هفده روز به اعدام
هفده روز به اعدام نخستین فیلم بلند سینمایی به کارگردانی و نویسندگی هوشنگ کاووسی است که در سال ۱۳۳۵ اکران شده است. این فیلم به صورت ۳۵ میلی‌متری و سیاه و سفید فیلم‌برداری شده است.[3]
| هفده روز به اعدام | |
|---|---|
| کارگردان | هوشنگ کاووسی |
| تهیه‌کننده | عزیزالله کردوانی |
| نویسنده | هوشنگ کاووسی بر اساس رمان آمریکایی |
| بازیگران | ناصر ملک‌مطیعی محسن مهدوی سوسن علی‌اکبر مینا عزت‌الله وثوق رضا کریمی مهری عقیلی سپیده مهین معاون‌زاده |
| فیلم‌بردار | خانی (مهدی امیر قاسم‌خانی)[1] |
شرکت تولید | عصر طلایی |
تاریخ‌های انتشار | ۵ دی ۱۳۳۵ |
مدت زمان | ۹۵ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | پارسی |
| هزینهٔ فیلم | ۱۰۰٬۰۰۰ تومان[2] |
داستان فیلم
زنی به قتل می‌رسد و پلیس همسر او را به عنوان متهم دستگیر می‌کند؛ ولی شاهدانی هستند که متهم را در ساعت وقوع جرم در جای دیگری دیده‌اند. آن‌ها ابتدا از گواهی دادن به نفع متهم خودداری می‌کند و هنگامی که حاضر به ادای شهادت در دادگاه می‌شوند، یکی پس از دیگری به قتل می‌رسند. متهم به اعدام محکوم می‌شود. روز اعدام که متهم را برای اجرای حکم می‌برند، قاتل اصلی شناسایی و بازداشت می‌شود.[4] محور داستان فیلم، بیماری روانی «اروتومانیا» یا جنون خود-معشوق پنداری (به انگلیسی: Erotomania) است که قاتل (با بازی محسن مهدوی) را به جنایت وامی‌دارد.[5]
ساخت
مؤسسه «عصر طلایی» پیشنهاد ساخت فیلم هفده روز به اعدام را به هوشنگ کاووسی داد. طرح اولیه فیلمنامه توسط مدیر مؤسسه عصر طلایی از یک رمان پلیسی آمریکایی برگرفته شده بود. کاووسی تغییراتی در فیلمنامه انجام داد و آن را جلوی دوربین برد. او که منتقد ساختار سینمای آن روز ایران بود، برای ساخت این فیلم کوشید تا از فرم و ساختار فیلم‌های مرسوم آن دوره فاصله بگیرد. او در این فیلم کوشید برای نخستین بار از یک دکوپاژ درست استفاده کند، دوربین و حرکت‌های آن و برش‌های نمایی همراه با نورپردازی صحنه‌ها را نیز به عنوان پرسوناژ درام در کنار پرسوناژهای انسانی مورد استفاده قرار دهد. حرکت‌های دوربین و بازیگران درون دکور با نقشه و طرح و ذکر عدسی مربوط، از پیش تنظیم شده بود و در اختیار خانی تصویربردار فیلم قرار گرفته بود. کاووسی گفته است که فیلم ایرادهایی دارد که ناشی از کمبود تجهیزات لابراتوار و صدابرداری است.
تولید فیلم هفده روز به اعدام ۱۰۰٬۰۰۰ تومان هزینه برداشت که هزینه متعارفی برای ساخت یک فیلم یک‌صد دقیقه‌ای سیاه و سفید در دهه ۱۳۳۰ بوده است.
