نفت سفید

نفت سفید، نفت چراغ یا کروزن (به انگلیسی: Kerosene) که در زبان گفتاری نفت نامیده می‌شود، یکی از ترکیبات نفتی و مواد سوختی است. نفت سفید در گذشته کاربرد گسترده‌ای در بخش خانگی به عنوان سوخت وسایل گرمایشی و پخت‌وپز داشت[1] که امروزه در بسیاری از نقاط با گاز شهری و گاز مایع جایگزین شده‌است.[2]

نفت سفید
نام‌گذاری آیوپاک

Kerosene

شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس 8008-20-6
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس OA5500000
خصوصیات
جرم مولی 170 (تقریبی) g/mol
شکل ظاهری Colorless to yellowish oily liquid with a strong characteristic odor
چگالی 0/78 g/cm3
انحلال‌پذیری در آب Insoluble
خطرات
خطرات اصلی inhalation, ingestion, skin and/or eye contact
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

برای دیگر کاربردها، نفت سفید (ابهام‌زدایی) را ببینید.
یک بطری آبی‌رنگ که دربرگیرنده نفت چراغ است.
سوخت های گرمازا

قدیمی‌ترین متنی که روش استحصال نفت سفید از نفت خام را توضیح داده، نوشته محمد زکریای رازی دانشمند ایرانی است. وی که بیشتر عمرش را در بغداد به عنوان شیمیدان و پزشک می‌گذراند در «کتاب الاسرار» دو روش را برای تولید نفت سفید توضیح داده آست. نفت سفید در آن زمان در چراغ‌های نفتی معروف به «نفاطه» برای تولید گرما و روشنایی استفاده می‌شد.[3]

در جنوب شرقی آسیا، بریتانیا و آفریقای جنوبی به این ماده پارافین گفته می‌شود؛ نفت چراغ، هیدروکربنی قابل اشتعال به صورت مایع است. واژه کروزن (به انگلیسی: Kerosene) که در انگلیسی به جای نفت چراغ به کار می‌رود، از واژه یونانی کروس (به معنای موم) گرفته شده و برای نخستین بار به عنوان یک نشان بازرگانی توسط آبراهام گنسر بکار رفته است.

نفت چراغ بیشتر به عنوان سوخت هواپیماهای دارای موتور جت (سوخت جت) و برخی راکت‌ها بکار می‌رود اما در مواردی به عنوان سوخت گرمایشی و آتش‌بازی‌ها نیز از آن استفاده می‌شود. در بخش‌هایی از آسیا که نفت چراغ جزو یارانه‌های دولتی است، آن را به عنوان سوخت موتور قایق‌های کوچک ماهیگیری بکار می‌برند.

با توجه به کمتر بودن جرم حجمی نفت سفید نسبت به آب، از آن در فرآیند استخراج مواد معدنی مانند مس (به عنوان حلال آلی مس را از فاز آبی اولیه جدا میکند)، سدیم، پتاسیم و روبیدیم نیز استفاده میشود.

ویژگی‌ها

نفت سفید (Kerosene) برشی است ار نفت خام که گستره جوش آن پس از بنزین قرار گرفته است و شامل هیدروکربن های ۱۰ تا ۱۴ کربن‌ه می باشد. نقطه ۶۵ درصد تقطیر این برش باید کمتر از ۲۵۰ درجه سانتی گراد و نقطه جوش ۸۰ درصد آن نیز پایین تر از ۲۸۵ درجه سانتی گراد باشد.[4] رنگ طبیعی این فرآورده بی رنگ بوده و با توجه به تصفیه­‌های ویژه­ای که بر روی آن انجام می­گیرد، فاقد هر گونه بوی تند و نامطبوع می­باشد.[5]

نفت چراغ ماده‌ای با چگالی ۰٫۷۸ تا ۰٫۸۱ g/cm۳، سبک و شفاف است که به وسیلهٔ هیدروکربن‌ها شکل می‌گیرد. این ماده با روش تقطیر ذره به ذره نفت در درجه ۱۵۰ تا ۲۷۵ درجه سانتی‌گراد بدست می‌آید و در نتیجه این کار زنجیره‌های کربنی با یکدیگر ترکیب می‌گردند که در هر مولکول ۶ تا ۱۶ اتم کربن موجود است.[6]

نقطه اشتعال نفت چراغ میان ۳۷ تا ۶۵ درجه سانتی‌گراد (۱۰۰ تا ۱۵۰ درجه فارنهایت) و دمای اشتعال خودکار آن ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد (۴۲۸ درجه فارنهایت) می‌باشد.

منابع
  1. آمارنامه مصرف فرآورده های نفتی انرژی زا -۱۳۸۶ - شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ايران.
  2. «ميزان مصرف نفت سفيد در خراسان شمالي 33 درصد كاهش يافت». ایرنا. ۲۰۱۸-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۸.
  3. The Oil Weapons, by Zayn Bilkadi n pages 20-27 of the January/February 1995 print edition of Saudi Aramco World
  4. «نفت سفید/سوخت جت (Kerosene)». مرکز مطالعات زنجیره ارزش در صنعت نفت و گاز. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۸.
  5. «نفت-سفید». شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایرا. ۱۳۹۸.
  6. CDC (۲۰۱۸-۰۳-۲۸). «Template Package 4». Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۸.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kerosene». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ مهر ۱۳۸۹.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.