مهندسی دریا

مهندسی دریا (به انگلیسی: Marine Engineering) رشته‌ای است که هدف از آن پرورش کارشناس برای طراحی، محاسبه، ساخت اجزائی است که اساس کار آن‌ها مبتنی بر حرکت و شناوری در آب می‌باشد که شامل کشتی‌سازی، فراساحل، بندرسازی، اسکله‌سازی و غیره می‌شود.

مجموعه دروس این رشته همراه با به‌کارگیری علوم مهندسی مکانیک و فناوری مربوط به آن در مورد طراحی، محاسبه، ساخت و اجرا و سیستم‌های رانش کشتی، ماشین‌آلات فرعی کشتی و سازه بدنه کشتی، کارآیی لازم را برای طراحی و راهبری و نگهداری سیستم‌های فوق به دانشجویان ارائه می‌دهد و آنان را آماده طراحی و ساخت در صنایع دریایی، صنایع کشتی‌سازی، سازه‌های درون‌آبی و ساحلی، شناورها و سکوهای دریایی می‌کند.

این رشته از هر دو جنسیت مذکر و مونث دانشجو می پذیرد و دوره کارشناسی آن پیوسته می‌باشد و برخی گرایش‌های کارشناسی ارشد و مقطع دکترای آن نیز اکنون در ایران موجود می‌باشد.

رشته های مهندسی دریا چند سالی است که دارای تغییرات ساختاری در زیر شاخه های خود شده است و اکنون در دوره کارشناسی پیوسته در شاخه‌های زیر، موجود می‌باشد

1.مهندسی دریا (مهندسی کشتی‌سازی سابق) که مهندس طراح و ناظر بر ساخت انواع شناورهای دریایی را پرورش می‌دهد.

2.مهندسی ماشین‌آلات دریایی (این گرایش پیش‌تر به نام مهندسی موتورهای دریایی شناخته می‌شد که بعد از کارآموزی و گذراندن دوره های دریایی مورد نیاز به عنوان افسر 4 موتورخانه در کشتی کار کرده و به سِمت چیف اینجینیر ختم می‌شود)

3.مهندسی دریا-دریانوردی (گرایش عرشه سابق که بعد از کارورزی و گذراندن دوره‌های دریایی موردنیاز به عنوان افسر 3 عرشه کار خود را شروع کرده و به درجه ملوان ختم می‌شود)

تحصیل در رشته مهندسی دریا در دوره کارشناسی در حال حاضر تنها از طریق کنکور ریاضی و فیزیک امکان پذیر است و دانشگاه های زیر این رشته را ارائه می‌دهند:

1.دانشگاه صنعتی شریف

2.دانشگاه صنعتی امیرکبیر(در مقطع کارشناسی محل تحصیل دو سال در تهران و دو سال در جنوب(بندر عباس)جهت کارورزی و آموزش عملی می‌باشد)

3.دانشگاه نوشیروانی بابل

4.دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

5.دانشگاه خلیج فارس بوشهر

6.دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار

7.دانشگاه صنعتی مالک اشتر اصفهان

مباحثی که در این رشته تدریس و بررسی میشود شامل موارد زیر است خواص سیالات (مایع) هیدرواستاتیک هیدرودینامیک پایداری و شناوری سازه بدنه شناور شناخت و تحلیل امواج

لازم به ذکر است که این رشته یک رشته حساس و مهم و به قولی "مادر" محسوب می‌شود زیرا امروزه حجم وسیعی از حمل و نقل بارها و مسافر از راه های دریایی انجام می‌شود و نیاز اصلی هر کشوری که راه های آبی دارد این است که توان تعمیر،ساخت و یا نگهداری شناورها را داشته باشد. البته دریاها فقط به دلیل ارتباطشان با یکدیگر و ایجاد مسیرهای ترابری بسیار زیاد، دارای اهمیت نیستند. بلکه ماهی‌گیری و منابع طبیعی و معدنی زیر آب‌های دریا و تاثیر بسیار زیاد آب‌ها در شرایط آب و هوایی و ... نیز باعث اهمیت هرچه بیشتر این حوزه می‌گردد. این موضوع در کشور ما ایران، از اهمیت خاص‌تری برخوردار است زیرا آب های وسیعی مانند دریای عمان، دریای خزر و خلیج فارس، موقعیت مهمی برای ما در منطقه هستند و وظیفه حفظ و حراست از آن‌ها جز با شناورها و وظیفه استفاده از منابع زیر سطح آب جز با سازه‌های دریایی امکان پذیر نیست. [1]