سرمایه‌گذاران فیلم صحنه‌هایی را که در آن دوره در سینمای ایران رایج بود، به فیلم افزودند. این کار اعتراض کاووسی را در پی داشت و او در مطبوعات آگاهی داد که صحنه‌های افزوده شده از او نیست.[2][5]
واکنش‌ها
کاووسی پیش از هفده روز به اعدام تلاش‌های دیگری برای ساخت نخستین فیلم‌اش در ایران آغاز کرده بود که هر بار با بروز اختلاف دیدگاه میان او و تهیه‌کنندگان آن روز سینما به شکست انجامیده بود. او به فعالیت‌های مطبوعاتی رو آورده بود و با نقدهایی که در مخالفت با جریان رایج سینمای ایران می‌نوشت، شناخته می‌شد. هفده روز به اعدام نخستین فیلم بلند هوشنگ کاووسی در مقام کارگردانی بود و مورد حمله کسانی قرار گرفت که پیش‌تر فیلم‌هایشان مورد انتقاد کاووسی قرار گرفته بود. با این حال منتقدانی چون هوشنگ قدیمی، بابک ساسان و شعاع‌الله ناظریان از فیلم ستایش کردند.[2][5]
بازیگران
.jpeg.webp)
- ناصر ملک‌مطیعی
- محسن مهدوی
- سوسن
- علی‌اکبر مینا
- عزت‌الله وثوق
- رضا کریمی
- مهری عقیلی
- سپیده
- مهین معاون‌زاده
- محمدعلی اخوان رهنما (شخصی که در عکس روبروی ناصر ملک مطیعی ایستاده، بازیگر نقش قاضی عسگر)
نمایش دوباره
هفده روز به اعدام در سال ۱۳۵۸ دوباره و برای بار آخر به نمایش همگانی درآمد.[6] بنا به گفته کارگردان، تمام نسخه‌های این فیلم اکنون از میان رفته است.[2]
پانویس
- «قاسم‌خانی، مهدی». راسخون. دریافت‌شده در ۳۰ شهریور ۱۳۹۱.
- کاووسی، هوشنگ (تابستان و پاییز ۱۳۶۸). «سینما، سینما؟ (بخش نخست - آغاز کار)». کتاب صبح. شماره ۴. ص. ۱۶۶–۱۶۱. دریافت‌شده در ۱۵ شهریور ۱۳۹۱.
- «هفده روز به اعدام». بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره). دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۱.
- «هفده روز به اعدام». بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره). دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۱.
- کاووسی، هوشنگ (بهار ۱۳۶۹). «سینما، سینما؟ (بخش سوم - خاطره‌هایی از گذشته)». کتاب صبح. شماره ۶. ص. ۱۳۲–۱۲۹. دریافت‌شده در ۱۵ شهریور ۱۳۹۱.
- کاووسی، هوشنگ (تابستان ۱۳۶۹). «سینما، سینما؟ (بخش چهارم)». کتاب صبح. شماره ۷. ص. ۱۵۱–۱۴۷. دریافت‌شده در ۲۲ شهریور ۱۳۹۱.
فیلم‌های ناصر ملک‌مطیعی | ||
|---|---|---|
| دههٔ ۱۳۲۰ | واریته بهاری (۱۳۲۸) |  |
