پنج عامل بزرگ شخصیت
در روانشناسی، مدل پنج عاملی شخصیت (به انگلیسی: Five-Factor Model or FFM) یک آزمون تجربی برای اندازه‌گیری متغیرهای شخصیت است. بر اساس این مدل، شخصیت از پنج بعد اصلی تشکیل شده‌است که عبارتند از: روان‌رنجوری، برونگرایی، سازگاری، استقبال از تجربه و وظیفه‌شناسی.
پال کاستا جونیور به همراه رابرت آر. مک‌کری در دهه ۸۰ میلادی آزمونی با نام NEO-I (علامت اختصاری برای Neuroticism-Extraversion-Openness Inventory) را ابداع کردند که سه عامل از پنج عامل بزرگ شخصیت را می‌سنجید. سپس در ۱۹۸۵ میلادی، با اضافه کردن دو عامل دیگر، تست (NEO Personality Inventory (NEO PI را برای سنجش پنج عاملی شخصیت منتشر کردند. ویرایش نهایی این تست در ۱۹۹۰ منتشر شد که امروزه Revised NEO Personality Inventory یا NEO PI-R نامیده می‌شود. انبوه تحقیقات بعدی در مجموع نشانگر آن بود که این پنج عامل به اندازه کافی گسترده و کارا بود.[1]
کاربرد تست پنج عاملی
این تست در زمینه ازدواج و تشخیص اختلالات روانشناسی کاربرد دارد با بررسی سی عاملی که تست پنج عاملی به شما می‌دهد می‌توان موارد مهمی را در مورد روان خود بفهمید.
روان‌رنجوری یا روان‌نژندی (N)
نوروسیزم یا عصبیت که به معنی روان رنجوری است عامل اولی است که در تست پنج عاملی به آن پرداخته می‌شود این عامل خود ۶ زیر مجموعه دارد
این عامل میزان نگرانی را در هر فرد نشان می‌دهد که آیا همیشه مضطرب اند یا آرامش خیال دارند.
- خشم:
تجربه متعدد خشم و میزان خشمگین شدن عامل اصلی در این مورد می‌باشد
افرادی که به راحتی احساس تنهایی می‌کنند و غم و اندوه وجودشان را فرا می‌گیرد از این دسته هستند
- شرم:
دست‌پاچه بودن و احساس شرم از دیگران
واکنش در برابر رفتار دیگران چگونه است
- آسیب‌پذیری به استرس
کاهش توانایی‌ها در برابر شرایط پراسترس
برونگرایی (E)
- صمیمیت
- جمع گرایی
- قاطعیت
- فعالیت
- هیجان خواهی
- هیجان مثبت
بازبودن (O)
- تخیل
- زیباپسندی
- احساسات
- اعمال
- عقاید
- ارزش‌ها
توافق
- اعتماد
- رک گویی
- نوع دوستی
- همراهی
- تواضع
- دل رحمی
وجدانی بودن (C)
- کفایت
- نظم و ترتیب
- وظیفه‌شناسی
- تلاش برای موفقیت
- خویشتنداری
- احتیاط در تصمیم‌گیری