مهرداد ششم (پنتوس)

مهرداد ششم (به پارسی باستان: میتراداتا - (Miθradāta) «داده میترا (مهر)» و به یونانی: Μιθριδάτης میتراداتس)[1] ملقب به اوپاتور و نامور به مهرداد بزرگ مقتدرترین شاه پُنتوس در شمال سرزمین آناتولی بود. او مدعی بود که از نوادگان کوروش بزرگ و از خانواده داریوش بزرگ است.[2]

مهرداد ششم
شاهنشاه
مهرداد ششم از موزه لوور
سلطنت۱۲۰–۶۳ پیش از میلاد
جانشینفرنانکیس از پونتوس
پدرمهرداد پنجم پنتوس
مادرلائودیس ششم
سکه مهرداد ششم پیدا شده در پرگامون

نام

نقشهٔ پونتوس. برای بهتر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید.

نام او به پارسی نو «مهرداد» است، که در پارسی باستان «میثراداتا» به معنای «دادهٔ میثره (مهر)» بوده است. یونانیان و رومیان او را «میتراداتس» خوانده‌اند.

تبار

مهرداد یک شاهزاده ایرانی و دارای‌تبار یونانی بود. او مدعی بود که تبار ایرانی‌اش به کوروش بزرگ و داریوش بزرگ شاهان هخامنشی می‌رسد. همچنین او مدعی بود که تبار یونانی‌اش به آنتیپاتر که یکی از سرداران اسکندر بود و سلوکوس پادشاه پرآوازه سلوکی بازمی‌گردد.[3]

مهرداد یکم بنیانگذار
پادشاهی پونت
(۱)
آنتیوخوس یکمAchaeus I
آریوبرزن
شاه پونت
(۲)
آنتیوخوس دومAndromachus
مهرداد دوم
شاه پونت
(۳)
Laodiceسلوکوس دوم
مهرداد سوم
شاه پونت
(۴)
Laodice IIIآنتیوخوس سومLaodiceAchaeus II
Antiochusآنتیوخوس چهارم
مهرداد چهارم
شاه پونت
(۶)
Laodiceفارناک یکم
شاه پونت
(۵)
Nyssa
of Seleucids
Ariarathes V
king of Cappadocia
Nyssa
of Mithridatids
مهرداد پنجم
شاه پونت
(۷)
Laodice VI
Ariarathes VI
king of Cappadocia
Laodice of Cappadocia1.Laodiceمهرداد ششم
شاه پونت
(۸)
2.Monime
3.Berenice of Chios
4.Stratonice of Pontus
6.Hypsicratea
Mithridates Chrestus
(1) Mithridates
ruler of Colchis
(1) Arcathias
general
(1) Machares
king of Cimmerian Bospsrus
(1) فارناک دوم
شاه پونت
(۹)
(1) Cleopatra
Tigranes II of Armenia
(1) Drypetina(2) Athenais Philostorgos II
Ariobarzanes II of Cappadocia
(4) Xiphares
prince
(5) Mithrithates I
king of Cimmerian Bosporus
(illeg.) Adobogiona the Younger
∞ Castor of Galatia
(illeg.) Ariarathes IX
king of Cappadocia
(illeg.) Orsabaris
∞ 1.Socrates Chrestus
2.Lycomedes of Comana
(illeg.) daughter
Archelaus
general
داریوش
شاه پونت
(۱۱)
آرشاک
شاه پونت
(۱۲)
Gepaepyris1.Asander Philicaesar Philoromaios
king of Cimmerian Bosporus
47-17 AD
Dynamis
queen of C. Bosporus 16-8 BC
Scribonius
king of C. Bosporus
17-16 BC
3.پولمون یکم Pythodoros
شاه پونت
(۱۳)
Pythodoris
ملکه پونت
(۱۴)
Archelaus
king of Cappadocia
T. J. Mithridates
king of Cimmerian Bosporus
38 AD-45
T. J. Cotys I
king of Cimmerian Bosporus
45 AD-63
T. J. Aspurgus
king of Cimmerian Bospsorus
8 BC-38 AD
پولمون دوم Pythodoros
آخرین شاه پونت
(۱۵)

