گاو سیستانی

گاو سیستانی نژادی نیمه وحشی از زیرگونه گاو کوهان‌دار (نام علمی: Bos taurus indicus) است[1] که ظاهر آن با دیگر گاوها متفاوت می‌باشد.[2]

گاو سیستانی
یک گاو سیستانی
کشور پیدایشایران
کاربردگوشت و لبنیات
یادداشت ها
نژادی نیمه وحشی از گاو کوهان‌دار که نسل آن امروزه به دلیل خشک‌سالی‌های گسترده و طولانی در معرض نابودی قرار گرفته‌است.
گاو
Bos primigenius

پیشینه

از آن جهت که اسکلت این گاو در کوه‌های اسکاندیناوی یافت شده‌است، قدیمی‌ترین نژاد گاو جهان می‌باشد که با این تفاسیر می‌توان ادعای باستانی بودن این نژاد را مطرح نمود.[3][4]

این گاو سال‌ها و حتی سده‌ها در منطقه سیستان به حیات خود ادامه داده‌است به گونه‌ای که آثار به دست آمده از حفاری‌ها و اکتشافات باستانی در شهر سوخته نشان می‌دهد که ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در این منطقه گاو سیستانی زیست می‌کرده‌است. گاو سیستانی از حدود ۵۰۰۰ سال پیش در منطقه اطراف دریاچه هامون می‌زیسته و همواره از آن برای کار کشاورزی، تولید شیر و گوشت استفاده می‌شده‌است. جمعیت این نژاد گاو اکنون که در معرض خطر انقراض قرار دارد.[5]

تعداد گاو سیستانی موجود در ایران

دشت سیستان به دلیل خشک‌سالی در پرورش گاو سیستانی دچار مشکلات فراوانی شده‌است. با توجه به این که گاو سیستانی از نوع گوشتی می‌باشد و مقدار زیادی علوفه مصرف می‌کند، کشاورزان و دامداران به دلیل درآمد پایین ناشی از خشکسالی در تأمین علوفهٔ آن دچار مشکل هستند. ادامه‌دار بودن دوران خشکسالی و هزینه‌های بالای نگهداری و پرورش گاو سیستانی موجب ازبین رفتن تمایل دامداران و کشاورزان در پرواربندی این دام گردید.

تا پیش از شروع خشک‌سالی، بیش از ۱۳۰٬۰۰۰ رأس گاو سیستانی درمنطقه موجود بود اما اکنون تنها ۲۳۰ رأس از این نوع دام در مرکز تحقیقات کشاورزی زهک وجود دارد که با توجه به کم بودن میزان اعتبارات، مشکلات زیادی در تأمین علوفهٔ گاوهای سیستانی‌های موجود در مرکز تحقیقات وجود دارد.[6]

رفتار
عصبانیت یک گاو سیستانی

گاو سیستانی به داشتن ویژگی‌های زیر شناخته می‌شود:

  1. مقاومت نسبت به بیماری‌ها
  2. مقاومت در برابر سرما و تغییرات جوی
  3. قانع بودن و کم توقعی به کمیت و کیفیت غذا
  4. قابلیت تطابق با محیط زیست جدید
  5. داشتن قدرت شنا و تعلیف در آب‌های دریاچه هامون

گاوهای سیستانی به‌طور کلی گاوهای نیمه وحشی هستند اما در مواردی هم به یکدیگر بسیار با عاطفه و با علاقه می‌گردند.

این گاوها از آن جهت که نیمه وحشی هستند، در بیشتر مواقع در سالن شیردوشی بسیار ناآرام و بی‌قرار بوده و با پریدن از روی نرده و آخور سعی می‌کنند از سالن شیردوشی فرار کنند. یا آن که لگدهای مداوم و پی در پی را به ماشین شیردوشی وارد می‌کنند.[7]

تغذیه گوساله‌های این گاو به صورت دستی بسیار سخت است، چرا که گوساله‌های این گاو به خوردن شیر از پستان مادر عادت دارند، بنابراین در خوردن شیر توسط شیشه و پستانک مانند آنچه که در دامهای اصیل مطرح است مقاومت می‌کنند.[8]

گوشت

بافت گوشت این گاو به گونه‌ای است که چربی با گوشت عجین شده و مزه خاصی ایجاد نموده‌است.[9]

منابع
  1. Wilson, D.E.; Reeder, D.M., eds. (2005). "Bos". Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  2. «گاو سیستانی». ایران پخت. ۲۰۱۹-۰۴-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  3. «دانشگاه زابل». uoz.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  4. «قابلیت‌های نژاد گاو سیستانی - نمایش محتوای خبر - صدا و سیمای سیستان و بلوچستان». zahedan.irib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  5. «نژاد گاو سیستانی رو به انقراض/ واردات بی‌رویه دامهای خارجی دامداری بومی را تهدید می‌کند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۳-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  6. «گاو اصیل سیستانی مقاومترین نژاد گاوی کشور». www.yjc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
  7. «گاو سیستانی». www.asri.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  8. «گاو اصیل سیستانی مقاومترین نژاد گاوی کشور». www.yjc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
  9. 10 (۲۰۱۹-۰۲-۰۷). «خشکسالی، «گاو سیستانی» را به پرتگاه انقراض کشانده‌است». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.