سیل ۱۳۹۸ جنوب و غرب ایران

سیل در شیراز باعث آب‌گرفتگی معابر و واژگونی خودروها در بخش‌های مختلف شهر شد. حدود ۲۰۰ خودرو در ابتدای جاده شیراز تهران کنار دروازه قرآن شیراز به علت بارندگی شدید در عرض ده دقیقه بر اثر سیل واژگون شدند. در این حادثه ۲۲ کشته و بیش از ۱۹۰ مصدوم گزارش شد.[3][6][7]

طغیان رودخانه الوند در سرپل ذهاب زندگی ساکنان این منطقه را که از زمان زلزله کرمانشاه در چادر و اتاقک‌های پیش‌ساخته ساکن بودند، با دشواری‌هایی رو به رو کرد. فرماندار سرپل ذهاب در استان کرمانشاه از جان باختن یک نفر در یکی از روستاهای منطقه در اثر سیلاب خبر داد و همچنین در ۱۵ فروردین جسد یک نفر دیگر نیز در کنار هرسین و به علت طغیان رودخانه با بازدید غرق شده بود کشف شد.

در اثر وقوع سیل در استان کرمانشاه در مجموع ۲ هزار و ۱۸۵ واحد مسکونی در استان آسیب دید که از این میزان ۱۵۳ واحد شهری و بقیه روستایی بودند. از ۱۵۳ واحد مسکونی شهری، ۷۳ واحد در بستر رودخانه قرار داشتند.[8]

بر اثر شکسته شدن سیل‌بندهای روستاهای اروندکنار و وقوع سیل در این روستاها دو کودک سه و شش ساله در نهر قصر، در مرکز اروندکنار جان باختند. سیل در این منطقه به علت مد دریا و ورود آب آن به رودخانه و طغیان آب نهرهای روستاها ایجاد شده بود. همچنین در پی رهاسازی آب سدها در بالادست رودخانه کارون، حجم آب این رودخانه در مقطع پایین دستی خرمشهر به شکل کم سابقه‌ای افزایش یافت. مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی ایران دربارهٔ وضعیت بارش‌های فردا اعلام کرد: بیشترین نگرانی ما برای استان خوزستان است. چون سدها پر و حتی برخی از آن‌ها سرریز شده‌است و احتمال آب‌گرفتگی در دشت خوزستان وجود دار نگران هستیم که طغیان آب، دشت را به حالت غرقابی دربیاورد.[9]

سیل در لرستان موجب مرگ پنج نفر شد. به گفتهٔ مدیرکل هواشناسی لرستان سامانه‌های بارشی در این استان در روز ۶ فروردین فعال‌تر شده و الیگودرز بیشترین بارش را خواهد داشت. در پنجم فروردین شهر پلدختر با ۱۰۸ میلی‌متر بارندگی بیشترین میزان بارش در استان لرستان را داشت.

با شروع موج دوم بارش‌ها در ۱۲ فروردین، از استان لرستان خسارات سنگینی همچون رانش زمین و به زیر آب رفتن بخش‌هایی از خرم‌آباد، معمولان و پلدختر و … گزارش شد. در پی وقوع سیل در برخی مناطق استان لرستان، ارتش امکانات لجستیکی خود را از کرمانشاه به لرستان اعزام کرد. چند روز پس از موج دوم، سیل شهرک‌ها و روستاهای اطراف پلدختر را نیز دربر گرفت[10] و تعداد کشته شدگان سیل در این استان به ۱۵ نفر رسید. (در موج اول پنج کشته+۱۰ کشته در موج دوم) استان لرستان بیشترین آمار مصدومین را با حدود ۲۵۶ مصدوم در بین استان‌های کشور داشت.[11]

استان ایلام در هفتهٔ دوم فروردین بیشتر دچار خسارت شد و در دوازدهم فروردین برای ساعتی راه‌های ارتباطی تلفنی به این استان قطع شد.[12] اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور ایران که قرار بود صبح روز حادثه (۱۲ فروردین) برای تشکیل جلسه ستاد مدیریت بحران به ایلام سفر کند، به دنبال تشدید بارش‌ها و نبود امکان پرواز هواپیما در لرستان و ایلام، از راه زمینی عازم اندیمشک در استان خوزستان شد.[12]

بارش باران شدید باعث جاری شدن سیلاب و آب‌گرفتگی در برخی از محله‌های شهر بندرعباس هم شد؛ براساس گزارش‌ها در پی این بارش‌ها در مناطق حاشیه‌ای این شهر آب به داخل خانه‌ها نیز نفوذ کرد.