زندگی

وی که از حدود سال ۱۲۰ تا ۶۳ پیش از میلاد[4] سلطنت نمود، بزرگترین دشمن امپراتوری روم در طول یک قرن پیش از میلاد محسوب می‌شد. مهرداد بزرگ به تدریج بر کاپادوکیه، پافلاگونیا، بیثونیا و تقریباً تمامی کرانه‌های دریای سیاه تسلط یافت. مخالفت وی با شاهان بیثونیا و پیشروی نیروهای روم به مدیترانه شرقی، دولت روم را در مقابل وی قرار داد و موجب شد تا سه بار با رومیان بجنگد و این جنگها در تاریخ به نام «جنگهای مهردادی» معروف است.

مهرداد در نخستین جنگ که از ۸۹ تا ۸۴ پیش از میلاد طول کشید همهٔ نواحی سرزمین آسیای کوچک را فتح نموده و ساکنان رومی این نواحی را به قتل رساند و حتی یونان را به چنگ آورد تا اینکه سردار وی در یونان از دست سولا سردار رومی شکست خورد و مهرداد ناچار به صلح شد و غرامت زیادی پرداخت. در دومین جنگ (۸۳ تا ۸۱ پیش از میلاد) پس از یک رشته کشمکش‌های جزئی، مهرداد با شکست سپاهیان رومی پونتوس را مورد حمله قرار داد اما رومیان به پیروزی دست یافته و او را تا ارمنستان عقب راندند. در سومین جنگ (۷۴ تا ۶۴ پیش از میلاد) مهرداد بیثونیا را متصرف شد و پونتوس را از نو فتح کرد (۶۸ تا ۶۷ پیش از میلاد) اما از پومپه سردار رومی در سال ۶۶ پیش از میلاد شکست خورد و به کریمه گریخت. در اینجا بود که او طرح نقشه بزرگ و بلندپروازانه‌ای مبنی بر حمله به روم را، در سر می‌پروراند اما فرزندش با خیانت به او، وی را از سلطنت خلع کرده و مهرداد ناخرسند از این عمل، سرانجام خودکشی نمود.[5][6]

سالشمار

  • سال ۱۲۰ پیش از میلاد، اوج گرفتن قدرت پادشاهی پنتوس به وسیله مهرداد ششم پنتوس بود.[4]
  • از سال ۱۲۰ تا ۹۰ پیش از میلاد دوران اتحاد مهرداد ششم پنتوس با روم بود.[4]
  • ۱۰۰ تا ۹۱ پیش از میلاد: حمله مهرداد ششم پنتوس به خاک جمهوری روم در آسیای صغیر.[4]
  • ۹۰ تا ۸۸ پیش از میلاد: فتح کاپادوکیه در آسیای صغیر به وسیله مهرداد ششم پنتوس.[4]
  • از سال ۸۷ تا ۸۶ پیش از میلاد جنگ‌های مهردادی شروع می‌شود و مهرداد ششم پنتوس به وسیله رومیان از یونان و دیگر نقاط اروپا عقب رانده می‌شود.[4]
  • از سال ۷۵ تا ۷۲ پیش از میلاد: شکست مهرداد ششم پنتوس از رومیان و گریختن و پیوستن به هم پیمانش تیگران دوم پادشاه ارمنستان.[4]
  • ۶۳ پیش از میلاد: مرگ مهرداد ششم پنتوس.[4]

جستارهای وابسته

منابع

  1. این نام یونانی شده یک نام ایرانی بوده و برگرفته از ایزد ایرانی میترا و همچنین کلمه هندواروپایی «دا» به معنی دادن یا بخشیدن است و معنی این نام «بخشیده شده توسط میترا» است و همچنین میتریدات نیز فرم دیگر آنست. منبع: میترادات بایگانی‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine در دانشنامه بریتانیکا کلاسیک ۱۹۱۱
  2. "Mithridates VI of Pontus". Wikipedia. 2018-06-11.
  3. «MITHRADATES VI – Encyclopaedia Iranica». ۲۰۱۳-۰۵-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۶.
  4. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
  5. مهرداد ششم در وبگاه بی‌بی‌سی (تاریخ جهان)
  6. مدخل مهرداد ششم در لغتنامه دهخدا
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مهرداد ششم (پنتوس) موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.