موغار

موغار از دو کلمه «موغ» و «آر» شکل گرفته‌است. موغ بر وزن دوغ مغ را گویند. مغ، به ضم میم در اصل مک بوده و به معنی آتش‌پرست، پیشوای زردشتی و مرد روحانی زردشتی است. جمع آن مغان است ومغان طبقه‌ای پایین‌تر از موبدان بوده‌اند. آر، برای نسبت است؛ بنابراین موغار یعنی، جای آتش‌پرستی، جای پیشوای زردشتی. برخی گفته‌اند پسوند ار به معنای بسیار می‌باشد و به شکل مخفف آمده‌است، یعنی جایی که زرتشتیان بسیاری بوده‌اند. ممکن است که در عهد باستان در موغار آتشکده یا آتشکده‌هایی هم وجود داشته که با این صفت باید اعتقاد کرد که بنای اولیه موغار مربوط به زمانی بسیار قدیم و یادگار رواج آتش‌پرستی بوده‌است. در نوشته‌های قدیمی و ثبتی و نیز آثار جغرافیانویسان و مورخان، نام این قریه به صورت «موغار» ثبت است اما بعضی از متأخرین آن را «مغار» هم نوشته‌اند.

قدمت این روستای ۲۵۰۰ ساله از گنج‌های اکتشافی خانه‌های کهن بافت تاریخی و ارگ‌های متعدد آن به دست می‌آید. به دلیل موقعیت جغرافیایی موغار مورد تاخت و تاز اشرار زیادی قرار میگرفت به همین دلیل ساکنین هنکام حمله اشرار به قلعه پناه میبردند موغار دارای دو ارگ (قلعه) قدیمی می‌باشد ارگ (قلعه) کهنه با قدمتی بیشتر از پانصد سال وارگ (قلعه) نو با قدمتی بیشتر از سیصد سال .عده ای که تحمل این ناامنی‌ها را نداشته و از طریق کویر به ورامین کوچ کردند که الان نیز نوادگان آن‌ها در ورامین و اطراف ان به نام مغاره معروف هستند درحالی که موغار را نشناخته و هیچ اطلاعی از موقعیت موغار ندارند

موغار در ۲۸ کیلومتری شمال غربی شهر اردستان و ۲۵ کیلومتری نطنز واقع می‌باشد. طول جغرافیایی آن ۵۲ درجه و ۱۲ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۳۳ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا ۹۹۷ متر است. موغار در کنار جادهٔ ترانزیت تهران، بندرعباس و پاکستان قرار گرفته و راه‌آهن بین‌المللی خلیج فارس و دریای عمان به روسیه و چین و اروپا در قلب دهستان و در میان مزارع گندم و جو ایستگاه دارد.

• مسجد جامع موغار
• بقعه پیر بابا اسماعیل
• ارگ موغار
• ارگ قدیمی موغار
• مقبره شیخ عارف
• بافت تاریخی
• محله حمام
• محله عرب
• محله پیالجه
• محله بابا اسماعیل
• ساباطی
• قبرستان متروکه
• خانه باغ حاج اقبال
• منزل حاج توکلی شامل اندرونی و بیرونی وشاه نشین
• منزل حاج شیر محمد اشرفی موغاری

• زعفران
• پسته
• زیتون
• انار
• انجیر
• انگور
• خربزه
• طالبی به کشورهای حاشیه خلیج و جدیدا اروپا صادرمیگردد
• گندم
• جو
• یونجه
• گلرنگ
• زیتون
• گارس

از دیر باز یکی از مشاغل اصلی مردم این خطه گله داری گوسفند بوده و از این راه امرار معاش می‌کردند. با گذر زمان تعداد گله‌های گوسفند کم شد اما همچنان وقتی در مراتع قدم می‌زنیم گله‌های زیادی به چشم می‌خورند.

مرغداری و پروش مرغ گوشتی نیز در چند نقطه انجام می‌شود اما ظرفیت منطقه ایجاب می‌نماید تا مزارع پرورشی بیشتری احداث شود. نبود مزرعه مرغ تخمگذار و مرغ مادر از معضلات صنعت طیور در این دهستان است که زنجیره صنعت مرغ را دچار نقصان می‌کنداین در حالی است که پتانسیل مورد نیاز برای راه اندازی این مزارع وجود دارد.

به تازگی و با اقدام چند فارغ‌التحصیل کشاورزی مزارع پرورش شترمرغ و بوقلمون و پسته مورد بهره‌برداری قرار گرفت که نشانگر آغاز روند طیور پروری و کشاورزی علمی و مهندسی است. بخش کویری دهستان به دلیل مساعد بودن آب و هوا فرصت ویژه‌ای برای گله داری شتر می‌باشد و این از ظرفیت‌های بکر و دست نخورده کویر موغار است.

زنان و دختران موغاری با قالی بافی بخشی از مخارج زندگی خانواده را تأمین می‌نمودند و هنر قالی بافی خود را در معرض نمایش می‌گذاشتند.

متأسفانه امروزه با از کارافتادگی زنان ده و مهاجرت نمودن دختران به کلان شهرهای تهران و اصفهان دیگر خبری از هنر قالی بافی در دار خانه‌های خشتی و گلی نیست.

• پارک کوک
• مجتمع رفاهی فانوس کویر
• سفره خانه سنتی امیرخان

• مجتمع آموزشی شهید صادقیان
• پیش دبستانی ثمین
• دبستان شهید احمد حجازی
• دبیرستان پسرانه شهید خسرو عباسی
• دبیرستان دخترانه شهید مهدی ایزدپناه

ترکیب آب و هوا سرد و گرم و زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و اختلاف دمای زیاد شب و روز از ویژگی‌های کویر است و موغار نیز با آب و هوا کویر هماهنگی دارد. میزان بارندگی سالیانه ۷۵ الی ۱۰۰ میلی‌متر است که این میزان یک هشتم میانگین بارندگی جهانی است. شن‌های روان با آمدن بادهای چهارگانه خراسان، کاشان، پاییزی و اسفندی بر فراز دهستان به پرواز در می‌آیند و سبب کاهش دید می‌شوند.

گرمترین دما در تابستان ۴۷ درجه سانتی گراد و در زمستان سردترین دما به ۸- می‌رسد.

موغار به دلیل دارا بودن بافت تاریخی و آثار و ابنیه تاریخی و همچنین قدمت بیش از ۲۵۰۰ساله که از اقوام اولیه ایرانی و تمدن‌های کهن بشری به‌شمار می‌رود و از سوی دیگر کویر بی بدیل که اکو سیستمی بکر و باور نکردنی در میان تل‌های شنی دارد و آسمان پرستاره شب و رصد شهاب سنگ‌ها و اجرام آسمانی می‌تواند یک منطقه گردشگری برای توریست‌های خارجی باشد. پهنهٔ کویر موغار را می‌توان با استفاده از پاراموتور از کلوب هوایی یا موتور چهارچرخ در سطح زمین به تماشا نشست. موقعیت جغرافیای و تاریخی موغار باعث می‌شود که هیچ گردشگری خاطره موغار را فراموش نکند

موغار دارای چندین شبکه خبری و سایت‌های اینترنتی از جمله

• کانال تلگرام موغار آنلاین
• وبلاگ موغار بلاگفا
• اینستاگرام موغار

می‌باشد.