آغوز
به اولین شیری که پس از زایمان ترشح میشود، آغوز میگویند که شامل مقادیر فراوانی پروتئین است.

به آغوز، شیرماک، پَله، (در گویش خراسانی) مِکِه(در زبان تبری)فله ، (در زبان گیلکی)زرخشه در زبان تالشی خِرش و اولین شیر هم گفتهاند و در زبان علمی به آن کُلستروم (Colostrum) میگویند.مترادف[›] آغوز نوعی از شیر است که توسط غدههای پستانی پستانداران در اواخر حاملگی تهیه و ساخته میشود. بسیاری از گونهها کلاستروم را درست پیش از زایمان تهیه میکنند. آغوز دارای پادتنهایی است که از نوزاد در برابر بیماریها حفاظت میکند و نسبت به شیر معمولی مادر دارای چربی کمتر و پروتئین بیشتر میباشد.
آغوز در انسان به در هنگام اولین شیردهی به عنوان اولین چیزی است که نوزاد انسان میخورد بنابراین، مادهای حیاتبخش برای حمایت اولیه از دستگاه ایمنی آنها با محتوایی شامل پروتئینهای لاکتوفرین، مواد معدنی، ویتامینها، آنزیمها و دیگر فاکتورهای مهم رشد میباشد.[2]
آغوز انسان
نوزادها دارای دستگاه گوارشی بسیار کوچکی هستند و آغوز مواد مغذی را در قالبی بسیار متمرکز به بدن آنها میرساند. این اثر ملین خفیفی است که محرک اولین مدفوع نوزاد میباشد که به نام مکونیوم یا مامیزه شناخته میشود. این حالت بیلیروبین اضافی که محصول زائد مرده سلولهای قرمز خون است و در بدو تولد به علت کاهش حجم خون در مقادیر زیاد تولید میشود را از بدن نوزاد زدوده و کمک در جلوگیری از زردی یا یرقان میکند.
ثابت شده که آغوز حاوی آنتیبادیهایی به نام ایمونوگلوبولینها مانند IgA ،IgG و IgM در پستانداران است. IgA از طریق اپیتلیوم روده جذب میشود، از طریق خون حرکت میکند و بر روی نوع دیگر ۱ سطوح مخاط ترشح میکند. اینها جزئی از اجزای اصلی دستگاه ایمنی تطبیقی هستند. دیگر اجزای دستگاه ایمنی از آغوز شامل اجزای اصلی دستگاه ایمنی ذاتی، مانند لاکتوفرین،[3] لیزوزوم،[4] لاکتوپراکسیدز،[5] مکملها،[6] و پرولین-غنی پولیپپتدید[7] میباشند.واژهنامه ۱[›]
تعدادی سایتوکاین (پپتیدهای پیامرسان کوچکی که کنترل عملکرد سیستم ایمنی بدن را بر عهده دارند) نیز در کلستروم یافت میشوند،[8] از جمله اینترلوکینها،[8] تومور نکروسیس فاکتور،[9] کموکینز[10] و دیگر سایتوکاینها است. کلستروم همچنین حاوی تعدادی از عوامل رشد، از جمله فاکتورهای رشد شبه انسولین یک،[11] و دوم،[12] عوامل رشد آلفا،[13] بتا ۱ و بتا ۲،[14][15] عوامل رشد فیبروبلاست،[16] فاکتور رشد اپیدرمی،[17] فاکتور محرک رشد گرانولوسیت ماکروفاژ،[18] عامل رشد پلاکت اشتقاقی،[18] ژن فاکتور رشد اندوتلیال عروقی[19] و عامل تحریککننده پرکنه[20] میباشد.واژهنامه ۲[›]
آغوز شیری بسیار غنی از پروتئین، ویتامین ای و کلرید سدیم اما حاوی مقادیر پایینتری از کربوهیدراتها، لیپیدها و پتاسیم نسبت به شیر معمولی است. بیشترین اجزای فعال زیستی در آغوز عوامل رشد و ضد میکروبی آن است. آنتیبادیهای آن عوامل رشد و عوامل ضد میکروبی میباشند، از سوی دیگر عوامل تحریک رشد آن، به توسعه شکمی کمک میکند. آنها به نوزاد میرسند و اولین حفاظت را در مقابل عوامل بیماریزا فراهم میکند.
واژهنامه
^ مترادف: لغتهای مترادف آن به انگلیسی میتواند تمامی موارد Colostrum، Beestings، Bisnings یا First Milk را شامل شود.[21][22]
لغتهای مترادف آن به پارسی میتواند تمامی موارد زیر را شامل شود: کلستروم با تلفظ صحیح کُلاستروم، آغوز. [ غو / غُزْ ] (اِ) آغُز، شیرِ مادهٔ نوزائیده، ماک، شیرماک، پَله، پَلّه، فَله، فَلّه، فُرش، فُرشه، زِهَک، گورماست، لبا، کنف[23]
پانویس
- "شیردهی: کلوستروم، فورمیلک و هیندمیلک". وبگاه دکتر پاول. Archived from the original on 29 June 2008. Retrieved 30 September 2010.
