مصحف
مُصحَف مجموعه برگه‌هایی است که در یک جلد جای می‌دهند.[1] صحیفه نیز به معنی مصحف به کار رفته و جمع مکسر آن صحف است.[2] قرآن از کتاب های پیامبران پیشین به صحف یاد می‌کند؛ مانند صُحُفِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی[3] با وجود این قرآن خود را به نام کتاب معرفی می‌کند نه مصحف.[4]
به نام قرآنی که در زمان عثمان گردآوری شد و به خط زید بن ثابت نوشته شده است مصحف امام گویند. این مصحف را عثمان برای خود در مدینه فراهم کرد و ۴ نسخه از آن قرآن را به مکه و شام و کوفه و بصره فرستاد.[1] مصحف‌های اولیه بدون نقطه و فاقد هرگونه علامت و نشانه بودند.[5] دهخدا به نقل از ناظم الاطباء می‌نویسد مُصَحَّفْ لفظی است که با تغییر نقطه با لفظ دیگر خوانده شود؛ مانند عید و عبد یا توشه و بوسه.[6]
برخی از مصحف‌های نخستین
مصحف‌های گوناگون با قرآن رایج در میان مسلمانان ظاهراً تفاوتهایی داشت. برخی از این مصحف‌ها عبارتند از:[7]
- مصحف زید بن ثابت به دستور ابوبکر گردآوری شد.[8]
- مصحف امام (مصحف عثمان) شامل قرائتهای هفتگانه است.
- مصحف ابن مسعود ۱۱۱ سوره داشت.[9]
- مصحف ابی بن کعب دارای ۱۱۵ سوره بود.[10]
- مصحف علی به ترتیب نزول قرآن بود.[11]
مصحف فاطمه چیزی دربارهٔ قرآن یا احکام و حلال و حرام ندارد.[12][13]
جستارهای وابسته
منابع
- «لغتنامه دهخدا: واژه مصحف». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۱.
- «لغتنامه دهخدا، واژه صحیفه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۱.
- سوره اعلی آیه ۱۹
- English Wiki; Mus'haf
- «علوم قرآنی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹.
- بایگانی‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine لغتنامه دهخدا: واژه مصحف [ م ُ ص َح ْ ح َ ]
- توحید المصاحف، دانشنامه رشد
- روش زید بن ثابت در جمع قرآن، دانشنامه رشد
- مصحف ابن مسعود، دانشنامه رشد
- ویژگیهای مصحف ابی بن کعب، دانشنامه رشد
- مصحف امام علی علیه السلام، دانشنامه رشد
- کافی، جلد ۱، صفحه ۲۴۰، حدیث ۲
- بحارالانوار، جلد ۲۶، صفحه ۴۴، حدیث ۷۷