| دههٔ ۱۳۳۰ | شکار خانگی (۱۳۳۰) • ولگرد (۱۳۳۱) • گرداب (۱۳۳۲) • افسونگر (۱۳۳۲) • غفلت (۱۳۳۲) • چهارراه حوادث (۱۳۳۴) • اتهام (۱۳۳۵) • هفده روز به اعدام (۱۳۳۵) • بازگشت به زندگی (۱۳۳۶) • عروس فراری (۱۳۳۷) • طلسم شکسته (۱۳۳۷) • دشمن زن (۱۳۳۷) • دوقلوها (۱۳۳۸) • ستارگان می‌درخشند (۱۳۳۹) • اول هیکل (۱۳۳۹) • آرامش قبل از طوفان (۱۳۳۹) | |
| دههٔ ۱۳۴۰ | عمو نوروز (۱۳۴۰) • عسل تلخ (۱۳۴۰) • سایه سرنوشت (۱۳۴۰) • آس و پاس (۱۳۴۰) • کلاه‌مخملی (۱۳۴۱) • عروس دهکده* (۱۳۴۱) • سوداگران مرگ* (۱۳۴۱) • زن‌ها فرشته‌اند (۱۳۴۲) • با معرفت‌ها (۱۳۴۲) • آراس خان* (۱۳۴۲) • مردها و جاده‌ها* (۱۳۴۲) • لذت گناه (۱۳۴۳) • ابرام در پاریس (۱۳۴۳) • یک پارچه آقا* (۱۳۴۴) • پاسداران دریا (۱۳۴۴) • هاشم‌خان (۱۳۴۵) • میلیونر فراری* (۱۳۴۵) • قهرمان دهکده (۱۳۴۵) • قفس طلایی (۱۳۴۵) • فرار از حقیقت* (۱۳۴۵) • حسین کرد (۱۳۴۵) • گوهر شب‌چراغ (۱۳۴۶) • گذشت بزرگ* ناصر ملک‌مطیعی(۱۳۴۶) • طوفان نوح (۱۳۴۶)
• جاده زرین سمرقند* (۱۳۴۶) • سالار مردان (۱۳۴۷) • مردان روزگار (۱۳۴۸) • گرفتار (۱۳۴۸)• قیصر (۱۳۴۸) • قصه دل‌ها (۱۳۴۸) • قصر زرین (۱۳۴۸) • جیب‌بر خوشگله (۱۳۴۸) • مرید حق (۱۳۴۹) • علی بی‌غم (۱۳۴۹) • طوقی (۱۳۴۹) • سوگلی (۱۳۴۹) • سکه شانس (۱۳۴۹)• رقاصه شهر (۱۳۴۹) • | |
| دههٔ ۱۳۵۰ | نقره‌داغ (۱۳۵۰) • لوطی (۱۳۵۰) • کلبه‌ای آن‌سوی رودخانه (۱۳۵۰) • ایوب (۱۳۵۰) • سه‌قاپ (۱۳۵۰) • کاکو (۱۳۵۰) • قصاص (۱۳۵۰) • غلام ژاندارم (۱۳۵۰) • پهلوان مفرد (۱۳۵۰) • پل (۱۳۵۰) • باباشمل (۱۳۵۰) • میهن () • مهدی مشکی و شلوارک داغ (۱۳۵۱) • مرد (۱۳۵۱) • قلندر (۱۳۵۱) • سرگروهبان (۱۳۵۱) • خاطرخواه (۱۳۵۱) • مردان خلیج (۱۳۵۱) • عروس استانبول (۱۳۵۱) • ناخدا (۱۳۵۲)• شیخ صالح (۱۳۵۲) • شورش (۱۳۵۲)• سراب (۱۳۵۲) • دشمن (۱۳۵۲) • صلات ظهر (۱۳۵۳)• ترکمن (۱۳۵۳) • اوستا کریم نوکرتیم (۱۳۵۳)• ابرمرد (۱۳۵۳)• آقا مهدی وارد می‌شود (۱۳۵۳) • به خاطر دخترم () • ده بومی کوچک (۱۳۵۳) • همت (۱۳۵۴) • عبور از مرز زندگی (۱۳۵۴) • پاشنه طلا (۱۳۵۴) • اخم نکن سرکار (۱۳۵۴) • میهمان (۱۳۵۵) • کلک نزن خوشگله (۱۳۵۵) • شادی‌های زندگی (۱۳۵۵) • سینه‌چاک (۱۳۵۵) • چلچراغ (۱۳۵۵) • بت (۱۳۵۵) • بابا گلی به جمالت (۱۳۵۵) • آتش جنوب (۱۳۵۵) • سرباز (۱۳۵۶) • دو مرد خشن (۱۳۵۷) • تا آخرین نفس(۱۳۵۷) | |
| دههٔ ۱۳۶۰ | برزخی‌ها (۱۳۶۱) | |
| دههٔ ۱۳۹۰ | نقش نگار (۱۳۹۲)
*بعلاوهٔ کارگردانی | |