آتشکده آمل

این بنا با توجه به ویژگی‌های خاص معماری در شمار بناهای قرن نهم هجری قمری است و در مقایسه با سایر برج‌های این دوره از وسعت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. ساختمان این بقعه شامل بدنه چهار گوشه و برج مخروطی شکل است و در قسمت فوقانی بدنه دارای مقرنس‌های تزیینی است. آتشکده به صورت چهار گوشه و گنبد مخروطی است و گنبد آن دو پوش می‌باشد که هر دو پوش آن در اثر زلزله و عوامل جوی منطقه خراب شده‌است عمده تزیینات بنا طاق و قوس و قرنیس‌های آجری و کاشیکاری در قسمت فوقانی است. نکته جالب در بنای این برج، کاربرد آجرهای با ابعاد و اندازه‌های مختلف است، با توجه به شکل کلی و شباهت بسیار آن با برج‌ها و آتشکده‌ها شناخته شده در ایران، از آثار قرن هشتم هجری یا نهم یعنی دوره ساسانیان دانسته شده‌است. این گنبد مدور و به شکل برجی است. جسد شمس آل رسول محمد بن محمود آملی با نام کامل شمس الدین محمد بن محمود آملی از دانشمندان و پزشکان شهیر ایرانی در داخل این آتشکده به خاک سپرده شده‌است. طاق این برج دو پوش بوده و گنبد خارجی و داخلی داشت که بر اثر زمین‌لرزه خراب شد.

در منطقه آمل قدیم که قسمت ساسانی آن به عوام کوی معروف بود در زمان ساسانیان به همراه بازار آمل قرار داشت، که در آن زمان بازار آمل و دژ ساسانی و آتشکده بنا شد و از آن زمان آتشکده و بازار باستانی آمل به جای ماند و دژ ساسانی بر اثر هجوم اعراب تازی در صدر اسلام به کلی خراب شد.[2]

در سال‌های اخیر مرمت‌های کوتاهی بر روی این آثار باستانی انجام شده‌است به طوری که سه سال داربست‌هایی برای فرونریختن این آتشکده به آن وصل بوده‌است و در سال ۱۳۹۱ میراث فرهنگی بنا بر مرمت این اثر گرفت و بعد چند ماه کار بر روی آن این امر انجام شد.

• آثار ملی ایران
• فهرست آتشکده‌های ایران

• معماری و بناهای ایران / آتشکده