رله

رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و... می‌باشد. رله دو پایه نرمال بسته و نرمال باز و دو پایه سیم پیچ و یک پایه com دارد. به این صورت که نرمال بسته همیشه به کام وصل است اما اگر ولتاژ سیم پیچ تغییر کند نرمال باز به کام وصل و اگر دوباره ولتاژ به حالت اول برگردد نرمال بسته به کام وصل میشود. رله را جوزف هنری در سال ۱۸۳۵ میلادی اختراع کرد.

سازوکار قطع و وصل توسط مدار الکتریکی یک رله

از آنجا که رله می‌تواند جریانی قوی‌تر از جریان ورودی را هدایت کند، به معنی وسیع‌تر می‌توان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست.

در گذشته رله‌ها معمولاً با سیم‌پیچ ساخته می‌شد و از جریان برق برای تولید میدان مغناطیسی و باز و بسته کردن مدار سود می‌برد. امروزه بسیاری از رله‌ها به صورت حالت جامد ساخته می‌شوند و اجزای متحرک ندارند.

انواع رله‌های قدرت
یک رله مینیاتوری

رله سنجشی

در رله‌های سنجشیِ دقت و حساسیت معینی تعریف می‌شود تا در موقع تغییر کردن یک کمیت الکتریکی و یا یک کمیت فیزیکی دیگری شروع به کار کند. چنین رله‌ای برای مقدار معینی از یک کمیت مشخص تنظیم می‌شود و اگر آن کمیت از مقدار تعیین و تنظیم شده کمتر و یا بیشتر باشد رله آن تغییرات را می‌سنجد. رله سنجشی دو نوع دارد: ساده و مرکب.

رله سنجشی ساده اغلب دارای یک سیم پیچی تحریک شونده می‌باشد که در اثر تغییر جریان و یا ولتاژ تحریک و موجب وصل شدن کنتاکتی می‌شود؛ مانند رله حرارتی و رله جریان زیاد و رله فشار کم.

همچنین رله سنجشی مرکب دارای دو سیم پیچی تحریک شونده‌است که همانند رله‌ای که نسبت ولتاژ و جریان را می‌سنجد (رله سنجش مقاومت ظاهری)، آن قسمت از شبکه را که اتصالی شده‌است از مدار جدا می‌کند، مانند رله دیستانس.

رله زمانی

رله زمانی به تنهایی برای حفاظت تأسیسات الکتریکی کاربرد ندارد، بلکه همراه با رله سنجشی برای حفاظت شبکه الکتریکی استفاده می‌گردد. زمان استعمال رلهٔ زمانی در مواقعی است که تأخیری عمدی در عمل کلیدزنی (قطع و وصل با فرکانس بسیار پایین) در شبکه مورد نظر باشد.

رله جهت یاب

از رله جهت یاب، برای کنترل و سنجش جهت توان و نیرو در شبکه الکتریکی و یا قسمتی از شبکه جریان متناوب استفاده می‌شود. این رله از آن جهت نقش تعیین کننده‌ای در شبکه دارد که تعیین جهت نیرو برای حفاظت محلی و سلکتیو در اغلب شبکه‌ها کاملاً ضروری و لازم است. به کمک رله جهت یاب می‌توان فقط آن قسمت از شبکه که خسارت دیده و معیوب شده را از مدار خارج کرد. حتی می‌توان از این رله جهت حفاظت ژنراتور و توربین در موقع برگشت توان نیز استفاده نمود .

رله حالت جامد SSR
یک رله SSRرله

رله حالت جامد (به انگلیسی: Solid State Relay) یک قطعه الکترونیکی است که همانند رله‌های مکانیکی عمل می‌کند؛ ولی در این قطعه هیچ قسمت متحرکی وجود ندارد. در نتیجه باعث افزایش عمر قطعه شده است. در مداراتی که تعداد دفعات کلید زدن زیاد می‌باشد کاربرد دارد. از ویژگی‌های آن می‌توان به ابعاد کوچکتر این قطعه نسبت به رله‌های مکانیکی اشاره کرد. در این نوع رله‌ها یک ولتاژ حداقلی باید اعمال شود تا کلید زدن انجام شود لذا با یک رله ۲۵۰ ولتی نمی‌توانید برق ۱۲ ولت را کلید بزنید بر خلاف رله‌های معمولی است.

رله میلون

به رله های تک کنتاکت 5 پایه با ترتیب پایه ی خاصی رله پایه میلون گفته میشود. این رله ها در 3 سایز رله بچه میلون ، رله میلون کوتاه و رله میلون بلند طراحی شده اند. تفاوت سایز رله ها بخاطر حداکثر تحمل جریانی است که تیغه های کنتاکت رله توانایی سوئیچینگ یا رد کردن آن را دارند.[1]

منابع
  1. https://arefelectronic.com/relay/milon
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ رله موجود است.
  • مجتبی خدرزاده (۱۳۸۶)، حفاظت پیشرفته موتورهای الکتریکی، تهران: دانشگاه صنعت آب و برق، شابک ۶-۷-۹۳۴۴۲-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک)
  • Walter A. Elmore، Protective Relaying Theory and Applications، Marcel Dekker, Inc.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.