ارمن‌شاهان
اَرمَن‌شاه، شاه ارمن، یا اخلاط‌شاه نام افراد سلسله‌ای بود که در ارمنستان قدیم (در آناتولی امروزی) فرمانروایی داشتند و بدست ایوبیان منقرض گردیدند.[1]
لین پول در طبقات سلاطین اسلام و نیز تاریخ کرد آورده‌است: هنگامی که شکمان [سقمان] که او را بمناسبت نام مخدومش قطب الدین اسماعیل حکمران سلجوقی مرند آذربایجان قطبی می‌خواندند در سال ۴۹۳ هَ. ق. ۱۱۰۰ م. شهر خلاط را در ارمنیه از بنی مروان گرفت و بساط آنها را برچید فرزندان و ممالیک ایشان مدت یک قرن در این ناحیه حکومت می‌کردند تا آنکه ایوبیان در سال ۶۰۴ هَ. ق. ۱۲۰۷ م. ایشان را از میان برداشتند.[2] و مقصود از ارمن منطقهٔ خلاط و اعمال آن باشد که آن را به ارمینیهٔ کبری نیز خوانند و شاه ارمن لقبی بوده‌است کسی را که بر این منطقه حکومت می‌کرده‌است. چنان‌که ابوشامه در کتاب «الروضتین» گوید: که نورالدین پس از جنگ دمیاط در سال ۵۶۵ هَ. ق. عماد را به خلاط و حاکم آن فرستاد و در آن هنگام ظهیرالدین سکمان معروف به شاه ارمن آنجا حاکم بود.[3]
فرمانروایان ارمن‌شاهی
| زمان فرمانروایی (میلادی) | نام فرمانروا | ||
|---|---|---|---|
| ۱۱۰۰-۱۱۱۲ | سُکمان قطبی | ||
| ۱۱۱۲-۱۱۲۶ | ظهیرالدین ابراهیم شاه ارمن | ||
| ۱۱۲۶-۱۱۲۸ | احمد بن سکمان | ||
| یعقوب بن سکمان | |||
| ۱۱۲۸-۱۱۸۵ | ناصرالدین سکمان بن ابراهیم (سکمان دوم) | ||
| ۱۱۸۵-۱۱۹۳ | سیف‌الدین بیک‌تیمور | ||
| ۱۱۹۳-۱۱۹۷ | بدرالدین آق‌سنقر | ||
| ۱۱۹۷ | شجاع‌الدین کوتلوج | ||
| ۱۱۹۷-۱۲۰۷ | ملک المنصور محمد | ||
| ۱۲۰۷ | عزالدین بلبان | ||
منابع
- لغتنامه دهخدا: شاه ارمن.
- (طبقات سلاطین اسلام ص ۱۵۲) (تاریخ کرد ص ۱۹۲)
- (از الالقاب الاسلامیة ص ۳۵۲).
