جذبه (عرفان)
جَذَبه یکی از مراحل رسیدن به حس درک حق و حقیقت در حالات صوفیانه است.
راه‌سپردن در راه فهم و درک آنچه صوفیان حق می‌نامند، مراحل مختلفی دارد و یکی از آنها مرحله جذبه است.
جذبه یا جذب، کشش حق است. در صورتی که سلوک کوشش است. عزیز الدین نسفی می‌فرماید: «صوفیه سه چیز را به‌غایت اعتبار کنند: اول جذب؛ دوم سلوک؛ و سوم عروج. جذب کشش است؛ سلوک کوشش است و عروج بخشش.» انسانی که جذبه حق او را فرا گیرد را اهل عرفان، مجذوبان حق یا محبوبان حق می‌نامند. تمامی پیغمبران الهی مجذوب حق بوده‌اند و بی واسطه دریافت کننده فیض حق شده‌اند.
نظریه صوفیه و عرفا درباره جذبه (به نقل از فرهنگ نوربخش، اصطلاحات تصوّف[1] جلد ۵ تألیف دکتر جواد نوربخش):
- محمد لاهیجی: جذبه عبارت است از نزدیک گردانیدن حق مر بنده را به محض عنایت ازلیّت و مهیّا ساختن آنچه در طیّ منازل بنده به آن محتاج باشد بی آنکه زحمتی و کوششی از جانب بنده در میان باشد و طریقه جذبه راه انبیاء و اولیاء است.[2]
- شیخ محمود شبستری، گلشن راز:[3]
- شاه نعمت‌الله ولی:[5]
جذبه تقرب عبد است به حضرت حق به مقتضی عنایت الهیه و مهیا گردانیدن مجموع مایحتاج بنده در طی منازل و قطع مراحل بی کلفت و سعی او.
منابع
- فرهنگ نوربخش، اصطلاحات تصوف، دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی تهران، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی لندن و مؤلف، دوره ۸ جلدی، تهران و لندن
- شرح گلشن راز، شیخ محمد لاهیجی، تصحیح کیوان سمیعی، ص ۲۵۴
- گلشن راز، شیخ محمود شبستری، تصحیح دکتر جواد نوربخش، چاپ خانقاه نعمت‌اللهی، تهران
- کلیات شیخ بهایی، به اهتمام غلامحسین جواهری
- رسائل شاه نعمت‌الله ولی، تصحیح دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی، جلد ۴، ص ۱۹
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.