کله‌قند

کله قند، قند یا شکر متراکم است که به شکل مخروط کامل تهیه شده‌است.[1][2] کله قند پس از شکسته شدن و تبدیل به قند حبه با چای یا قهوه تلخ مصرف می‌شود.

کله قند بسته‌بندی شده

واژه کله قند گاهی بجای طاقدیس و ناودیس نیز به کار می‌رود.[3]

تاریخچه

به درستی مشخص نیست که اولین بار کله قند در چه زمانی تولید و عرضه شد. ولی در قرن ۱۲ میلادی، کله قند در اردن وجود داشته‌است. عرضه کله قند از قرن ۱۹ میلادی در انگلستان به دلیل مالیات‌های سنگین متوقف گردید.[2]

کله قند در ایران، گاهی به عنوان هدیه و گاهی اجرت استاد و حکیم کاربرد داشته‌است.[4][5]

باورها

کله قند پس از تزئین، در سفره عقد ایرانی کاربرد دارد و هنگام عقد بر سر عروس و داماد سائیده می‌شود.[6]

همچنین در مراسم خواستگاری زرتشتیان، کله قند به عنوان هدیه‌ای از خانواده داماد به خانواده عروس ارائه می‌شده‌است.[7]

در فرهنگ مردم بومی بخش‌هایی از مازندران، خوزستان، گرگان، سمنان و قوچان شکستن کله قند بخشی از مراسم سنتی شیرینی خوران و بله بران پیش از ازدواج است.[8][9][10]

نحوه تولید

تولید کله قند، بسته به اندازه مورد نیاز به دو روش «قالب و پرس» و روش «تبلور» انجام می‌شود. روش قالب و پرس برای کله قندهایی با اندازه کوچکتر مناسب است. در این روش بلورهای شکر ابتدا خرد شده و پس از مرطوب شدن با آب، در قالب ریخته می‌شود. قالب تحت فشار هوا قرار گرفته و کله قند ساخته می‌شود.[11]

روش تبلور، برای ساخت کله قندهای بزرگ تر به کار می‌رود. در روش تبلور، ابتدا شکر به‌طور کامل در آب حل می‌شود، سپس با عبور از فیلترهایی کاملاً تصفیه می‌گردد. در مرحله بعد مولکولهای حاوی مواد رنگی موجود در شربت، جذب شده و شربت رنگبری می‌شود. پس از رنگبری شربت ابتدا تغلیظ شده، سپس در قالب ریخته می‌شود و تبلور آغاز می‌گردد. در این مرحله شتاب‌دهنده‌ها به خروج سریع تر آب از قند کمک نموده و کله قندهای ساخته شده در گرمخانه کاملاً خشک می‌گردند.[11]

منابع
  1. دهخدا. «کله قند». لغتنامه دهخدا. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  2. Wikipedia, the free encyclopedia →Sugarloaf (بازدید: ۸ Nov. ۲۰۰۹)
  3. «قله پهنه سار». سایت آفتاب. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  4. محمدمهدی هراتی. «مصاحبه با حسین زمرشیدی». کیهان فرهنگی. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  5. محمد معینی. «تاریخچه قند و شکر». دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  6. «بهترین سفره عقد را بچینید». سایت ایران اکونومیست. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  7. «مراسم ازدواج». سایت تخصصی میراث فرهنگی و گردشگری. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  8. «جشن بزرگ محلی فردینما شو در کندلوس برگزار شد». فارس نیوز. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  9. محمدحسین ملایی کندلوسی. «در میان کوچه‌های بی غروب». مازندنومه. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  10. علی بلوکباشی. «بله‌برون‌». دائره المعارف بزرگ اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
  11. «دستگاه تولید قند کله و کلوخ». سایت رسمی گروه صنعتی آذری. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ آبان ۱۳۸۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.