چقیورت

پس از حملهٔ کریم خان زند به گرجی‌های فریدون‌شهر، بخشی از ساکنان آن به روستاهای «سیبک»، «چقیورت» و «نهضت‌آباد» مهاجرت کردند.[4][5]

و بنیادگذاران فریدون‌شهر، از اسرای گرجی‌تبار زمان شاه عباس اول هستند که توسط خود او از گرجستان به ایران تبعید شدند و به دستور او عده‌ای از جنگاوران آن‌ها جهت حفظ منطقهٔ فریدن و همچنین پایتخت (اصفهان) از حملات اقوام لر و کرد در فریدن ساکن شدند.[6]از حدود ۴۰سال پیش با مهاجرت بختیاری‌ها از منطقه پیشکوه موگویی به این روستا اکنون بختیاری‌ها حدود نیمی از ساکنان این روستا را تشکیل می‌دهند.

روستای چقیورت در فاصله تقریبی ۱۳ کیلومتری از مرکز شهرستان و در سمت غرب فریدون‌شهر قرار دارد. هنگام ورود گرجی‌ها به این روستا ترک‌ها در آن سکونت داشتند، وجود اسامی متعدد ترکی همچون اصلان داغ، سخ بولاق، قراداش، قراگل، آغلی دره، قوروچای، قوروشا وبولاغ و… دلیل این مدعاست. نام این روستا نیز میراثی از ترک‌های ساکن این روستاست. جمعیت این روستا تا ۳۰ سال پیش صددرصد گرجی بوده اما به دلیل مهاجرت مردم از نقاط دیگر، اکنون نزدیک به نیمی از جمعیت روستا را بختیاری‌های موگویی تشکیل می‌دهند. مسعود میرزا ظل السلطان، فرزند ناصر الدین شاه در تاریخ مسعودی در وصف چقیورت چنین می‌نویسد: «ده بسیار خوبی است، گرجی نشین است، شکارهای عالم را شخص تصور می‌کند در اینجاست. ده، بیست کوه بسیار بزرگ دارد، پرآب و علف، کبک و کبک دری به عدد ریگ در آنجاست من در شیراز و هزار جریب و مازندران هم آنقدر کبک ندیده‌ام، خرس زیاد دارد…» پیرامون وجه تسمیه و علت نامگذاری چقیورت مطالب متعددی وجود دارد اما به یقین باید گفت کلمه چقیورت یک کلمه ترکی است.[2]

از مهم‌ترین عامل‌هایی که باعث ایجاد ده و سکونت در آن شده‌است می‌توانیم در درجه اول شکار در این منطقه را نام برد. چنان‌که اهالی این ده، از دیرباز علاقه زیادی به شکار داشته‌اند. از عامل‌های دیگر وجود چشمه‌های پرآب و فراوان در محل قرارگیری ده و نزدیک بودن به کوه‌های مرتفع که ارتفاع آن‌ها در شمال و غرب از ۱۲ هزار فوت بیشتر است و این ده در دامنه کوه‌های شمالی گسترش پیدا کرده‌است و در جنوب این ده با خانه‌های قدیمی و با سنگ و گل ساخته شده و بیشتر قسمت‌های خانه‌ها از جمله حمام ده در دل زمین ساخته شده و بیشتر کوتاه و ارتفاع آن‌ها از سه متر بیشتر نیست؛ ولی در سمت شمال و شرق ده به ساختمان‌های تازه ساز برمی‌خوریم که تا اندازه‌ای دارای فضای باز و بیشتری هستند. بیشتر ارتباط اهالی چقیورت با شهر فریدون‌شهر است چون فریدون‌شهر بزرگترین شهر تجاری منطقه محسوب می‌شود. در نزدیکی چقیورت معادن زیادی وجود دارد از جمله معدن سنگ باریت که در کوه هشتاد در سه کیلومتری ده از آن استخراج و بهره‌برداری می‌گردد.

در کوه هشتاد غار معروفی است به نام غار پیرهشتاد که یک غار آهکی می‌باشد. غیر از غار پیرهشتاد غارهای دیگری در چقیورت وجود دارد که از همه نزدیک‌تر غار اصلان داغلی است. اکثر قریب به اتفاق مردم و جمعیت این ده به شغل کشاورزی توأم با دامداری مشغول می‌باشند و مهم‌ترین محصول این ده را فراورده‌های دامی و غلات تشکیل می‌دهند.

در زمینه کارهای دستی و صنایع خانگی که به‌طور کلی توسط زنان انجام و تهیه می‌گردد، تهیه قالی و قالیچه و جاجیم و کیسه بافی و انواع و اقسام لباس‌های پشمی در این ده متداول است. قالی و قالیچه‌های زمینی صد در صد پشم نیز در این روستا بافته می‌شود که از لحاظ دوام بسیار جالب توجه می‌باشد.[7]

مردم چقیورت شامل گرجی‌ها و بختیاری‌ها می‌باشند. گرجیان (به‌طور کلی گرجیان فریدن) به دلیل همزیستی با اقوام دیگر (ارمنی، ترک، لر) به تدریج و طی سالیان دراز، از فرهنگ پیشینیان خود (فرهنگ گرجی) دور شده‌اند و دارای پوشش محلی یا آداب و رسوم خاصی نیستند.

بختیاری‌های چقیورت که اکثرا ازطایفه ی موگویی هستند. در اواخر سلطنت محمد رضا شاه پهلوی و از روستا های منطقه پیشکوه موگویی به این روستا مهاجرت کرده‌اند و در حال حاضر نیمی از جمعیت روستا را شامل می‌شوند.

مانند بقیهٔ آبادی‌های فریدن تمامی مردم چقیورت «شیعه اثنی عشری» هستند.

گرجی‌های چقیورت نیز تماماً به گویش فریدنی زبان گرجی صحبت می‌کنند که حاصل نسخ زبانی است که چهارصد سال پیش بدان تکلم می‌شده و با زبان گرجی معاصر (زبان رسمی جمهوری گرجستان) متفاوت است.

• مولیانی، سعید. جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران. اصفهان: انتشارات یکتا، ۱۳۷۹.
• رحیمی، ملک محمد. «گرجی‌های ایران». اصفهان:یکتا، ۱۳۷۹.