کار شود.[5] در این دانشگاه، سِنت-گیورگی و همکارش جوزف اسویربلی دریافتند که اسید هگزورونیک در حقیقت همان ویتامین ث است (ایزومر پادهَمسان L اسید اسکوربیک)
منابع
- Dr.Czeizel, E. : Családfa,page 148, Kossuth Könyvkiadó,۱۹۹۲.
- Dr. Czeizel E. : Az érték még mindig bennünk van, page 172, Akadémiai kiadó, Budapest
- Kapronczay K.Orvosdinasztiák II, Turul ISSN, ۱۹۹۷
- Dr. Czeizel E. Családfa, page 148, Kossuth Könyvkiadó, ۱۹۹۲.
- Bowden, Mary Ellen (2003). Pharmaceutical achievers: the human face of pharmaceutical research. Chemical Heritage Foundation. p. 30. ISBN 978-0-941901-30-7. Unknown parameter
|coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help)
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Albert Szent-Györgyi». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.