زیرنویس

امروزه مترجم‌هایی که در زمینه زیرنویس کردن برنامه‌های نمایشی کار می‌کنند با رایانه‌هایی تخصصی که مجهز به نرم‌افزارها و سخت افزارهای ویژه هستند مبادرت به زیرنویس کردن می‌نمایند. تنظیمات گویندگان برنامه نمایشی و نوشته‌های زیرنویس شده، با رایانه‌ها هماهنگ می‌شوند. در این سامانه‌های رایانه‌ای تصاویر به روش دیجیتالی تصویر به تصویر در رایانه ذخیره می‌شوند و قابل دسترس برای مترجم می‌باشند. با این شیوه زیرنویس‌ها، دقیقاً در هنگام سخن گفتن گویندگان ظاهر می‌شوند.

زیرنویس‌ها به دو گونه‌اند یا بر روی فیلم حک شده‌اند یا جدا از فیلم هستند که در فایلی جداگانه زیرنویس قرار می‌گیرد در فرمت‌های جدیدتر فیلم مانند mkv قابلیت الصاق چند زیرنویس به فیلم موجود است که بیننده در صورت تمایل زیرنویس مورد نظر را انتخاب یا آن را خاموش می‌کند

زیرنویس‌ها عموماً با پسوند srt موجود می‌باشند هر چند با پسوندهای دیگر چون smi ،sub/idx و ... نیز موجودند ولی اصلی‌ترین و رایج‌ترین نوع زیرنویس srt می‌باشد. نحوه خواندن این زیرنویس‌ها در کامپیوتر توسط نرم‌افزارهای حرفه‌ای پخش فیلم صورت می‌گیرد که از معروف‌ترین و با کیفیت‌ترین آن‌ها می‌توان به پوت‌پلیر، کی‌ام پلیر، مدیا پلیر کلاسیک، وی‌ال‌سی مدیا پلیر و... اشاره کرد نحوه قرار گرفتن این زیرنویس‌ها روی فیلم باید نام فایل زیرنویس خود را هماهنگ با فیلم کنید برای مثال به صورت زیر

filename.mkv

filename.srt
یا موقع بازکردن فیلم زیرنویس را بر روی صفحه پخش‌کننده دِرَگ نمایید، هر چند بهترین راه همان هم نام کردن است در این روش بسیاری از پلیرها و تلویزیون‌ها که قادر به پخش این نوع فایل‌های ویدئویی هستند می‌توانند زیرنویس را نمایش دهند

نرم‌افزارهای ترجمه زیرنویس مترجمان این گونه فیلم‌ها از نرم‌افزارهای خاصی برای ترجمه استفاده می‌کنند و در نهایت آن را باپسوند مورد نظر ذخیره می‌کنند که معروفترین این برنامه‌ها می‌توان به subtitle workshop, subtile editor و... اشاره کرد این برنامه‌ها امکان زمان بندی و نگارش ترجمه را به عهده دارند.

زیرنویس‌ها به دو گروه کلی Hardsub و Softsub تقسیم می‌شوند.

Hardsub :در این حالت، زیرنویس به فایل تصویری چسبانده شده و تشکیل یک فایل تصویری واحد را داده‌اند. به عبارت دیگه شما وقتی فایل تصویری رو پخش میکنید، زیرنویس بروی فیلم از قبل حک شده‌است و قابل جدا شدن هم نیست. (به همین دلیل به آن‌ها Hardsub گفته می‌شود)

گفتنی است که این پروسهٔ چسباندن فایل هنگام تغییر فرمت فایل (converting) قابل انجام است. بدین صورت که شما بعد از انتخاب فایل ویدئویی مورد نظر، زیرنویس مربوطه را هم انتخاب میکنید تا در نهایت یک فایل ویدئویی با فرمت مورد دلخواه شما (avi,wmv,...) ایجاد شود.

Softsub : زیرنویسهای softsub، زیرنویسهایی هستند که از فایل ویدئویی جدا هستند. (به صورت یک فایل مبتنی برمتن،مانند فرمت SRT)

مترجمان این نوع فیلم‌ها ترجمه خود را بر دو اساس انجام می‌دهند؛ یک اینکه بر اساس شنیده‌ها صورت می‌گیرد یعنی با توجه به صحبت‌های گوینده و آنچه می‌شنوند صورت می‌دهند که به این نوع ترجمه‌ها شنیداری می‌گویند و دوم بر اساس یک زیرنویس دیگری از آن فیلم به زبانی که مترجم مسلط است که عموماً زبان انگلیسی است صورت می‌گیرد که روش دوم کیفیت بهتری نسبت به روش نخست دارد به شرط آن که کیفیت زیرنویس منبع خوب باشد؛ البته بسته به قدرت مترجم در ترجمه در هر دو مورد کیفیت متغیر می‌باشد.
در کار ترجمه مترجم‌ها یا به صورت انفرادی یا گروهی کار می‌کنند؛ بدین صورت که فرد متعلق به هیچ گروهی نیست یا فرد مترجم در یک گروه که در ترجمه فیلم شناخته شده‌اند ترجمه‌های خود را ارائه می‌دهد.

