شکنجه سفید
شکنجهٔ سفید (به انگلیسی: White torture)، نوعی شکنجهٔ روان‌شناختی مبتنی بر «محرومیت حسی» و «ایزوله کردن» شخص است. شکنجهٔ سفید سبب تخریب «هویت شخصیِ» شکنجه شونده و کاهش زیادی در «محصولات فکریِ»[1] او می‌شود.[2][3]
در کشورهای مختلف
در ایران
در ایران منظور از شکنجهٔ سفید بیشتر شکنجه‌ای است که شاید از لحاظ جسمی، آسیبی به جسم متهم وارد نشود؛ یعنی طوری شکنجه‌اش نکنند که بدنش مجروح شود؛ اما روح و روان متهم در سلول‌های انفرادی تحت تأثیر و تحت فشار قرار می‌گیرد. در این نوع شکنجه، بازجو به شخص اطلاعات غلط می‌دهد؛ مثلاً از وضعیت جسمیِ بدِ خانواده‌اش می‌گوید و اینکه مادرش سکته کرده، پدرش سرطان گرفته، به بیمارستان رفته‌اند یا بازداشت شده‌اند. یا اینکه دوستان متهم بازداشت شده‌اند، یا علیه متهم اعترافاتی گرفته شده، که کذب محض است.
مکان نگهداری متهم در این نوع شکنجه، سلول انفرادی است و در خلئی که زندانی در آن خلأ قرار می‌گیرد، برای چندین ماه دور از خانواده، بدون دسترسی به وکیل، تلفن، روزنامه، کتاب یا دیگر زندانیان، در آن سلول انفرادیِ کوچک، تحت فشار و بازجویی قرار می‌گیرد.[2]
تمام این مسائل، یک شکنجهٔ روحی و روانی اِعمال می‌کند که در ایران به آن «شکنجهٔ نرم» یا «شکنجهٔ سفید» گفته می‌شود.
احمد شهید، گزارشگر ویژهٔ حقوق بشر در امور ایران، در گزارش خود به سازمان ملل آورده‌است که شاهدان می‌گویند وحید اصغری، فعال حقوق بشر، در جریان بازجویی خود تحت شکنجهٔ روانی و یکی از اَشکال آن، یعنی شکنجهٔ سفید توسط نگهداری طولانی‌مدت در سلول انفرادی قرار گرفته و مورد تهدید بازجویان برای دستگیری، شکنجه و تجاوز به اعضای خانواده واقع شده‌است. وحید اصغری همچنین طبق گزارش‌ها مورد ضرب و شتم شدید برای حصول اعترافات دروغین اجباری قرار گرفته‌است.[4][3][2] بجز اینها موارد کوچ و بزرگ دیگری در ایران اتفاق می افتد که از چشم و گوش ناظرین حقوق بشر و رسانه ها دور میماند .برای مثال زندانیانی همچون آرش صادقی در تهران، محسن دور اندیش در تبریز , محمد نوری زاد در مشهد، از افراد شناخته شده کسانی هستند که در لیست شکنجه سفید شدگان ایران جا دارند .بجز این زندانیان گمنام سیاسی دیگر نیز این نوع شکنجه را گزارش داده اند .از جمله می‌توان به امین مرتاض ،ارش شعاع شرق و سعید کاس آقایی در گیلان اشاره کرد.
در ترکیه
نگرانی‌هایی از اِعمال شکنجهٔ سفید بر روی عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان (PKK) وجود دارد. وی پس از دستگیری، در زندانی در جزیرهٔ عُمَرلی (خَلفتی) (تحت امنیت بسیار بالا) درون سلول انفرادی قرار دارد.
کتاب شکنجه سفید
کتابی با این عنوان به قلم نرگس محمدی(روزنامه نگار) با مقدمه ای از شیرین عبادی درباره‌ی این نوع از شکنجه در ایران به چاپ رسیده است. نازنین زاغری، نرگس محمدی، شکوفه یداللهی و آتنا دائمی از جمله راویان این کتاب هستند. [5]
در هنر
گرگور اشنایدر، هنرمند آلمانی، طراحی اتاق خود را براساس این ایده انجام داده‌است.[6]
پانویس
- محصولات فکریِ انسان شامل پیوندی است که بعد از یادگیریِ هر مطلب، بین سلول‌های مغز ایجاد می‌شود. در شکنجهٔ سفید، با جلوگیری از رسیدن اطلاعات جدید به مغز، باعث می‌شوند این پیوندها به‌ندرت شکل بگیرند، تا جایی که شکل‌گیری این نوع پیوندها متوقف شود.
- «توصیف "شکنجه سفید" در آخرین نامه نرگس محمدی از اوین». ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹.
- «انفرادی و شکنجه سفید». ۷ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹.
- «وحید اصغری؛ هفت سال بازداشت، انفرادی و شکنجه | سحام نیوز». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۶ ژوئیه ۲۰۱۵.
- «علیه شکنجه، علیه انفرادی/راویان شکنجه سفید». بی‌بی‌سی فارسی.
- «زیبایی مرگ». همشهری آنلاین. ۲۰۰۸-۰۵-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۲۶.