مهدی فقیه

فقیه کار تئاتر را از دهه چهل در شیراز آغاز کرد. وی پس از آن به فرانسه رفت و در دانشگاه ونسن نمایش را به صورت آکادمیک آموخت. بدین ترتیب از ۱۳۴۷ فعالیت‌های حرفه‌ایِ نمایشی خود را آغاز کرد. کورش کمالی سروستانی مدیر دانشنامه فارس در این باره می‌گوید: او نخستین بار در فرایند آفرینشی نو از تئاتر، در سال ۱۳۴۹ نمایش رستم و سهراب را همراه با نقال و بازیگر، در شهرها و روستاهای فارس به اجرا درآورد تا نکارش از اقبالی عام برخوردار شود. با «افعی طلایی»، نخستین پوستر هنری تئاتر شیراز را نیز او منتشر کرد. از آن پس به اجرای نمایش‌های عروسکی روی آورد و برخی از تیپ‌های معروف تئاتر عروسکی از جمله گرگین و خوب چهر، بستور، جیجی بیجی، پهلوان کچکلک و… را به روی صحنه برد.[3]

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های هنری فقیه نمایش عروسکی و زنده کردن برخی سنت‌های نمایش عروسکی در شیراز بوده‌است. از جمله تلاش‌های اساسی او اجرای نمایش جی جی بی جی است. او در این باره معتقد است: در کشور ما به‌خاطر سابقه فرهنگ طولانی متن‌های با اصالت و کهن بسیار زیبا و خوبی منطبق بر فرهنگمان برای اجرا وجود دارد. یکی از این متن‌ها جی‌بی‌جی یا پهلوان کچل است. این کار باید به شیوه عروسکی اجرا شود. در این نمایش ۱۴ عروسک روی پرده بازی دارند. این نمایش در گذشته‌های دور در کوی و برزن‌های استان فارس در ایام نوروز توسط هنرمندان سیار و دوره‌گرد برای مردم اجرا می‌شد. در برخی از مواقع این گروه‌های سیار این نمایش را در خانه‌های اعیان و اشراف هم اجرا می‌کردند.[4]

فقیه به عنوان رتبه دوم کشور بورس دانشگاه شد و به فرانسه رفت و در دانشگاه ونسن تئاتر خواند. وی دربارهٔ نگاه خانواده مذهبی اش به این اتفاق می‌گوید:پدرم خیلی مذهبی بود، در شیراز به او می‌گفتند رئیس القرا، در تفسیر قرآن بسیار شناخته شده بود، ایشان به من فرمودند: «بابا برو درس بخوان! و حواست باشد کاری کن که عاقبت به خیری در آن باشد» و من هم سعی کردم در کار هنری همین رو مد نظر قرار دهم یعنی مفاهیم انسانی باشد و به درد مردم بخورد.[5]

وی پس از اینکه در تئاتر و در نمایش‌هایی همچون «چهار صندوق»، «افعی طلایی»، «مستأجر»، «عکس ۴x۶» و «سایه‌ها» ایفای نقش کرد در سال ۱۳۶۸ اولین نقش‌آفرینی در فیلم سینمایی را با فیلم تابستان ۵۸ تجربه کرد؛ در سال ۱۳۷۰ با بازی در فیلم «هور در آتش »،ساخته عزیزالله حمیدنژاد در نقش بابا عقیل به شهرت عمومی دست یافت و تا امروز در بین مخاطبان جدی سینما با عنوان بابا عقیل شناخته می‌شود[3]

مهدی فقیه دربارهٔ انتخابش برای این نقش می‌گوید:عزیزالله حمید نژادکارگردان این فیلم روزی به من گفت مهرشاد کارخانی عکسی از من را قبل از شروع فیلمبرداری به وی داده بود و حمید نژاد بعد از فیلمبرداری زیر عکس خطاب به کارخانی نوشته بود از تو تشکر می‌کنم که بابا عقیل فیلمم را به من دادی. هور در آتش شاید تنها فیلم دفاع مقدسی است که در بخش فلسفه دانشگاه شیکاگو حضور پیدا کرد و دربارهٔ فیلم اظهار نظر شد که با ساخت این فیلم می‌توان گفت هنوز عرفان در سینمای ایران زنده است. آدمهای عارف نشانه خاصی ندارند و متأسفانه در برخی از فیلم‌های ایرانی فقط به جنبه ظاهری یک عارف بسنده می‌شود. بابا عقیل آدمی ساکت و وارسته بود و البته قرار بود بازیگر دیگری این نقش را بازی کند که جزو بازیگران مطرح سینمای ما هستند؛ که در ادامه کارگردان با دیدن عکس من در انتخابش تجدید نظر کرد و نکته جالب این است موقعی که حمید نژاد به این بازیگر زنگ می‌زند که بگوید بازیگر دیگری را از شهر شیراز برای ایفای نقش بابا عقیل انتخاب کرده آن بازیگر فوری می‌گوید اگر مهدی فقیه را انتخاب کرده‌ای انتخاب درستی انجام داده‌ای. درشروع کار طبق تعاملی که با کارگردان داشتم نمی‌خواستیم هیچ نشانه ظاهری از عارف بودن این آدم نشان بدهیم. جایی که بابا عقیل در پست نگهبانی شعر می‌خواند و فال حافظ می‌گیرد یک عرفان خیلی عامیانه و عادی از خودش بروز می‌دهد.[6]

• مهدی فقیه در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران
• مهدی فقیه در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها