تولوس هوستیلیوس

تولوس هوستیلیوس، نوهٔ هوستوس هوستیلیوس به‌شمار می‌آمد که با رومولوس نبرد کرد و مرگ او در طی حمله سابین به رم اتفاق افتاد. تولوس هوستیلیوس جانشین نوما پومفیلیوس شد. وی رومیان را به زندگی عادی خود بازگرداند، اما چون یقین کرد که کاهلی از نیروی کشور می‌کاهد، در پی زمینه چینی برای جنگ برآمد. پس آلبالونگا، یعنی شهری را که زایندهٔ رم بود، به نام دشمن نشانه کرد و بر آن تاخت و یکسره ویرانش کرد.

هنگامی که شاه آلبا، پیمان اتحاد را شکست، تولوس او را به دو عرابه بست و با کشیدن عرابه‌ها از دو سو، شقه اش کرد. جانشین تولوس هوستیلیوس، آنکوس مارتیوس بود که حکمت سپاهیگری او را دستور کار خویش قرار داد.[2]

تولوس هوستیلیوس ارتش ویی و فیدنا را درهم می‌شکند، یک فریسکو مدرن.

از ویژگی‌های اصلی سلطنت تولوس، شکستی بود که از آلبالونگا متحمل شد. پس از ضربه‌ای که در جریان جنگ بر آلبالونگا وارد شد (از طریق پیروزی سه قهرمان رومی بر سه نفر از آلبان‌ها) آلبالونگا به یکی از دولت‌هایی که خراجگزار و رعیت (واسال) رم بودند، تبدیل شد. با این حال، پس از آنکه دیکتاتور آلبان، نهایتاً مرتکب خیانت به رم شد، تولوس دستور نابودی آلبالونگا را صادر کرد، و شهروندان آلبان به ناچار به رم مهاجرت داده شدند و در آنجا با اهالی رم یکپارچه شده و به شهروندان رومی مبدل گردیدند.

تولوس همچنین در سلسله جنگ‌هایی موفقیت‌آمیز، علیه فیدنا و ویی [از جنگ‌های رومی - اتروسکی]، جنگید و در عین حال با سابین‌ها نیز جنگید و در برابر آنان نیز پیروز شد.[1]

بر اساس نوشته لیوی، تولوس در دوران فرمانروایی خود، به ملاحظات مذهبی چندان توجه نکرد و به اشاعهٔ هیچ کیشی نپرداخت، طوری‌که در تفکر برخی، وی به عنوان پادشاهی نالایق تلقی شد. با این حال، در اواخر سلطنت او، رم توسط یک سری از وقایع شگفت، تحت تأثیر قرار گرفت. از جمله این وقایع شگفت، باران سنگی بود که در کوه آلبان اتفاق افتاد(در واکنش به یک جشنواره یا مراسم مذهبی عمومی که طی نه روز برگزار می‌شد و نووندیالیس نام داشت)، صدای بلندی از قله کوه شنیده شد که این صدا به شکوه و شکایت آلبان‌های شکست خورده خطاب به خدایان سابق خود منسوب گردید، و در نتیجه آن، بیماری طاعون رم را فراگرفت. تولوس شاه بیمار شد، در حالیکه مشحون از خرافات شده بود. او به مرور و بررسی تفسیرها و قوانین نوما پومفیلیوس پرداخت و قربانی‌ها و هدایایی را که نوما ارزانی آن‌ها به ژوپیتر الیشیوس را توصیه کرده بود، اهدا نمود. با این حال تولوس مراسم را به شیوه‌ای غیر صحیح به انجام رساند، و در نتیجه هم او و هم خانه‌اش طعمه صاعقه و رعد و برق شدند و از او تنها خاکستری باقی‌ماند که نتیجه‌ای از خشم ژوپیتر تلقی شد.[1]

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Tullus Hostilius». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۰.
• ویل دورانت (۱۳۸۰)، تاریخ تمدن، جلد سوم(قیصر و مسیح)، ترجمهٔ حمید عنایت و دیگران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، شابک ۹۶۴-۴۴۵-۲۳۴-۸