المپیاد شطرنج

المپیاد شطرنج یک تورنمنت شطرنج است که هر دو سال با شرکت تیم‌هایی از سراسر دنیا برگزار می‌شود. فیده (فدراسیون بین‌المللی شطرنج) نهاد برگزارکنندهٔ این رقابت‌هاست که میزبان بازی‌ها را نیز برمی‌گزیند.

المپیاد شطرنج ۲۰۰۶ در تورین

تاریخچه

میخائیل تال - بابی فیشر در المپیاد ۱۹۶۰
نخستین دوره المپیاد شطرنج با حضور ۱۶ کشور برگزار شد

نخستین دورهٔ این مسابقات به طور غیررسمی در سال ۱۹۲۴ برگزار شد. در آن سال تلاشی برای ورود شطرنج به المپیک صورت گرفت اما به دلیل مشکل در تفکیک شطرنج‌بازان حرفه‌ای از آماتور، با توجه به اینکه فقط ورزش‌کاران آماتور حق شرکت در المپیک را داشتند، ناکام ماند. فیده در ژوئیه ۱۹۲۴ روز پایان اولین دوره المپیاد غیررسمی شطرنج تأسیس شد. اولین دوره رسمی المپیاد شطرنج توسط فیده در سال ۱۹۲۷ در لندن برگزار شد. دوره‌های بعدی با وقفه‌های نامنظمی به دلیل حوادث مربوط به جنگ جهانی دوم برگزار شد و از سال ۱۹۵۰ به طور منظم هر دو سال یک بار برگزار می‌شود.

شطرنج از سال ۱۹۹۹ یک ورزش به رسمیت شناخته شده از سوی کمیته بین‌المللی المپیک است و فیده نمایندهٔ رسمی آن در سطح بین‌المللی است. فیده به عنوان عضو کمیته بین‌المللی المپیک به مقررات آن پایبند است و از جمله حتی به انجام آزمایش‌های بحث‌برانگیزِ برای شطرنج دوپینگ از بازیکنان اقدام می‌کند. چشم‌انداز المپیکی شدن شطرنج در آینده همچنان مبهم است. نام‌گذاری مسابقات قهرمانی جهان تیمی فیده به «المپیاد شطرنج» نیز به خاستگاه تاریخی آن مرتبط است و به معنای ارتباط این مسابقات و بازی‌های المپیک نیست.

مقررات مسابقات

المپیاد شطرنج ۲۰۰۲ در بلد، اسلوونی

هر یک از فدراسیون‌های ملی عضو فیده می‌توانند با یک تیم در المپیاد شرکت کنند (در مورد بریتانیا، یک تیم برای هر یک از چهار کشور به علاوه گرنزی و جرزی که می‌توانند یک تیم به طور جداگانه وارد مسابقات کنند). هر تیم از پنج بازیکن تشکیل می‌شود. چهار بازیکن اصلی و یک جانشین (تا پیش از المپیاد ۲۰۰۸ درسدن دو جانشین وجود داشت). در گذشته هر تیم با تمام تیم‌های دیگر بازی می‌کرد اما در دوره‌های بعدی با افزایش تیم‌ها رقابت تمامی تیم‌ها با یکدیگر ناممکن شد و از سال ۱۹۷۶ روش سوئیسی برای برگزاری بازی‌ها پذیرفته شد.

جایزه تیم قهرمان در بخش آزاد جام همیلتون-راسل است که نجیب‌زادهٔ انگلیسی فردریک همیلتون-راسل به عنوان جایزهٔ اولین دورهٔ مسابقات (لندن، ۱۹۲۷) تعیین کرد. جام تا دورهٔ بعدی در اختیار تیم قهرمان است و سپس به محل مسابقات آورده و در اختیار قهرمان بعدی قرار می‌گیرد. جایزهٔ تیم قهرمان بخش زنان جام ورا منچیک، اولین قهرمان شطرنج زنان، نام دارد.

رده‌بندی تیم‌ها

در این جدول رده‌بندی تیم‌ها بر اساس تعداد مدال‌ها در تمامی دوره‌ها آمده‌است.

