شقاقل
شَقاقُل گیاهی است از تیره سوسن liliaceae و از جنس شقاقل polygonatum (ازیونانی باستان به معنی چند زانو). نام کامل گونه polygonatum orientale (چند زانوی شرقی) است.
| شقاقل | |
|---|---|
 | |
| شقاقل معمولی (نرگسی شیرازی)، Pastinaca sativa | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| راسته: | کرفس‌سانان |
| تیره: | چتریان |
| سرده: | Pastinaca |
| گونه: | P. sativa |
| نام علمی | |
| Pastinaca sativa | |
شقاقل گیاهی است علفی، پایا (چندساله) و بومی جنگلهای شمال ایران. در غرب آسیا و شرق اروپا نیز گونه‌هایی از آن می‌روید. تاکنون در جهان، نزدیک به 25 گونه از این گیاه شناسایی شده است که 3 گونه آن در ایران می‌روید.
شقاقل یک ساقه زیرزمینی (ریزوم) دارد که لوله‌ای شکل و سخت و به رنگ نخودیِ مایل زرد است و روی آن بندهای منظم و حلقه‌ای دیده می‌شود. ساقه‌های هوایی شقاقل، نرم و بدون انشعاب است. برخی ساقه‌های هوایی گیاه که پهن و مسطح است. بافتی کلروفیلی و شبیه به برگ دارد. این ساقه‌ها را در زبان لاتین کَلادود می‌نامند. کلادود یا برگ‌سان، پهن، دراز، نوک‌تیز به رنگ سبز روشن است و به‌صورت متناوب بر روی ساقه می‌روید. سطح زیرینِ کلادود برجستگیهایی رگبرگ مانند دارد. گلهای شقاقل، زنگوله‌ای شکل و رنگ آن سفید یا مایل به سفید است و در خوشه‌های 2 تا 5 تایی به‌صورت آویزان از کنار کلادودها می‌روید. فصل شکوفایی گلها، بهار است و میوه گیاه، کروی و سیاه‌رنگ است. شقاقل با تقسیم ریزوم و کاشت بذر در پاییز تکثیر می‌شود.
شقاقل در آب‌وهوای معتدل و سایه‌سار درختان و خاکهای حاصل‌خیز با زهکشی مناسب به‌خوبی رشد می‌کند. این گیاه در برابر یخبندان مقاوم است.
ساقه زیرزمینی شقاقل سرشار از نشاسته است و مصرف خوراکی دارد. در شمال ایران از این ساقه مربا تهیه می‌کنند. این ساقه در پزشکی سنتی نیز کاربرد دارویی دارد و در درمان بیماریهای نقرس و رماتیسم از آن استفاده می‌شود
بهره‌برداری بی‌رویه از این گیاه، در سالهای 1380 تا 1390 ه ش، آن را با خطر نابودی روبه‌رو ساخت.
شقاقل (شقاقل ایرانی) و شقاقل معمولی
مهر سلیمان یا خاتم سلیمان که به نام شقاقل (شقاقل ایرانی) معروف شده‌است و در حدود ۳۰ گونهٔ مختلف دارد را نباید با شقاقل معمولی که شبیه هویج و نام علمیش Pastinaca sativa L. است، اشتباه کرد.
نام علمی شقاقل ایرانی یا همان مهر سلیمان Polygonatum orientale Desf است.[1]
منابع
- شورای کتاب کودک (۱۳۹۶). فرهنگ‌نامه‌ی کودکان و نوجوانان: جلد هفدهم (س-ش). تهران: شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه ی کودکان و نوجوانان.
Wikipedia contributors, "Parsnip," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Parsnip&oldid=183624668 (accessed January ۱۷، ۲۰۰۸).
پیوند به بیرون
درباره شقاقل در روزنامه ایران (زیر عنوان درمان بدون دارو)
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شقاقل موجود است. |