شهرستان خودمختار تاشکورگان تاجیک

شهر تاشقرغان مرکز این شهرستان خودمختار، در مشرق شهرستان است. این شهرستان در جنوب‌غربی ایالت خودمختار سین‌کیانگ / شین‌جیانگ اویغور، در ارتفاعی میان ۳٬۰۰۰ تا ۳٬۳۰۰ متر در کوه های پامیر واقع است. این شهر در کنار جادهٔ راهبردی قراقروم میان چین و پاکستان واقع شده و پاسگاه مرزی پاکستان در جنوب آن، پس از گذرگاه خُنْجـَراب، قرار دارد. پیرامون شهر را کوه‌های بلند و یخچال‌های طبیعی فراگرفته و رود تاشقرغان با جهت جنوبی ـ شمالی از آن می‌گذرد (> مسیرهای زمینی جادهٔ ابریشم و مبادلات فرهنگی بین شرق و غرب <، ص ۳۴۴، ۴۲۱، ۴۲۵، ۵۴۰، ۵۴۴، ۵۶۶).

دژ تاریخی تاشقرغان.

مسلمانان در سال‌های آغازین قرن دوم به تاشقورغان رسیدند. در سدهٔ چهارم این شهر ضمیمهٔ حکومت ایلخانیان شد و در پی تلاش آن‌ها و نیز تردد بازرگانان، دین اسلام در آنجا گسترش یافت. اهالی آنجا از قرن پنجم با ورود اعیان اسماعیلیه و در رأس آن‌ها ناصرخسرو قبادیانی، به اسماعیلیه گرویدند. تاشقرغان در قرن هفتم جزو فرمانروایی یوآنِ مغول شد و با ورود سربازان مسلمان همراه این قوم، اسلام در آنجا گسترش یافت. در قرن سیزدهم نفوذ مبلغان آقاخان محلاتی (متوفی ۱۲۹۹) که از هند اعزام می‌شدند، موجب گرایش اسماعیلیان تاشقرغان به شاخهٔ «خواجوی» شد که هنوز هم ادامه دارد. تاشقرغان در این قرن برای مدتی همراه با دیگر سرزمین‌های سین‌کیانگ جزو حکومت ترکستان شرقی به رهبری یعقوب بیگ شد، اما بار دیگر به چین پیوست (لی ـ شین هوا، ص ۴۷۵ـ ۴۸۶؛ ما ـ تونگ، ص ۴۸ـ۵۰).

از آثار مهم تاشقرغان، قلعه‌ای قدیمی در مسیر جادهٔ ابریشم جنوبی است که از سنگ و ملاط ساخته شده‌است.

جمعیت تاشقورغان ۳۰٬۰۰۰ نفر است. حدود ۸۴٪ ساکنان تاشقورغان از قوم پامیری هستند که در چین تاجیک نامیده می‌شوند اما مشابه پامیری‌های تاجیکستان و افغانستان هستند. آن‌ها به زبان تاجیکی صحبت نمی‌کنند و زبان بیشتر آن‌ها زبان سریکالی و عده کمتری زبان وخی است که هر دو از گروه زبان‌های پامیری در شاخه زبان‌های ایرانی شرقی است.

تاشقورغان از لحاظ اقتصادی، جزو مناطق نسبتاً فقیر چین است و اقتصاد آن مبتنی بر کشاورزی، به ویژه کشت غلات، و دامداری (پرورش گاو و گوسفند) است. اقتصاد تاشقورغان در دهه‌های اخیر، به سبب اتخاذ سیاست دروازه‌های باز چین (از ۱۳۵۹ ش / ۱۹۸۰) و اولویت یافتن توسعة اقتصادیِ مناطقِ مسلمان‌نشین شمال غربی چین در برنامة جامع ۱۳۷۲ ـ ۱۳۷۹ ش / ۱۹۹۳ ـ ۲۰۰۰، رونق داشته‌است. کد تلفنی تاشقورغان ۸۴۵۲۵۰ است.

• 
  بخش تاشقورغان (صورتی) و شهرستان کاشغر (زرد) در ناحیه خودگردان سین‌کیانگ چین

• تاجیک
• ترکستان
• راه ابریشم

• نقشه راهنمای پاکستان، تهران : گیتاشناسی، بی تا.