مجلس اعلای شیعیان لبنان
مجلس اعلای شیعیان لبنان از نهادهای قدرتمند شیعی لبنان است که حزب‌الله لبنان و رئیس مجلس لبنان (که همواره شیعه می‌باشد) با این نهاد رابطه‌ای بسیار نزدیک دارند. تأسیس این مجلس در سال ۱۹۶۷م توسط سید موسی صدر (روحانی ایرانی) انجام گرفت.
چگونگی تاسیس
موسی صدر حدود بیست سال در لبنان بود. ولی در اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ برابر محرم الحرام ۱۳۸۶ با حضور شخصیت‌های مختلف مسلمان و مسیحی طی یک سخنرانی جذاب، مستدل و مبسوط با عنوان «علل عقب ماندگی مسلمانان ابتدا به علل فرعی اشاره کرد و سپس علت اصلی و منشاء عقب ماندگی را با استناد به آیات قرآن و روایات اهل بیت و براهین عقلی، تنها در عدم تشکیلات منسجم و عدم تشکیل حکومت مقتدر قلمداد نمود. آنگاه جهت احقاق حقوق، سازماندهی و اداره بهتری شیعیان لبنان، به تشکیل حداقل یک مرکز مستقل تاکید کرد. در این میان مخالفت‌ها و کارشکنی‌هایی از سوی دولت‌های عربی و برخی از شخصیت‌های داخلی لبنان آغاز گردید. ولی او هیچ وقت از پای ننشست و به تلاش‌های پیگیر خود ادامه داد. در مرحله دوم تصمیم گرفت موضوع را در سطح جهانی مطرح کند، از این رو، او روز دوشنبه ۲۷ ریبع‌الثانی ۱۳۸۶ق طی یک مصاحبه مطبوعاتی بزرگ در شهر بیروت، به مشکلات و گرفتاری‌های شیعیان در آن کشور اشاره کرد و به شکل علمی و تحقیقی و بر اساس آمار، محرومیت و مظلومیت آنان را در معرض افکار جهانی قرار داد و بر ضرورت تشکیل یک مجلس شیعی در لبنان تأکید فراوان نمود. باز هم مخالفت‌های توسط اهل سنت و مسیحی‌ها و حتی برخی شیعیان خودفروخته روی داد ولی صدر از پای ننشست و سرانجام تلاش‌های او به نتیجه رسید و نمایندگان شیعیان در مجلس شورای لبنان، به پیشنهاد وی یک طرح قانونی را تقدیم مجلس کردند که این طرح روز سه‌شنبه ۶ صفر ۱۳۸۷ هـ ق به تصویب مجلس و امضای رئیس جمهوری لبنان رسید. براساس این طرح قانونی، شیعیان اجازه داشتند که مجلسی را به نام «المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی» برای دفاع از حقوق حقه خود تأسیس کنند. پس از گذراندن مراحل قانونی، در تابستان سال ۱۳۸۹ق مجلس اعلای شیعیان در لبنان (با انتخاب یک هیأت شرعی ۹ نفره از علمای بزرگ شیعه و یک هیأت اجرایی ۱۲ نفره) به‌طور رسمی و قانونی شروع به فعالیت کردو بدین ترتیب با دیگر بار دست‌های پرتوان سید موسی صدر صفحه درخشان دیگری بر مبارزات تاریخی مردم شیعه لبنان اضافه شد. همه امور با موفقیت تمام پشت سر گذاشته می‌شد، در این میان مجلس اعلا احتیاج مبرم به یک رئیس مقتدر، با هوش و دارای کمالات معنوی، علمی، سیاسی واجتماعی داشت که جز خود سید موسی صدر کسی دیگر، چنین اوصاف را در خود جمع نکردهبود. بی‌درنگ طی یک نشست جدی وبا شرکت تمام اعضای هیأت شرعی و اجرایی مجلس، روز جمعه ۶ ربیع‌الاول ۱۳۸۹ق وی به عنوان نخستین رئیس مجلس اعلای شیعیان انتخاب گردید. بر اساس قانون تصویب شده در مجلس شورای لبنان، مدت این ریاست شش سال تعیین شده بود، ولی روز پنج‌شنبه ۲۹ صفر ۱۳۹۳ق به اتفاق آرای هیأت رئیسه مجلس اعلا، مدت ریاست تغییر یافت، و تا سن ۶۵ سالگی سید موسی صدر، این ریاست به وی واگذار شد. البته در رابطه با این مصوبه نیز کارشکنی‌های گسترده‌ای از سوی مخالفین اوبه ویژه کامل اسعد و طرفداران وی صورت پذیرفت ولی هیچ‌کدام ره به جایی نبرد.
نقش مجلس اعلای شیعیان در تحولات لبنان
تشکیل مجلس اعلی شیعه در واقع به منزله یک حکومت بود که شاید برای نخستین بار در طول تاریخ شیعه به دست پرتوان یک فقیه زمان‌شناس و جامع الشرایط در لبنان پایه‌گذاری می‌شد. در طول تاریخ حکومت‌های شیعه زیادی به عرصه آمدند ولی اغلب بنیان‌گذاران آن افراد غیرفقیه ـ سیاسی، نظامی و... ـ بودند که به خاطر انگیزه‌های غیر دینی و احیاناً واهی اقدام به تشکیل آن کردند، ولی این‌بار حکومتی در قلب دولت لبنان به بار نشست که با اشراف کاملو مدیریت مستقیم مجتهد جامع شرایط اداره می‌شد. یکی از امتیازات مهم حکومت فوق این بود که گر چه در ظاهر به عنوان مجلس اعلای شیعیان مطرح بود و اختصاص به طائفه شیعه داشت اما در واقع بنیان‌گذار و دست‌اندرکاران آن برایتمام لبنان تلاش می‌کردند و به اندازه تمام دستگاه‌های دولتی اعم از ریاست جمهوری، نخست وزیری و مجلس لبنان کارآیی مفید از خود نشان دادند و بیشتراز رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و نمایندگان مجلس در عمران و آبادانی کشور کوشیدند.
روسای مجلس اعلای شیعیان لبنان
صبری حماده
ریاض طه
سلیمان یحفوفی
رضا فرحات
و...
جستارهای وابسته
سایت مجلس اعلا
پیوند به بیرون
منابع
- مصطفی چمران، کتاب لبنان، ص.۷۲
- الامام موسی الصدر، السیره والفکر، عدنان فحص، ص۱۴۳.
- الامام موسی الصدر، الرجل، الموقف، القضیه، ص۴۵۸،
- مهدی پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست و پنجم، شماره هفتم، ص۵۷.
- نامة مفید، گاهشمار، محسن کمالیان، ص۱۵۶.
- http://de.wikipedia.org/wiki/Hoher_Islamischer_Rat_der_Schiiten_(Libanon)