کپهداغ
کُپهداغ، کلمه ای ترکی به معنای کوههای بسیار و نام رشته کوهی در شمال ایران است و بخشی از رشته کوههای ترکمنستان و خراسان شمالی را که در شمال رود گرگان، و رودخانه اترک واقع شده در بر میگیرد. از غرب به دریای خزر و از شرق به ارتفاعات هزار مسجد خراسان رضوی منتهی میشوند. بخش کوچکی از شاخهٔ شمالی آن در جنوب ترکمنستان است.
کپهداغ | |
---|---|
کپهداغ | |
بالاترین نقطه | |
قله | کوه قوچان |
مرتفعترین نقطه | |
برجستگی | کوه قوچان |
ارتفاع | ۳٬۱۹۱ متر (۱۰۴۶۹ پا) |
فهرستبندی | |
ابعاد | |
طول | ۶۵۰ کیلومتر (۴۰۰ مایل) |
نامگذاری | |
نام بومی | کپهداغ |
نام محلی | کپهداغ |
جغرافیا | |
کشورها | ایران و ترکمنستان |
این ارتفاعات در چین خوردگیهای آلپ - هیمالیا شکل گرفتهاند. این ارتفاعات جهت شمال غربی - جنوب شرقی دارند و از نظر زمینشناسی شبیه کوههای زاگرس هستند. از مهمترین ویژگیهای آنها میتوان به منابع غنی آب، سازندهای آهکی، فرسایش آبی و وجود پدیدههای کارستی اشاره نمود. مرتفعترین قله این رشته کوه، قله بیر در کوههای گلیل در شمال شیروان است.
پوشش گیاهی رشته کوه کپه داغ با بارندگی سالیانه بهطور میانگین ۴۵۰ میلیمتر مناسب بوده و پوشیده از جنگلهای تُنُک اورس، زالزالک، زرشک کوهی و… است. از منظر حیاط وحش این ناحبه دارای دو منطقه حفاظت شده گلیل سرانی در خراسان شمالی و تندوره در خراسان رضوی بوده که گونههای با ارزش پلنگ ایرانی، قوچ و میش، کل، بز و خوکهای وحشی و… همراه با گونههای باارزش پرنده از جمله عقاب طلایی، هما، کرکس، کبک و گونه با ارزش و در معرض تهدید قرقاول که در علفزارها و نیزارهای رود اترک وجود دارد در آن زندگی میکنند.
بافت جمعیتی این منطقه عمدتاً از ترکمنها، ترکان افشار، تاتهای خراسان و کردهای کرمانج ایجاد شدهاست.
در اوایل قرن گذشته که نیروی زمینی کشورها قدرت اصلی آنها به حساب میآمد، برخی از نقاط جهان که نقش کلیدی در تصرف یک منطقه داشتند، به قلب زمین (Heartland Theory) مشهور بودند. ارتفاعات کپه داغ به دلیل تسلط بر دشتهای روسیه، یکی از قلبهای زمین جهان محسوب میشد.[1]
نوشتارهای وابسته
منابع
- دائرةالمعارف بزرگ شوروی
- کتاب استانشناسی خراسان شمالی