رتبهکشورطلانقرهبرنزمجموع
۱ اتحاد جماهیر شوروی۱۸۱۰۱۹
۲ ایالات متحده آمریکا۶۶۸۲۰
۳ روسیه۶۳۳۱۲
۴ مجارستان۳۷۲۱۲
۵ ارمنستان۳۰۳۶
۶ اوکراین۲۲۳۷
۷ چین۲۱۰۳
۸ یوگسلاوی۱۶۶۱۳
۹ لهستان۱۲۳۶
۱۰ آلمان۱۱۳۵
۱۱ انگلستان۰۳۳۶
۱۲ آرژانتین۰۳۲۵
۱۳ چکسلواکی۰۲۱۳
۱۴ اسرائیل۰۱۱۲
 سوئد۰۱۱۲
 هلند۰۱۱۲
۱۷ ازبکستان۰۱۰۱
 بوسنی و هرزگوین۰۱۰۱
 دانمارک۰۱۰۱
۲۰ استونی۰۰۱۱
 بلغارستان۰۰۱۱
 هند۰۰۱۱
مجموع (۲۲ کشور)۴۳۴۳۴۳۱۲۹

بهترین بازیکنان در بخش آزاد

#بازیکنکشورالمپیادبازی‌هابردتساویباخت ٪  مدال‌ها 
۲آناتولی کارپف شوروی
۶
۶۸۴۳۲۳۲۸۰٫۱۳–۲ - ۰
۳تیگران پتروسیان شوروی
۱۰
۱۲۹۷۸۵۰۱۷۹٫۸۶–۰ - ۰
۴ایزاک کاشدان آمریکا
۵
۷۹۵۲۲۲۵۷۹٫۷۲–۱ - ۲
۵واسیلی اسمیسلوف شوروی
۹
۱۱۳۶۹۴۲۲۷۹٫۶۴–۲ - ۲
۶دیوید برونشتین شوروی
۴
۴۹۳۰۱۸۱۷۹٫۶۳–۱ - ۰
۷گری کاسپاروف شوروی (۱)
۸
۸۲۵۰۲۹۳۷۸٫۷۷–۲ - ۲
۸الکساندر آلخین فرانسه
۵
۷۲۴۳۲۷۲۷۸٫۵۲–۲ - ۰
۹میلان ماتولویچ یوگسلاوی
۶
۷۸۴۶۲۸۴۷۶٫۹۱–۲ - ۰
۱۰پاول کرس شوروی (۲) 
۱۰
۱۴۱۸۵۴۴۱۲۷۵٫۹۵–۱ - ۱
۱۱افیم گلر شوروی
۷
۷۶۴۶۲۳۷۷۵٫۶۳–۳ - ۰
۱۲جیمز تارجان آمریکا
۵
۵۱۳۲۱۳۶۷۵٫۵۲–۱ - ۰
۱۳بابی فیشر آمریکا
۴
۶۵۴۰۱۸۷۷۵٫۴۰–۲ - ۱
۱۴میخائیل بتوینیک شوروی
۶
۷۳۳۹۳۱۳۷۴٫۷۲–۱ - ۲
۱۵سالو فلور چکسلواکی
۷
۸۲۴۶۲۸۸۷۳٫۲۲–۱ - ۱


پی‌نوشت:

  • فقط بازیکنانی که دست‌کم در چهار المپیاد شرکت داشته‌اند در این جدول حضور دارند.
  • مدال‌ها فقط به مدال‌های انفرادی (و نه تیمی) بازیکنان مربوط می‌شود و به ترتیب از راست طلا، نقره و برنز است.
  • (۱)  کاسپاروف چهار المپیاد اول را برای شوروی و بقیه را برای روسیه بازی کرد. چهار طلای او برای بهترین نمایش ریتینگ است (که نخستین بار در تسالونیکی ۱۹۸۴ آغاز شد) و سه طلا برای بهترین امتیاز در میز اول.
  • (۲)  کرس سه المپیاد اولش را برای استونی و بقیه را برای شوروی بازی کرد.

منابع

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.