بارش باران از عصر روز ۱۰ فروردین تا شب ۱۲ فروردین باعث طغیان خشکه رود اراک شد که باعث گرفتار شدن چندین روستای حاشیه تالاب میقان شد. همچنین جاری شدن سیلاب در اراک باعث تخلیه چندین روستا و خسارت‌های شدید مالی به ساکنین شهرستانی اراک و کمیجان شده بود.

به دستور استاندار استان مرکزی تمامی خانه‌های نزدیک به سد کرهرود تخلیه و عملیات تخلیه آب با پمپ با کمک مردم آغاز شد.[13]

طی بارندگی در فروردین ۱۳۹۸ در استان مرکزی، سیلاب در مجموع از ۱۸ نقطه به تالاب میقان اراک هدایت شد. شدت بارش در خنداب، غرق‌آباد، کمیجان، شازند، اراک و خمین بیشتر از دیگر شهرستان‌های استان مرکزی پیش‌بینی شده بود. همچنین دو روستای امامزاده عباس و مهدی‌آباد کمیجان به دلیل آبگرفتگی اراضی کشاورزی تخلیه شدند.[14]

پس از وقوع سیل در استان‌های مختلف کشور، جلسه ستاد مدیریت بحران ایران به ریاست اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری تشکیل شد. در این جلسه ذکر شد این احتمال وجود دارد که شرایط موجود در ۷۲ ساعت آینده تداوم داشته باشد. این هشدار برای تهران نیز مطرح شد.[25][26][27]

با توجه به شرایط ناپایدار جوی در استان‌های مختلف، وزیر کشور ایران از مسئولان استان‌های در معرض سیل خواست که به مرخصی نروند. تمامی مرخصی‌های معاونان استانداران، فرمانداران، بخشداران، شهرداران و اعضای ستاد مدیریت بحران استان‌های تهران، خوزستان و… و ستادهای متناظر شهرستان‌ها تا اطلاع ثانوی لغو شد. وزارت بهداشت ایران نیز در یک ابلاغیه فوری از همه دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز درمانی وابسته به آن خواست که در حالت آماده‌باش باشند و همه مرخصی‌های غیرضروری لغو شود.[28]

•  اتحادیه اروپا: کریستوس استیلیانیدس، کمیسر امور بشردوستانه و مدیریت بحران اتحادیه اروپا در توییتر خود خبر از کمک ۱٫۲ میلیون دلاری این اتحادیه به سیل زدگان ایران داد.[29]
•  ایالات متحده آمریکا: در تاریخ ۱۳ فروردین ۱۳۹۷، مایکل پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایالات متحده آماده است تا از طریق صلیب سرخ جهانی و جوامع هلال احمر به سیل‌زدگان در ایران کمک‌رسانی کند. او گفت این نهادها می‌توانند کمک‌های نقدی را به هلال احمر ایران منتقل کنند. پومپئو در این بیانیه گفت که سیل اخیر بار دیگر «سوء مدیریت حکومت ایران در برنامه‌ریزی شهری و آمادگی برای شرایط اضطراری» را نشان داده‌است. او گفت که حکومت ایران نهادهای خارج از این کشور را مقصر اعلام کرده در حالی که به گفته او «سوء مدیریت خودشان باعث این فاجعه شده‌است.» پیش از این محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در توییتر خود با انتقاد از آمریکا و با اشاره به تحریم‌های اعمال شده از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور و مشکلات هلال احمر برای کمک‌رسانی به سیل زدگان این رفتار را «تروریسم اقتصادی» توصیف کرده بود.[30][31]
•  ترکیه: سفارت ترکیه در تهران با انتشار پیامی از آمادگی خود برای کمک به سیل‌زدگان ایرانی خبر داد.[32]
•  فرانسه: سفارت فرانسه در تهران نیز در پیامی که در توییتر خود منتشر کرد با اشاره به سیلاب‌های مرگبار در چندین استان ایران با مقامات و مردم ایران ابراز همبستگی و همدردی کرد.[33]
•  اتریش: همچنین سفیر اتریش در تهران با ابراز تاسف و همدردی با مردم مناطق سیل‌زده از آمادگی برای کمک به مناطق سیل‌زده خبر داد.
•  بریتانیا: راب مکر سفیر بریتانیا در تهران، همدردی خود را با آسیب‌دیدگان این فاجعه اعلام کرد.[34] در موج دوم سیل (۱۲ فروردین) حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلستان، در توییتر از اعلام آمادگی صلیب سرخ انگلستان برای ارسال اقلام ضروری به ایران خبر داد.[12]
•  فنلاند: سفارت فنلاند در تهران نیز ضمن طلب آمرزش برای قربانیان سیل در شهر شیراز و استان گلستان، برای بازماندگان صبر آرزو کرد.[35]
•  ارمنستان: نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان، از آمادگی کشورش برای ارائهٔ کمک‌های ضروری به منظور غلبه بر پیامدهای سیل در ایران خبر داد.[36]
•  آلمان: صلیب سرخ آلمان نیز در نامه‌ای ضمن اعلام همدردی از ارسال محموله ای بشردوستانه خبر داد. این محموله شامل ۴۰ دستگاه قایق و تجهیزات نجات در سیلاب است که مقرر شد پنجشنبه ۱۵ فروردین وارد ایران شده و تحویل جمعیت هلال احمر شود.

