کان بادام

شهر کانِ بادام را در قدیم کَند می‌نامیدند. قدیمی‌ترین سندی که نام کند در آن ضبط شده، نامه‌ای است که در سال ۷۱۲-۷۱۳ به هنگام لشکرکشی عرب‌ها، قتیبه بن مسلم به دیوشتیج پادشاه سغد نوشته‌است.

نام کند در کتاب اشکال‌العالم کتاب جغرافیایی معروفی نوشتهٔ ابوالقاسم بن احمد جیهانی، از روزگار سامانی نیز آمده‌است. نویسندهٔ این کتاب در توصیف خجند آورده‌است: «در اعمال آن (یعنی خجند) هیچ شهر دیگر نیست مگر کَند.»

شهر کانِ بادام از دیرباز به داشتن بادام خوب معروف بوده‌است. حکیم سوزنی سمرقندی (مرگ: ۱۱۷۹) و شیخ بابا طبیبی، شاعر کان بادامی سدهٔ ۱۲ آشکارا به بادام این شهر اشاره کرده‌اند.

یاقوت حموی، جغرافیدان عرب در کتاب خود معجم‌البلدان دربارهٔ کند نوشته: «کند به سبب فراوانی بادام به نام کان بادام معروف است، بادام این‌جا بسیار خوش‌طعم بوده پوستش به سایش دست کنده می‌شود.»

از متون تاریخی چنین برمی‌آید که رایج شدن نام کانِ بادام برای کند ظاهراً در سده‌های ۱۷ و ۱۸ صورت گرفته‌است.

یکی از شاخه‌های جادهٔ ابریشم به مدت ۳٬۷۰۰ سال از این شهر می‌گذشت. این راه از خجند و استروشن به سمرقند و بخارا و مرو می‌رفت.

کان بادام در سال ۷۱۲ هنوز به عنوان یک شهر بزرگ تجارتی مشهور بوده‌است. بهترین خطاطان خان خجند از کان بادام بوده‌اند. از بزرگان ادبی این شهر در سده‌های گذشته می‌توان افراد زیر را نام برد: مولانا کوشککی، شرف‌الدین پنج‌دهی، ملا شاکر کان بادامی، ایشان غریب کان بادامی و غربت معصوم.

شهر کان بادام دارای یک تئاتر شهر است.[1]

عبدالقادر منیازف اندیشمند و پژوهشگر فارسی‌زبان تاجیکستان در این شهر به‌دنیا آمده است.[2]

Википедиа contributors, "Конибодом," Википедиа, (accessed май 16, 2008).

• مختصات و ارتفاع