فنول‌فتالئین

فنول‌فتالئین
	نام‌گذاری آیوپاک 33-bis(4-hydroxyphenyl)isobenzofuran-1(3H)-one
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	77-09-8
پاب‌کم	4764
کم‌اسپایدر	4600
دراگ‌بانک	DB04824
KEGG	D05456
ChEMBL	CHEMBL63857
کد اِی‌تی‌سی	A06AB04
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
	SMILES O=C1OC(c2ccccc12)(c3ccc(O)cc3)c4ccc(O)cc4 ;
	InChI InChI=1S/C20H14O4/c21-15-9-5-13(6-10-15)20(14-7-11-16(22)12-8-14)18-4-2-1-3-17(18)19(23)24-20/h1-12,21-22H ; Key: KJFMBFZCATUALV-UHFFFAOYSA-N InChI=1/C20H14O4/c21-15-9-5-13(6-10-15)20(14-7-11-16(22)12-8-14)18-4-2-1-3-17(18)19(23)24-20/h1-12,21-22H; Key: KJFMBFZCATUALV-UHFFFAOYAH ;
خصوصیات
فرمول مولکولی	C20H14O4
جرم مولی	۳۱۸٫۳۲ g mol−1
چگالی	1.277 g cm-3 at 32 °C
دمای ذوب	260 °C
دمای جوش	N/A
انحلال‌پذیری در آب	Insoluble
انحلال‌پذیری در other solvents	Insoluble in benzene very soluble in ethanol and ether slightly soluble in DMSO
	به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
	(بررسی) (چیست: /؟)
	Infobox references

فنل فتالئین[1](به انگلیسی Phenolphthalein) یا فنول فتالین پودری ریزدانهٔ و سفیدرنگ و یک ترکیب شیمیایی (با چهار گونه مولکول مختلف) با فرمول C₂₀H₁₄O₄ است. به‌طور معمول به عنوان شناساگر یا معرفی برای اسید و بازها استفاده شده و دارای دامنه کاربرد PH آن از ۸ تا ۱۰ برای شناسایی بازها می‌باشد.
در محیط اسیدی بی رنگ و در محیط بازی قرمز ارغوانی است و از محلول واکنش آهسته آن در مدارس، برای شناساندن معرف‌ها به دانش آموزان استفاده می‌شود. فنل فتالین در آب نامحلول است و اغلب در آزمایش‌ها، آن را با الکل رقیق می کنند. این ماده به خودی خود یک اسید ضعیف بوده و در محلول یون هیدروژن آزاد می‌کند.

موارد استفاده

فنل فتالین در گذشته به عنوان ملین و ضد یبوست نیز استفاده میشد، اما بخاطر خواص کارسینوژن و سرطانزایی به‌طور کامل از فهرست تجویز حذف گردیده است[2]. به‌طور عمده در شناسایی اسیدها و بازها کاربرد دارد. از ترکیبات آن با الکل و استفاده از آب اکسیژنه (پراکسید هیدروژن) در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و در بیمارستان برای تشخیص خون مخفی(Occult blood test) در مدفوع استفاده میگردد[3].

آزمایش

کمی سدیم هیدروکسید را در مقداری آب بیندازید. سپس چند قطره فنل فتالئین را (که با الکل حل کرده‌اید) در این محلول بریزید، مشاهده خواهید کرد که رنگ محلول ارغوانی می‌شود. حال اگر کمی استیک اسید(CH3COOH) در آن بریزید، مشاهده می‌کنید که رنگ آن به حالت اول بازمی گردد. سپس کمی قلیاب یا سود سوزآور(سدیم هیدروکسید) در آن بریزید، خواهید دید که رنگ آن به ارغوانی باز می‌گردد. این تغییرات به خاطر اسیدی و بازی شدن محیط است؛ به طوری که وقتی فضا اسیدی می‌شود، رنگ فنل فتالئین بی رنگ می‌شود و وقتی محیط، بازی می‌شود، رنگ محلول ارغوانی می‌شود.

گونه	H₃In⁺	H₂In	In²⁻	In(OH)³⁻
ساختار
مدل
pH	<0	0−8.2	8.2−12.0	>13.0
شرایط	شدیداً اسیدی	اسیدی و نزدیک به خنثی	بازی	شدیداً بازی
رنگ	نارنجی	بی‌رنگ	صورتی مایل به ارغوانی	بی‌رنگ
تصویر

منابع

"متن انگلیسی تعریف شده در دیکشنری آکسفورد . phenolphthalein". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2nd ed. 1989.
June K. Dunnick and James R. Hailey (November 1, 1996), "اثرات کارسینوم فنل فتالین(متن انگلیسی)", Cancer Research, 56 (21): 4922–4926, PMID 8895745
متن pdf: آزمایش خون مخفی (دکتر اخلاقی و اورمزدی) (PDF)

بیشتر

ویکی‌پدیا انگلیسی: Phenolphtalein

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] "متن انگلیسی تعریف شده در دیکشنری آکسفورد . phenolphthalein". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2nd ed. 1989.

[2] June K. Dunnick and James R. Hailey (November 1, 1996), "اثرات کارسینوم فنل فتالین(متن انگلیسی)", Cancer Research, 56 (21): 4922–4926, PMID 8895745

[3] متن pdf: آزمایش خون مخفی (دکتر اخلاقی و اورمزدی) (PDF)