بدیع‌الزمان جزری

بدیع‌الزمان ابوالعز بن اسماعیل بن رزاز جَزَری (درگذشتهٔ ۶۰۲ ق) همه‌چیزدان، مخترع، ریاضی‌دان، صنعت‌گر و مهندس مکانیک (کردتبار)[1][2] [3][4][5][6][7][8][9][10][11] اهل جزیره بوتان در ترکیه امروزی بود.[12][13][14] بدیع‌الزمان جزری کتاب خود را به زبان عربی به نام «الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعة الحیل» نوشته است. معنی واژه‌به‌واژهٔ عنوان این کتاب «دانستنی‌هایی در رابطه با مکانیزم‌های هوشمند» است که با عنوان «مبانی نظری و عملی مهندسی مکانیک در تمدن اسلامی» به فارسی ترجمه شده است. جزری این کتاب را در سال ۶۰۲ هجری به فرمان قرا ارسلان امیر سلسله آرتوقلو در دیاربکر آناتولی تألیف کرده است.[15]

همه‌چیزدان. پدر علم رباتیک
بدیع‌الزمان جزری (اسماعیل جزیری)
عنوانبدیع‌الزمان جزری
متولد1136 CE
درگذشته1206 CE
قومیتکرد
دوراندوران طلایی اسلام
علاقه اصلیعالم (اسلام)، اختراع‌های دوران طلایی اسلام، Mechanical engineer، صنعت‌گر، هنر اسلامی، و ریاضی‌دان دانشمند عربی و کرد زبان
نخستین ربات قابل برنامه‌ریزی انسان نما، اختراع جزری.
نقشه‌ای از چگونگی کارکرد ساعت فیل که توسط جزری طراحی و ساخته‌شد.
این ساعت با استفاده از مکانیزم آب کار می‌کرد و دارای ۷ مرحله بود.

جزری در این کتاب طرز کار و ساخت ۵۰ دستگاه که خود ساخته و به کار برده را تشریح می‌کند. این دستگاه‌ها شامل ساعت‌های آبی و شمعی، ظرف‌ها و فواره‌های خودکار، وسایل آبرسانی از نهر و چاه، ابزار خودکار نواختن نی و دیگر وسایل از جمله قفل رمزی و قفل کلون‌دار و ابزار هندسی است.[16] بخش عمده اسباب و تعبیه‌هایی که وی در آن شرح می‌دهد اختراع خود او بوده‌است.[17]

الجزری نخستین ربات قابل برنامه‌ریزی انسان نما را در اواخر عمرش ساخت. به این علت او به عنوان پدر علم مهندسی رباتیک جهان شناخته می‌شود. اختراع او، یک قایق آبی بود که در آن چهار نوازندهٔ مصنوعی موسیقی برای مراسم و برنامه‌های جشن سلطنتی، آهنگ می‌نواختند و حاضران را سرگرم می‌کردند، سازها به صورت هیدرولیک و با کمک آب برنامه‌ریزی می‌شود.[18]

جزری علاوه بر دانشها و فنون مهندسان مسلمان پیش از خود تعدادی از ابزارها و دستگاه‌های مکانیکی و هیدرولیکی مثل موتورهای بخار و موتوربایسیکل‌های درون‌سوز را طراحی کرده و ساخته بود بطوری که حتی امروزه هم تأثیر نوآوری‌های او در علم مکانیک قابل مشاهده است.

در کتاب جزری شمار چشمگیری واژه و اصطلاح فارسی یافت می‌شود که نشانگر تأثیر بزرگ ایرانیان در فناوری جهان اسلام در سده‌های میانه است.[19]

پیوند به بیرون

کتاب «الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعة الحیل» اثر بدیع‌الزمان جزری

نگارخانه

منابع
  1. Genovese, Michael A. (2013). Building Tomorrow's Leaders Today: On Becoming a Polymath Leader. Routledge. p. 5. ISBN 978-1-317-93092-1. Al-Jazari (1136– 1204) was a turkish astronomer, mathematician, Islamic scholar, innovator, and ...
  2. Yazdani, Kaveh (2017). India, Modernity and the Great Divergence: Mysore and Gujarat (17th to 19th C.). BRILL. p. 113. ISBN 9789004330795. The Kurdish polymath Al-Jazari (1136–1206), for example, built animal- and water-driven devices for raising irrigation water, suctionpumps, cranks, ...
  3. Hayes. The Genius of Arab Civilization:Source of Renaissance. 2nd edition. p. 205. MIT Press. بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  4. Ceccarelli, Marco, 2007. Distinguished Figures in Mechanism and Machine Science: Their Contributions and Legacies. Vol. 1. P6. Springer. بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  5. Marco Ceccarelli, 2007 Distinguished Figures in Mechanism and Machine Science: Their Contributions and Legacies. Part.2. بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  6. Dr. Norman SMITH, 1974 The Arabian Legacy.New Scientist, April 4, 1974 ISSN 0262-4079. بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  7. The Cambridge History of Egypt, 1998 Historiography of the Ayyubid and Mamluk epochsVol.1. Cambridge University Press. بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  8. Muḥammad ibn Mūsā ibn Shākir, 850 Kitáb Al-Hiyal كتاب الحيل.Traslated and annotated by Donald R. Hill, 1978 بایگانی‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  9. Li Guo, 1998 Early Mamluk Syrian Historiography. Vol.1. بایگانی‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  10. Biographical Dictionary of the History of Technology Al-Jazari, Ibn Al-Razzaz بایگانی‌شده در ۵ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  11. Aleksandr D. Knyž, 1999 Ibn ʻArabi in the Later Islamic Tradition: The Making of a Polemical Image in Medieval Islam. SUNY Press. بایگانی‌شده در ۵ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  12. Hill, Donald Routledge, A History of Engineering in Classical and Medieval Times, 1996
  13. Amazon.com: Al-Jazarí: The Book of Knowledge of Ingenious Mechanical Devices: Kitáb fí ma'rifat al-hiyal al-handasiyya (9789027703293): P. Hill: Books
  14. جزری، اسماعیل بن رزاز، مبانی نظری و عملی مهندسی مکانیک در تمدن اسلامی، (الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعة الحیل)، سعید رفعت جاه (مترجم)، محمدجواد ناطق (مترجم)، حمیدرضا نفیسی (مترجم)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۰، شابک: ۷-۱۰۳۳-۰۱-۹۶۴
  15. George Saliba, Blurred Edges—At the Intersection of Science, Culture, and Art, in: Variantology 4. On Deep Time Relations of Arts, Sciences and Technologies In the Arabic-Islamic World and Beyond, ed. by Siegfried Zielinski and Eckhard Fürlus in cooperation with Daniel Irrgang and Franziska Latell (Cologne: Verlag der Buchhandlung Walther König, 2010), pp. 19–42.
  16. مبانی نظری و عملی مهندسی مکانیک در تمدن اسلامی، پشت کتاب.
  17. حوزه
  18. «الجزری پدر علم رباتیک جهان و دانشمند مسلمان قرن ششم هجری شمسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۰.
  19. مبانی نظری و عملی مهندسی مکانیک در تمدن اسلامی، مقدمه
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بدیع‌الزمان جزری موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.