کردهای ترکمنستان

کردهای جمهوری ترکمنستان (به کردی: Kurdên Tirkmenistanê) به ساکنان کردتبار جمهوری ترکمنستان (شوروی سابق) گفته می‌شود.

کردهای ترکمنستان
مناطق با جمعیت چشمگیر
عشق آباد، بایرامعلی، روستای فیروزه، غارری قلا، مرو و در حاشیه رودخانه اترک
زبان‌ها
کردی کرمانجی، روسی و ترکمنیKurdish (Kurmanji), Turkmen, Russian
دین
سنی، شیعه[1]Islam[2]

تاریخ


کردان خراسان بازماندگان اشکانیان هستند و پیوندی با مهاجرت کردان در زمان صفوی ندارند در سده نخست هجری سال ۵۷ هنگامی که کاروان عرب از سمرقند به نجد می رفت در نزدیک مرو شاعر معروف عرب مالک بن ریب بیمار و بستری شد او قصیده معروفی دارد که در ان قصیده ذکر می کند که اطراف او را خانه های کردان فرا گرفته در سده های پس از ان نیز بارها در کتابهای دیگر به کردان خراسان و بویژه در اطراف مرو اشاره شده است و البته باید بدانیم که منظور از کردان کوچگردان پارسی در سرتاسر پرشیا می باشند

أقول وقد حالت قرى الكرد بيننا

جزى الله عمرا خير ما كان جازيا

میگویم در حالی که روستاهای کرد بسیاری حول ما را گرفته است که خدا عمرو را که ( سبب اورارگیم بود )جزا دهد


پیشینهٔ کردهای ترکمنستان به قرن ۱۷ میلادی بازمی‌گردد. با ظهور حکومت صفوی و تغییر مذهب رسمی ایران به تشیع، اختلافات و درگیری‌های قومی و مذهبی گسترده‌ای در ایران به وقوع پیوست. در این بین به دلیل فساد و انتخاب حکام و کارگزاران نالایق حکومتی و شکست‌های پیاپی از ترکمن‌های یموت درخراسان موجب شورش و نا امنی در آنجا گردید. با گسترش روزافزون صفویان، از سویی دیگر طوایف و گروه‌های زیادی از قزلباش‌ها از جمله طوایفی از کردهای شیعه نیز وارد ایران شدند. با کمبود چراگاه و به وجود آمدن قحطی و گرسنگی در بین قزلباش‌ها بدستور شاه عباس اول، این کردها که بیشتر از قبایل کرمانج زیرکانی و جلالی بودند در منطقه خراسان اسکان یافتند. پس از صفویان نیز نادرشاه افشار که به اهمیت و نقش کردها در منطقه پی برده بود، کردهای بیشتری برای ایجاد امنیت و جلو بردن اهداف حکومت در منطقه سرازیر نمود. هدف نادرشاه از این عمل بیشتر برای دفع حملات ترکمن‌ها و کاستن از قدرت و نفوذ آنان در خراسان و ماورا خزر بوده، تا حدی زیادی در این کارش موفق بوده‌است. پس از انعقاد عهدنامه آخال در سال ۱۸۸۱ بین ایران و روسیه تزاری بخشی از کردها در آن سوی مرز در قلمرو روسیه ماندند. در سال ۱۹۳۷ با انحلال جمهوری کردستان شوروی در قفقاز مجدداً تعداد کثیری از کردها به ترکمنستان تبعید و مجدداً تعدادی نیز در سال ۱۹۴۴ به دستور استالین تبعید شدند.

زندگی

از سال ۱۹۸۸ کردهای ترکمنستان توانستند وارد ادارات و مراکز دولتی جمهوری سوسیالیستی ترکمنستان شده و سمت‌ها مهمی را تا به امروز عهده‌دار می‌باشند.[3] کردهای ترکمنستان در دوران اتحادیه جماهیر شوروی دارای روزنامه و مدارس مستقل کرد زبان بوده اما پس از استقلال ترکمنستان تمامی مدارس غیر زبان ترکمنی تعطیل شد.[4] اکثر کردهای ترکمنستان مسلمان سنی مذهب و اقلیت‌های کوچکی نیز شیعه، ایزدی و مسیحی می‌توانند آزادانه اعمال دینی خود را بجا آورند.[5]

جستارهای وابسته

منابع
  1. Ronald Wixman (1984). The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. p. 117. Retrieved 2 December 2012.
  2. Ronald Wixman (1984). The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. p. 117. ISBN 9780765637093. Retrieved 2 December 2012.
  3. Mehrdad R. Izady (1992). The Kurds: A Concise History and Fact Book. p. 180. Retrieved 2 December 2012.
  4. Gündogar (in Russian). Retrieved 2 December 2012
  5. Worldwide Religious News. 10 September 2004. Retrieved 3 December 2012
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.