امیانوس مارسلینوس

برگی از کتاب امیانوس مارسلینوس مربوط به ۱۵۳۳ میلادی در آوگزبورگزادگاه

او را انطاکیه پنداشته‌اند. تاریخ مرگش به درستی دانسته‌نیست ولی برپایهٔ یادکردهایی که از او تا ۳۹۱ میلادی به جای مانده می‌دانیم که او تا این سال زنده بوده‌است. او در روزگار کنستانتیوس دوم یک سرباز رومی بود که در سرزمین گل و ایران خدمت نموده‌بود. از بخشی که او در آن خدمت می‌کرده برمی‌آید که او از نجیب‌زادگان بوده‌است. او در جوانی به ارتش پیوست و به نصیبین در میانرودان فرستاده‌شد تا زیر فرماندهی اورسیسینوس خدمت کند. در بازگشت به ایتالیا امپراتور را در لشکرکشی بر سیلوانوس فرانک همراهی نمود. او دو بار دیگر با اورسینیوس به خاور رفت و سرانجام زمانی که شاپور دوم بر دیاربکر چیره‌شد او جان خود را برداشت و گریخت. هنگامی که اورسینیوس جایگاهش را پیش کنستانتینوس از دست داد امیانوس نیز موقعیت پیشین را نداشت. با آغاز امپراتوری ژولین مرتد (یولیانوس) او جایگاه پیشین خود را باز به دست آورد. او به همراه امپراتور در لشکرکشی بر ضد المان‌ها و ایرانیان رهسپار شد. پس از مرگ یولیانوس او در عقب‌نشینی ژوین از انتاکیه نقشی داشت. در ۳۷۱ او شاهد توطئهٔ تئودوروس بود.

سرانجام او در رم ساکن‌شد و در زمانی که نزدیک به پنجاه سال داشت دست به نگارش تاریخ روم از رخدادهای سال ۹۶ میلادی به پس زد.

ادوارد گیبون امیانوس را راهنمایی دقیق و امین خوانده‌است.

• لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ امیانوس مارسلینوس

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ امیانوس مارسلینوس موجود است.