نماد علمی
نماد علمی روشی‌ست برای نوشتن اعدادی که خیلی بزرگ یا خیلی کوچک‌ند و نمی‌توان به سادگی آن‌ها را در نماد دهدهی نوشت. این نماد به صورت دیجیتال معمولاً با e نمایش داده می‌شود. استفاده از نماد علمی در ماشین‌حساب‌های علمی و توسط دانشمندان، ریاضی‌دانان، متخصصین سلامت و مهندسان رایج است.
در نماد علمی، کلیهٔ اعداد به شکل:
(آ ضربدر ۱۰ به توان ب) نوشته می‌شوند؛ که در آن توان b یک عدد صحیح، و ضریب a یک عدد حقیقی است.[1]
| نماد دهدهی استاندارد | نماد علمی نرمال‌شده |
|---|---|
۳۰۰ |
۳×۱۰۲ |
۴٬۰۰۰ |
۴×۱۰۳ |
-۵۳٬۰۰۰ |
−۵٫۳×۱۰۴ |
۶٬۷۲۰٬۰۰۰٬۰۰۰ |
۶٫۷۲×۱۰۹ |
۰٫۰۰۰ ۰۰۰ ۰۰۷ ۵۱ |
۷٫۵۱×۱۰−۹ |
نماد مهندسی
در نماد مهندسی به عنوان مثال برای نمایش سرعت نور که دقیقاً برابر است با ۲۹۹٬۷۹۲٬۴۵۸ متر/ثانیه به صورت ۳٫۰۰×۱۰۸ m/s یا ۳٫۰۰ × ۱۰۵ km/s نمایش می‌دهند که بیانگر آن است که عدد در میان ۲۹۹٬۵۰۰ و ۳۰۰٬۵۰۰ کیلومتر در ثانیه است ولی زمانی که ۳۰۰ × ۱۰۶ m/s, یا ۳۰۰ × ۱۰۳ km/s, ۳۰۰٬۰۰۰ km/s یا به صورت غیرمتعارف ۳۰۰ Mm/s نمایش می‌دهند، عدد بیان‌کننده این نیست که مابین دو عدد دیگر است.
نماد مهندسی که در رشته‌های عمران و مکانیک کاربرد دارد (در سیستم آمریکایی) به صورت زیر نیز نمایش داده می‌شود:
۳٫۰ × ۱۰−۹
3.0 × 10−9
نماد e
عدد مذکور در بخش قبل را می‌توان به این صورت هم نوشت:
3.0E−9 or 3.0e−9
نماد E یا e که معادل «ضربدر ۱۰ به توانِ» است هنگامی به کار می‌رود که نوشتن توان به صورت بالانویس مقدور نیست، مثلاً در ماشین‌حساب‌های علمی. در علوم کامپیوتر و برنامه‌نویسی، برای نمایش اعداد بزرگ همچون آی‌پی نسخه ۶ که عددی ۱۲۸ بیتی‌ست از اعداد در مبنای ۱۶ استفاده می‌شود اما در مباحث به ویژه داده‌ها گاهی از نماد علمی e نیز استفاده می‌شود.
استفاده از این نماد معمولاً توصیه نمی‌شود و این نماد را نباید با عدد e اشتباه گرفت.
جستارهای وابسته
- مرتبه بزرگی
- ممیز شناور
- نماد مهندسی
- ارقام مهم
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Scientific notation». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۰۶ فوریه ۲۰۱۲.