موازی کاری در زیرنویس‌ها بدین معنی است که چند مترجم برای ترجمه یک فیلم داوطلب می‌شوند و باعث می‌شود برای چند فیلم چند زیرنویس از مترجم‌های مختلف موجود باشد از مهم‌ترین فعالیت گروه‌های ترجمه جلوگیری تا حتی‌الامکان از این موازی‌کاری‌هاست تا مترجمان بتوانند به ترجمه فیلم دیگری پرداخته و فیلم‌های بیشتری ترجمه شوند.

اصول ترجمه همیشه باید در انواع ترجمه‌ها به زبان‌های مختلف رعایت شود، به این معنی که هدف از ترجمه هر مطلب باید هنگام ترجمه در نظر گرفته شود و بر اساس نیاز و استفاده از متن ترجمه شده، مترجم اقدام به ترجمه مطالب کند.

به عنوان مثال کسی که تخصص ترجمه رمان دارد قادر به ترجمه متون علمی و ورزشی نخواهد بود. چون ترجمه تخصصی نیاز به دانش و اطلاعات کافی در زمینه مورد نظر دارد.

مترجمان زیرنویس فیلم‌ها و سریال‌ها باید اصول مهم را در هنگام ترجمه رعایت کند. دقت کافی در ترجمه زیرنویس امری مهم است، زیرا با یک جمله غلط، ممکن است منظور قسمت مهمی از فیلم تغییر کند.

مترجم بودن یا داشتن مدرک که نشان دهد یک شخص سابقه ترجمه دارد، برای ترجمه زیرنویس و متن فیلم کافی نیست.

• تواناییهای مترجمی که به ترجمه فیلم و سریال مشغول است، باید شامل موارد زیر باشد؛

• • اشراف کامل به فرهنگ و هنر سینما:

مترجمی که به ترجمه زیرنویس فیلم مشغول است باید علاقه و دانش کافی نسبت به صنعت سینما داشته باشد. تنها اطلاعات کافی از دستور زبان و دایره لغات در این زمینه نمی‌تواند کمک کند. مترجم برای ترجمه زیرنویس فیلم و سریال نیاز دارد تا داستان فیلم را به‌طور کامل متوجه شود و نقدهایی که در رابطه با فیلم نوشته شده‌است را مطالعه کرده باشد.

• • خلاصه‌نویسی یک اصل مهم است:

بیننده‌ای که از زیرنویس برای دیدن فیلم استفاده می‌کند، به احتمال زیاد توان متوجه شدن زبان فیلم را ندارد. اما اگر زیرنویس پیش از اندازه طولانی باشد، عمل فیلم دیدن تبدیل به خواندن می‌شود، زیرا بیننده برای فهمیدن داستان فیلم باید تمام مدت زیرنویس را دنبال کند.

در این صورت بیننده، فیلم و صحنه‌های جذاب را از دست خواهد داد. به همین دلیل مترجم باید برای ترجمه زیرنویس فیلم از شیوه خلاصه‌نویسی استفاده کند تا بیننده درگیر خواندن زیرنویس طولانی نشود.

• • اشراف کامل به هر دو زبان:

در محاوره‌هایی که در میان فیلم بین افراد برقرار می‌شود احتمال دارد اصطلاحات بسیاری استفاده شود. دانستن مفهوم کنایه‌ها و اصطلاحات روزمره هر زبان امر بسیار مهمی است.

مترجم برای ترجمه درست نیاز دارد تا بیشتر اصطلاحات را معادل‌سازی کند تا برای بیننده جذاب باشد. به عنوان مثال هنگام ترجمه ضرب‌المثل‌ها از یک زبان به زبان دیگری در زیرنویس فیلم، بهتر است ضرب‌المثل معادل در زبان دوم نوشته شود.

• • آشنایی با فرهنگ و زبانی که در فیلم ارائه شده:

برای یک ترجمه بدون ایراد و اشکال از زیرنویس، مترجم نیاز دارد با فرهنگ و زبان فیلم آشنا باشد. یک ترجمه ساده از متن فیلم نمی‌تواند زیرنویس خوبی باشد. مترجم خوب برای ترجمه زیرنویس نیاز دارد، به فرهنگ کشوری که فیلم در آن ساخته شده و موضوعی که در فیلم ارائه شده بسته به فرهنگ آن کشور آگاه باشد.

• • نویسنده خوبی باشد:

مترجم زیرنویس سینمایی باید نویسنده خوبی باشد. محوریت داستان هر فیلم سینمایی یا سریال بر اساس حرف‌ها و محاوره بازیگران می‌چرخد. مترجمی که نتواند احساس بازیگر را در ترجمه زیرنویس منتقل کند، تنها یک ترجمه تحت‌الفظی از زیرنویس فیلم ارائه داده است.[2]