با توجه به این‌که بسیاری از سیل‌زدگان، مسافرانی بودند که در سفرهای تعطیلات نوروزی خود به سر می‌بردند، تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد مردم شهرهای سیل‌زده در شبکه‌های اجتماعی مسافران را به خانه‌های خود دعوت می‌کنند. همچنین جامعه هتل‌داران ایران اعلام کرد که هتل‌ها و مراکز اقامتی در مناطق سیل‌زده، آمادگی دارند با توجه به ظرفیت خالی، نسبت به اسکان موقت مسافران در راه مانده، اقدام کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی از احتمال شکستگی سدهای فرسودهٔ این استان همچون سدهای هندودر، چال هما و سدهای منطقه قره کهریز خبر داد.[37]

محمدعلی وکیلی، عضو هیئت رئیسه مجلس ایران در یک نامه سرگشاده از حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران خواست با حضور در اتاق مدیریت بحران شخصاً مدیریت بحران‌های اخیر را بر عهده بگیرد. وکیلی در این نامه گفته بود، حضور شخص رئیس‌جمهور در اتاق مدیریت بحران باعث ارتقا کارآمدی مدیریت بحران و تا اندازه‌ای مایه تسکین آلام آسیب دیدگان خواهد شد. گزارش شده که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در چند روز اخیر در جزیره قشم به سر می‌برد.[38]

رئیس‌جمهور روحانی ۹ فروردین ۱۳۹۸ وارد اهواز شد. او در این سفر یک‌روزه در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان خوزستان شرکت کرد. گفته می‌شود این سفر به درخواست وزیر نیرو و استاندار خوزستان به منظور نظارت بر نحوه فعالیت وزارت نیرو در تنظیم آب رودها و سدها انجام شده‌است.[39]

دادستان شیراز از بازشدن پرونده‌ای دربارهٔ «سهل‌انگاری مسئولان» در سیل ۱۳۹۸ شیراز خبر داد. او گفته بود بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که لایروبی این مسیل‌ها انجام نشده‌است و این موضوع را عامل مرگ چند تن در شیراز عنوان کرده بود.[38]

خبرگزاری فارس در ۱۳ فروردین اعلام کرد برای بررسی امدادرسانی به مناطق سیل‌زده جلسه‌ای با حضور رهبر ایران برگزار شده‌است. در این جلسه معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزرای کشور، نیرو، جهاد کشاورزی، راه، بهداشت، رئیس سازمان هلال احمر، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، فرماندهان کل سپاه و ارتش جمهوری اسلامی، روسای بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و کمیته امداد حضور داشتند.[30]