جنگ‌های یوگورتی

جنگ یوگورتی پس از آن رخ داد که اپتیمات‌ها (اشرافیان، مهتران)، با کشتن برادران گراکوس، سنای روم را در دست گرفتند. یوگورتا هنگامی‌که دو برادرش را کُشت و پادشاهی نومیدیا را از آنِ خود کرد، می‌ترسید که مبادا رومیان جنگی را به او تحمیل کنند. در آن دوران سناتورها چنان فاسد شده‌بودند که یوگورتا با دادن پول (رشوه) توانست نظر آنان را تغییر دهد. با وجود آن‌که سناتورها فاسد بودند پلبی‌ها چنین نبوده و مایل به جنگ با یوگورتا بودند. کنسول و فرمانده ارتش، آقای کوینتوس متلوس، به آفریقا رفت و در ابتدا در برابر نیروهای یوگورتا به‌آسانی جنگید، با این‌حال یوگورتا موفق به فرار شد و از شاهان قیتولی‌ها[یادداشت 1] و موروها خواستار نیروی کمکی شد. گایوس ماریوس که لگاتوس متلوس بود، وقتی او برای مدیریت جنگ نامناسب دید به روم بازگشت و در آنجا به کنسولی برگزیده شد و سربازان بسیاری را برای جنگ ثبت‌نام کرد. در نهایت نیروهای ماریوس، نومیدیا را شکست دادند و یوگورتا در غل‌وزنجیر ابتدا به لوکیوس کورنلیوس سولا و سپس به ماریوس تحویل داده‌شد. با وجود آن‌که بر اثر زحمات سولا یوگورتا دستگیر و زندانی شده‌بود اما ماریوس اعلام کرد که خود به‌تنهایی به جنگ پایان داده‌است. همین امر آغازی بر کینه سولا نسبت‌به ماریوس شد که سبب یک جنگ داخلی گردید.

• جمهوری روم
• لوکیوس کورنلیوس سولا
• گایوس ماریوس
• ژوگورتا

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Bellum Iugurthinum». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای لاتین، بازبینی‌شده در ۱۸ مهٔ ۲۰۲۱.

• سالوست's Conspiracy of Catiline and The Jurgurthine War at پروژه گوتنبرگ in plain text form.
• کتاب صوتی در مالکیت عمومی The Catiline Conspiracy and the Jugurthine War واقع در LibriVox