سجیل (موشک هوابه‌هوا)

موشک سجیل یک موشک هوابه‌هوای هدایت نیمه‌فعال راداری ساخت ایران است، که نسخه تغییر کاربری داده شده موشک زمین‌به‌هوای ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک محسوب می‌شود. موشک هاوک در دوران حکومت قبلی محمدرضا پهلوی از آمریکا خریداری و به خدمت گرفته شد. در سال ۱۳۶۵ در پی فرسایشی شدن جنگ ایران و عراق و کمبود قطعات و تسلیحات مورد نیاز اف ۱۴ تامکت مانند باتری های موشک فینیکس و خود این موشک، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران با به‌کارگیری یکی از خلبانان با تجربه تامکت خود به نام سروان خلبان فریدون علی‌مازندرانی به عنوان خلبان ازمایشگر طرح و بهره‌گیری از طرح کارشناسان نیروی هوایی خود موفق به انجام این امر شد، که بتواند این موشک را با رادار ای‌ان/ای‌دابلیوجی-۹ هماهنگ کرده و از پلتفرم تامکت شلیک کند.

موشک هوا به هوای سجیل
نوع موشک هوا به هوای میان‌برد
  خاستگاه  ایران
تاریخ تولید
طراح سازمان هوافضای وزارت دفاع جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
تاریخ طراحی ۱۳۶۶/۵/۲۱
سازنده جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
تاریخ تولید ۱۳۶۷/۱/۱۵
خصوصیات
وزن ۵۰۰ کیلوگرم
طول ۵ متر
قطر ۳۷ ساتیمتر معادل ۳۷۰ میلی‌متر

موتور سوخت جامد
برد
موثر
در این نمونه به دلیل حذف موتور مرحله اول و سبک شدن موشک و همچنین حذف معضل ارتفاع برد به ۹۰ کیلومتر افزایش یافته‌است
سرعت ۲٫۴ ماخ باسوخت قدیمی ۴ ماخ با سوخت جدید (در مرحله تست)
سامانه
هدایت
نیمه فعال راداری در نمونه قدیمی، شلیک کن فراموش کن در نمونه جدید (در مرحله تست)
سکوی
پرتاب
جنگنده رهگیر اف-۱۴ تام‌کت‌های ایران

در نخستین کاربرد رزمی این موشک و توسط سروان مازندرانی، یک فروند سوپراتاندارد فرانسوی در اجاره عراق بر روی خلیج فارس و از فاصله ۲۰ کیلومتری منهدم شد.در اسناد و مدارک نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و کتاب نبرد در آسمان نوشته سرتیپ فضل الله جاویدنیا نیز امده که این موشک توانسته است در سال ۱۳۶۷ یک میگ ۲۹ نوع A را توسط اف ۱۴ به هدایت کاپیتان عادلی منهدم کند.[1] بعد از جنگ وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران با تولید داخلی ورژنهای مختلف موشک هاوک موسوم به سامانه مرصاد، سامانه شلمچه، سامانه شاهین و موشک هوا به هوای سجیل این تسلیحات را بومی‌سازی کرد

تغییرات در موشک سجیل

جهاد خودکفایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، طی تغییراتی توانسته است ضمن کاهش وزن موشک سجیل با حذف موتور اولیه و برخی سامانه‌های شلیک از زمین با افزایش سوخت اصلی برد این موشک را به ۹۰ هزار متر افزایش دهد.[2] ضمناً وزارت دفاع طبق گفته مصطفی محمد نجار وزیر دفاع وقت ایران در حال انجام تستهایی جهت ارتقاء هدایت این موشک به شلیک کن و فراموش کن و همچنین تغییر موتور موشک و لود سوخت جدید به منظور افزایش سرعت موشک به ۴ تا ۵ ماخ است. ضمناً در همان هنگام دوران جنگ مشکل عدم تأخیر لانچ موشک به جهت جدا شدن از پایلون جنگنده و امکان آسیب رسیدن به جنگنده حل شد و موشک سجیل از یک سامانه تأخیری برای روشن کردن موتوراستفاده می‌کند. به گونه‌ای که پس از فشار دکمه شلیک توسط خلبان، موشک از جنگنده جدا شده و پس از ۱۰ متر سقوط و فاصله‌گیری از جنگنده موتور خود را روشن کرده و به سمت هدف پیش می‌رود.[3]

محدودیتها

موشک سجیل یک موشک ضد هواپیمای بسیار قوی است. کلاهک این موشک ۵۴ کیلوگرم و همانند نمونه زمین به هوای هاوک است. طبق استانداردهای موشک‌های میانبرد این مقدار مواد منفجره برای یک موشک میانبرد هواپایه زیاد است. معمولاً از موشکهایی با این مقدار خرج جنگی جهت انهدام بمب افکن‌هایی نظیر توپولف-۹۵ یا بوئینگ بی-۵۲ استراتوفورترس استفاده می‌شود.وزن کلی موشک هم در حدود ششصد و پنجاه کیلوگرم است که برای یک موشک هواپایه باعث ایجاد محدودیت حمل توسط جنگنده میگردد. به همین دلیل و همچنین وجود بالچه های بزرگ موشک ،جنگنده تامکت تنها دو تیر از این موشک را می‌تواند در دو پایلون زیر بالهای خود حمل کند. در حالی که تامکت در حالت استاندارد می‌تواند شش موشک ایم-۵۴ فینیکس و دو موشک حرارتی ایم-۹ سایدوایندر یا چهار تیر موشک فینیکس دو تیر موشک ایم-۷ اسپارو و دوتیر موشک حرارتی سایدوایندر حمل کند.در سالهای اخیر نمونه ای از این موشک با نام فکور ۹۰ در ایران ساخته شده است که همان تجهیزات درونی موشک سجیل را (البته با بروز رسانی های فراوان)در بدنه ای همانند فینیکس جا داده است تا بتوان ان را از پایلونهای استاندارد فینیکس شلیک کرد.به این ترتیب محدودیت حمل فقط دو فروند سجیل از بین رفته و هر تامکت ایرانی میتواند تا حد اکثر ۶ فروند فکور ۹۰ را حمل کرده و به کار بگیرد.همین مورد و شباهت ظاهری فکور ۹۰ با فینیکس باعث به اشتباه افتادن بسیاری از افراد شده است که فکر میکنند فکور ۹۰ کپی ایرانی فینیکس است در حالیکه این موشک هیچ ارتباطی به فینیکس ندارد.

تامکت در حال شلیک موشک اسپارو
اف ۱۴ تامکت حامل شش تیر موشک فینیکس

منابع

  1. جاویدنیا، فضل الله (چاپ سوم ۱۳۹۱). نبرد در آسمان. انتشارات عماد فردا. شابک ۹۷۸−۶۰۰−۹۲۴۳۴−۰−۲ مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک). تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. «طراحی و توسعه موشک».
  3. «AIM-23 C sedleel». ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۰ تیر ۱۳۹۴ ۲۳:۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.