آتشفشان چینه‌ای
آتشفشان چینه‌ای (Stratovolcano)، استراتوولکان[1] یا آتشفشان ترکیبی[2] (مرکب)، آتشفشانی مرتفع و مخروطی‌شکل است که از روی هم قرارگرفتن لایه‌های سفت‌شده‌ای از گدازه، آذرآوار، سنگ آذرین و خاکستر آتشفشانی به‌وجود آمده‌است. مشخصهٔ آتشفشان‌های چینه‌ای برخلاف آتشفشان‌های سپری شیب زیاد و فوران‌های انفجاری آن است. گدازه‌ای که از دهانهٔ این نوع آتشفشان جاری می‌شود به‌دلیل چسبناکی و ناروانیش خیلی زود سردشده و پیش از آنکه مسافت زیادی را بپیماید سخت می‌شود. ماگمای تشکیل‌دهندهٔ این گدازه‌ها غالباً فلسیک بوده و از میزان بالا تا متوسطی سیلیس برخوردارند و مقادیر کمتری نیز ماگمای مافیک که چسبناکیش کمتر است در آنها یافت می‌شود. جریان گستردهٔ گدازهٔ فلسیکی غیرمعمول است اما در صورت وقوع تا ۱۵ کیلومتر را نیز خواهد پیمود.
آتشفشان‌های چینه‌ای را گاه آتشفشان‌های ترکیبی یا مرکب نیز می‌نامند و دلیل آن، ساختار مرکب لایه‌های تشکیل‌دهندهٔ آشتفشان است که به توالی از بیرون‌ریزش مواد فورانی شکل گرفته‌است. این آتشفشان‌ها در مقایسه با آتشفشان‌های سپری‌شکل، معمول‌ترین نوع آتشفشان‌ها به‌شمار می‌آیند و معروفترین آنها، دو آتشفشان کراکاتوآ با فوران فاجعه‌بارش در سال ۱۸۸۳ و وزوو که فوران سال ۷۹ میلادی آن منجر به نابودی شهرهای پمپئی و هرکولانیوم شد می‌باشد.
پانویس
- «آتشفشان چینه‌ای، استراتوولکان (Stratovolcano)». پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۱.
- «آتشفشان چینه‌ای (Stratovolcano)». پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۱.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Stratovolcano». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۱.
| گونه‌های آتشفشان |
|  |
|---|---|---|
| سنگ‌های آتشفشانی | ||
| لیست و گروه‌های آتشفشان‌ها |
| |
| ||