عوارض خارج هرمی

عوارض خارج هرمی (به انگلیسی: extrapyramidal side-effects EPSE) یا علایم خارج هرمی (Extrapyramidal symptoms EPS) اصولاً اختلالات حرکات عضلانی هستند که در دو شکل حاد و تاخیری (tardive) بروز کرده و در اثر مصرف زیاد برخی داروها مانند متوکلوپرامید و داروهای آنتی سایکوتیک دیده می‌شوند. مواردی همانند واکنش‌های دیستونیک ( dystonia) مثل انقباض عضلات گردن، آکاتزی (Akathisia) (ناتوانی در بیحرکت ماندن)، آکینزی (ناتوانی در شروع حرکت)، برادی کینزیا (bradykinesia) (کندی حرکات)، لرزش( tremor)، تاردیو دیسکینزی ( tardive dyskinesia) (حرکات نامنظم و جهشی) و پارکینسونیسم مثل سفتی (rigidity) عضلات از ان جمله‌اند.[1]

عوارض خارج هرمی اغلب نتیجه مصرف داروهای آنتاگونیست دوپامین هستند مانند داروهای آنتی سایکوتیک (فنوتیازین‌ها، بوتیروفنون‌ها ، الانزاپین ، تیوگزانتین ها و... )که موجب نوعی پارکینسونیسم کاذب میشوند، داروهای ضدافسردگی ، متوکلوپرامید ، آنتی هیستامینها و دونپزیل . همچنین میتوانند علامت بیماریهای متابولیک باشند.

چون علت اصلی بروز این عوارض مهار دوپامین در عقده های قاعده ای مغز و بروز اثرات کولینرژیک است گاه برای اجتناب از عوارض اکستراپیرامیدال داروهای آنتی سایکوتیک همراه با آنها داروهای آنتی کولینرژیک مانند تری هگزیفنیدیل و بی‌پریدن تجویز میشود. آگونیستهای دوپامین مانند پرامی پکسول نیز موثرند.

جستارهای وابسته

دستگاه خارج هرمی

راه هرمی

منابع
  1. Pierre, JM (2005). "Extrapyramidal symptoms with atypical antipsychotics: incidence, prevention and management". Drug Safety. 28 (3): 191–208. doi:10.2165/00002018-200528030-00002. PMID 15733025.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.