جایگزینی متقاطع
در زیست‌شناسی مولکولی و ژنتیک، جایگزینی متقاطع یا تراگشت[1] (انگلیسی: Transversion) به نوعی جایگزینی ژنتیکی اطلاق می‌شود که طی آن، یک پورین (دوحلقه‌ای) در ملکولِ دی‌ان‌ای، جایگزینِ یک پیریمیدین (تک‌حلقه‌ای) یا بالعکس می‌شود.
با آنکه ۲ احتمال برای وقوع «تراگشت» و تنها ۱ احتمال برای وقوع «جایگزینی انتقالی» وجود دارد، اما احتمالِ وقوع «جایگزینی انتقالی» بیشتر است؛ چراکه جایگزین‌شدن یک باز تک‌حلقه‌ای، با یک باز تک‌حلقه‌ای دیگر، محتمل‌تر از جایگزینی یک باز دوحلقه‌ای با یک بازِ تک‌حلقه‌ای است.
همچنین «جایگزینی انتقالی» احتمال کمتری دارد که منجر به تعویض اسید آمینه شود و در نتیجه بیشتر به‌صورت یک «جایگزینی خاموش» و در قالبِ چندریختی تک-نوکلئوتید در جمعیت انسانی باقی می‌ماند.
جایگزینی متقاطع معمولاً اثرات واضح‌تری بر ژن‌ها و جاندار می‌گذارد؛ زیرا با احتمال بیشتری، مکان سومین کودون نوکلئوتیدی در دی‌ان‌ای تغییر می‌یابد و در نتیجه، اسید آمینهٔ متفاوتی تولید می‌شود.
جایگزینی متقاطع گاهی خودبه‌خود رخ می‌دهند، اما ممکن است در اثر تابش پرتوهای یونیزان و همچنین آلکیل‌دار کردن هم ایجاد شود.
منابع
- مصوب فرهنگستان
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Transversion». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۶.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جایگزینی متقاطع موجود است. |