- ژورنال تخصصی علمی شیر (۲ تیر ۱۳۸۸). «شناخت آغوز و خواص آن». گروه علمی فارمنا. بایگانیشده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۰.
- Groves, ML (1960). "The isolation of a red protein from milk". Journal of the American Chemical Society. 82: 3345–3360. doi:10.1021/ja01498a029.
- Paulík S, Slanina L, Polácek M (1985). "[Lysozyme in the colostrum and blood of calves and dairy cows]". Vet Med (Praha) (به Slovak). 30 (1): 21–8. PMID 3918380. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Reiter B (1978). "The lactoperoxidase-thiocyanate-hydrogen peroxide antibacterium system". Ciba Found. Symp. (65): 285–94. PMID 225143.
- Brock, JH; et al. (1975). "Bactericidal and hemolytic activity of complement in bovine colostrum and serum: effect of proteolytic enzymes and ethylene glycol tetraacetic acid (EGTA)". Annales d’Immunologie. 126C (4): 439–451.
- Zabłocka A, Janusz M, Rybka K, Wirkus-Romanowska I, Kupryszewski G, Lisowski J (2001). "Cytokine-inducing activity of a proline-rich polypeptide complex (PRP) from ovine colostrum and its active nonapeptide fragment analogs". Eur. Cytokine Netw. 12 (3): 462–7. PMID 11566627.
- Hagiwara K, Kataoka S, Yamanaka H, Kirisawa R, Iwai H (2000). "Detection of cytokines in bovine colostrum". Vet. Immunol. Immunopathol. 76 (3–4): 183–90. doi:10.1016/S0165-2427(00)00213-0. PMID 11044552. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Rudloff HE, Schmalstieg FC, Mushtaha AA, Palkowetz KH, Liu SK, Goldman AS (1992). "Tumor necrosis factor-alpha in human milk". Pediatr. Res. 31 (1): 29–33. PMID 1375729. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Maheshwari A, Christensen RD, Calhoun DA (2003). "ELR+ CXC chemokines in human milk". Cytokine. 24 (3): 91–102. doi:10.1016/j.cyto.2003.07.002. PMID 14581003. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Xu RJ (1996). "Development of the newborn GI tract and its relation to colostrum/milk intake: a review". Reprod. Fertil. Dev. 8 (1): 35–48. doi:10.1071/RD9960035. PMID 8713721.
- O'Dell SD, Day IN (1998). "Insulin-like growth factor II (IGF-II)". Int. J. Biochem. Cell Biol. 30 (7): 767–71. doi:10.1016/S1357-2725(98)00048-X. PMID 9722981. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Okada M, Ohmura E, Kamiya Y; et al. (1991). "Transforming growth factor (TGF)-alpha in human milk". Life Sci. 48 (12): 1151–6. doi:10.1016/0024-3205(91)90452-H. PMID 2002746.
- Saito S, Yoshida M, Ichijo M, Ishizaka S, Tsujii T (1993). "Transforming growth factor-beta (TGF-beta) in human milk". Clin. Exp. Immunol. 94 (1): 220–4. doi:10.1111/j.1365-2249.1993.tb06004.x. PMC 1534356. PMID 8403511. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Tokuyama Y, Tokuyama H (1993). "Purification and identification of TGF-beta 2-related growth factor from bovine colostrum". J. Dairy Res. 60 (1): 99–109. doi:10.1017/S0022029900027382. PMID 8436667. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Hironaka, T, et al. Identification and partial purification of a basic fibroblast growth factor-like growth factor derived from bovine colostrum. Journal of Dairy Science 80(3):488-495 (1997)
- Xiao X, Xiong A, Chen X, Mao X, Zhou X (2002). "Epidermal growth factor concentrations in human milk, cow's milk and cow's milk-based infant formulas". Chin. Med. J. 115 (3): 451–4. PMID 11940387. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Playford RJ, Macdonald CE, Johnson WS (2000). "Colostrum and milk-derived peptide growth factors for the treatment of gastrointestinal disorders". Am. J. Clin. Nutr. 72 (1): 5–14. PMID 10871554. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Vuorela P, Andersson S, Carpén O, Ylikorkala O, Halmesmäki E (2000). "Unbound vascular endothelial growth factor and its receptors in breast, human milk, and newborn intestine". Am. J. Clin. Nutr. 72 (5): 1196–201. PMID 11063449. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Flidel-Rimon O, Roth P (1997). "Effects of milk-borne colony stimulating factor-1 on circulating growth factor levels in the newborn infant". J. Pediatr. 131 (5): 748–50. doi:10.1016/S0022-3476(97)70105-7. PMID 9403658. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - Peter Bird, Northamptonshire ACRE 'Village Voices' oral history recordings, Northamptonshire ACRE and Northamptonshire County Archives
- Gottstein, Michael. Colostrum is vital ingredient to keep newborn lambs alive. Irish Independent. ۳ مارس ۲۰۰۹.
- علی اکبر دهخدا. «آغوز | لغتنامه دهخدا». لغتنامه. دریافتشده در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۰.