کودتای ۲۶ سرطان
کودتای ۱۹۷۳ در افغانستان یا (کودتای محمد داوود خان یا کودتای ۲۶ سرطان) به وقایعی در ۱۷ جولای ۱۹۷۳ (برابر با ۲۶ سرطان ۱۳۵۲) در کابل اشاره می‌کند که در پی آن نیروهای محمد داوود خان در کودتایی بدون خونریزی پادشاهی در افغانستان را سرنگون کردند. در آن زمان محمد ظاهر شاه، پادشاه افغانستان در ایسکیای ایتالیا در حال جراحی چشم و درمان کمردرد بود. ظاهر شاه تصمیم به مقابله نگرفت و به طور رسمی در ۲۴ اوت ۱۹۷۳ استعفا داد و در ایتالیا در تبعید باقی‌ماند. حکومت سلطنتی در افغانستان به این‌ترتیب بیش از دو قرن (پس از شروع امپراتوری درانی) به پایان رسید.[1]
پیش‌زمینه
حکومت از سال ۱۹۳۳ در دست پادشاه محمد ظاهر شاه بود و بچه کاکایش (پسر عمویش) محمد داوود خان به عنوان نخست وزیر افغانستان از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ فعال بود. داوود خان از هواداران شاه نبود[2] و در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی تصمیم به سرنگونی شاه گرفت.[3] او از مسائلی مانند بیکاری، نارضایتی در حال افزایش جامعه از اوضاع کشور، نا آرامی‌های دانشجویی و نارضایتی در میان طبقات تحصیل‌کرده علیه دولت سلطنتی استفاده کرد.
پس از کودتا
داوود خان قانون اساسی سال ۱۹۶۴ را لغو کرد و یک جمهوری جدید با نام جمهوری افغانستان بنا نمود. او خود را به عنوان رئیس جمهور و وزیر امور خارجه اعلام کرد. کاخ ارگ سلطنتی در کابل محل اقامت رسمی ریاست جمهوری شد.[4] در طول ریاست‌جمهوری‌اش، روابط داوود خان با اتحاد جماهیر شوروی و کمونیست‌ها به آرامی رو به وخامت گذاشته‌شد. از این‌رو پس از کشمکش‌های طولانی حزب دموکراتیک خلق افغانستان با پشتیبانی شوروی او را در جریان یک کودتا در ۱۹۷۸ (انقلاب ثور) همراه با اعضای خانواده‌اش ترور کردند.[5]
جستارهای وابسته
- انقلاب ثور
- جمهوری دموکراتیک افغانستان
- جنگ شوروی در افغانستان
- جنگ در افغانستان (۱۹۸۹-۱۹۹۲)
- جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۲-۱۹۹۶)
- جنگ کابل (۱۹۹۲-۱۹۹۶)
- جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۶–۲۰۰۱)
- جنگ در افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴)
- خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان
- جنگ در افغانستان (۲۰۱۵–تاکنون)
منابع
- «DAOUD'S REPUBLIC, JULY 1973- APRIL 1978» [«جمهوری داوود» از جولای ۱۹۷۳ تا آوریل ۱۹۷۸]. کتابخانه کنگره ایالات متحده. http://countrystudies.us. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۷. پیوند خارجی در
|ناشر=وجود دارد (کمک) - Edwards, David (2 April 2002). Before Taliban: Genealogies of the Afghan Jihad. University of California Press. ISBN 978-0520228610.
- Dil, Shaheen F (June 1977). "The Cabal in Kabul: Great-Power Interaction in Afghanistan". American Political Science Review. 71 (2): 468–476. doi:10.1017/S0003055400267397.
|access-date=requires|url=(help) - Barfield, Thomas (March 25, 2012). Afghanistan: A Cultural and Political History (Princeton Studies in Muslim Politics). Princeton University Press. ISBN 978-0691154411.
- «غنی دستور داد برای سردار محمد داوود آرامگاه ساخته شود». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ فوریه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۷.