موسیقی دزفولی

تپه های باستانی چغامیش که قدمت آن به هزاره ششم پیش از میلاد می رسد به گفته باستان شناسان ، گنجینه اطلاعات کاملی از دوران های باستانی مختلف تا شکوفایی کامل تمدن شوش است نیز در جنوب شهرستان دزفول قرار دارد.

قدیمی ترین لوح همنوازی موسیقی جهان[1]

در این تپه ها آثار یک شهر باستانی ساخته شده از خشت های پخته متعلق به عصر پیدایش خط دیده می شود و می توان گفت این منطقه نخستین مرکز خط و کتاب در ایران می باشد.

گروه نوازندگان، مُهر بازمانده از چغامیش

از دیگر ویژگی های چغامیش دزفول کشف مهری گلی است که کهن ترین سند دریانوردی ایرانیان می باشد همچنین قدیمی ترین لوح همنوازی موسیقی جهان در این محوطه باستانی کشف شده که قدمت هر یک به بیش از پنج هزار سال می رسد.

موسیقی مقامی دزفول که با نام موسیقی ۲۴ مقوم دزفول و موسیقی ۲۴ مقوم نیز شناخته می‌شود، ارتباط بسیار قوی با موسیقی ادواری ایران دارد. این موسیقی که در کتب قدیمی موسیقیدانان جهان اسلام در ادوار و شعب ۲۴ گانه موسیقی به نام «دور خوزی» معروف است و عبدالقادر مراغه ای و رساله بنایی و رساله بهجت الروح منتسب به صفی‌الدین از آن نام برده‌اند در دزفول به دو شیوه و دو زبان اجرا می‌شود. یکی موسیقی ۲۴ مقام که همان موسیقی ردیف دستگاهی امروز با زبان معیار است و برای اجرای موسیقی آیینی در قالب تعزیه (شبیه خوانی) و منظومه خوانی‌ها و دیگر گونه‌های موسیقی مقامی از آن استفاده می‌شود و نوع دوم آن که زیرمجموعه ای است از موسیقی ۲۴ مقام که با گویش محلی دزفولی در قالب ترانه‌ها، آوازهای ردیف گونه با ضرب نهفته و سوگ سروده‌ها و غیره قابل اجراست.

به همت استاد عبدالکریم پاکسیرت از اساتید برجسته آواز ایران، مدرس دانشگاه در تابستان ۱۳۹۱ پرونده ثبت ملی موسیقی دزفول جهت ارائه به پنجمین همایش بررسی میراث معنوی کشور که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در هتل گاجره دیزین برگزار شد در نهایت این پرونده با هماهنگی و روال اداری میراث فرهنگی استان خوزستان و دیگر دست‌اندرکاران سازمان میراث فرهنگی یونسکو تهیه و تحت عنوان موسیقی ۲۴ مقام (مقوم) و به همراه ۱۳ پرونده که زیرمجموعه این موسیقی است با عناوین اذان و مناجات، موسیقی تعزیه (شبیه خوانی)، نوحه‌های پامنبری، مرثیه خوانی، آوازهای صوفیانه (مثنوی و منظومه خوانی‌ها)، ضربی خوانی و ساز و آواز با زبان معیار فارسی (و نیز در بخش موسیقی بومی با گوشی دزفولی)، دشتی خوانی یا آوازهای ردیف گونه محلی، آوازهای حماسی با گویش محلی، ضجه موره‌ها یا آوازهای سوگواری عزیزان، شادیانه‌ها یا ترانه‌های بزمی (عروسی و ختنه‌سوران)، شادیانه‌های مذهبی یا مولودی خوانی با گویش محلی، انواع رقص‌ها و رنگ‌های محلی و بازی‌های کودکان را به ثبت ملی رسانده و برگ زرین دیگری بر کتاب افتخارات فرهنگی و هنری شهر دزفول اضافه شد.

براساس مستندات مستدل و متقن و آثار و کتاب‌های مانند کتاب دایره موسیقی ملاحسین خلیفه و وجود استادانی مانند سلطان الواعظین متخلص به حقیرو سلطان الذاکرین متخلص به محزون و ملاولی ذاکر صالحی و مرات فرزند فصیح و غیره، موسیقی ۲۴ مقومی دزفولی از قرن‌ها پیش به این نام شهرت داشته‌است و اصولاً پدیده ای هنری و فرهنگی متعلق به میراث شفاهی این مرزو بوم است،[2][3][4]

موسیقی در ایران
تاریخ
پیش از اسلامهخامنشیان • ساسانیان
پس از اسلامصدر اسلام • مروگی
معاصرقاجار • پهلوی • لس‌آنجلسی • زیرزمینی
موسیقی سنتی ایرانی
مقام‌ها • نظریهٔ ادوار • دستگاه‌ها • تحول مقام به دستگاه • ردیف • فواصل موسیقی ایرانی • گوشه • آوازها • سازها • فرم‌ها
دیگر سبک‌ها
پاپ • رپ • راک • سمفونیک • جاز • متال • کرال
نواحی
آذربایجانی • شوشتری • ایلامی • باصری • بختیاری • دزفولی • بخشی‌های خراسان شمالی • بلوچی • بندری • ترکمنی • جنوبی • خراسانی • علوانیه • کردی • کرمانی • گیلکی • لری • مازندرانی
مناسبتی
زرتشتی • نوروزخوانی • تعزیه • رمضان • صلوات‌خوانی • مداحی

منابع
  1. "تاریخ موسیقی ایران". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2019-11-11.
  2. http://khouznews.ir/fa/news/46322/كدام-مقام‌های-موسيقی-دزفول-ثبت-ملی-شده‌اند
  3. http://www.majdedez.com/?p=23862
  4. https://www.irna.ir/news/80377429/

https://www.charkhoneh.com/content/930571808

https://www.mahoor.com/fa/cd/15-آثار-آموزشی/4199-ردیف-آوازی-به-روایت-استاد-عبدالله-دوامی


http://www.chtn.ir/news/ID/4449/categoryId/4/%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%82%D9%8A-%D8%B3%D9%86%D8%AA%D9%8A-%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%84%D9%8A-%D8%B4%D8%AF%5Bپیوند+مرده%5D


https://www.ilna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/602391-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%A8%D9%82%D8%A7%D9%84-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84- %D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA


https://literaturelib.com/books/5205/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C+%D9%88+%D8%B4%D8%B9%D8%B1+%D8%BA%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84+%D9%88+%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%AA%D8%B1+%D8%A8%D9%87+%D8%A7%D9%86%D8%B6%D9%85%D8%A7%D9%85+%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%A7%D8%B2+%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C+%D9%88+%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D8%B2%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%B0%D8%B1+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84+غ


http://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-3/22760-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D9%85%D9%82%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.