پیوره
پیوره (pyorrhea) یا پریودنتیت یا پیرادندان‌آماس[1] (Periodontitis) یا بیماری بافت‌های اطراف دندان، این بیماری عفونتی است در ناحیه لثه‌ها و سایر نسوج نگه‌دارنده دندان. از پای دندانها خونابه می‌آید و دهان بد بو و عفونی میشود. شیوع پیوره که نوع جدی‌تری از بیماری لثه است با افزایش سن بیشتر میشود. نزدیک به ۵۰ درصد بالغین بالای ۴۵ سال به نوعی به این بیماری مبتلا هستند.
| بیماری بافت‌های اطراف دندان | |
|---|---|
 | |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| تخصص | پریودنتولوژی، دندان‌پزشکی |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | K05.4 |
| دادگان بیماری‌ها | 29362 |
| مدلاین پلاس | 001059 |
| سمپ | D010518 |
در تعریف علمی، پیوره التهاب بافت‌های پیرادندانی است که منجر به ویرانش رباط‌های پیرادندانی و استخوان آرکی در ناحیه مبتلا، میشود.
پیوره پیشرفته می‌تواند به لق شدن و حتی افتادن دندانها منجر شود. مهم‌ترین علامت پیوره، ورم لثه‌هاست که باعث میشود لثه‌ها به راحتی دچار خون‌ریزی شوند؛ به ویژه موقع مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان. سایر علایم و نشانه‌های آن نیز عبارتند از: بوی تعفن دهان، نرم و حساس شدن لثه‌ها، تجمع چرک در خط لثه (جایی که لثه همچون گریبانی دندان را دربرمی‌گیرد)، چین و چروک خوردن لثه در فاصله‌ای دورتر از دندان، لق شدن دندان و تغییراتی در نحوه استقرار دندان. علت پیوره مانند پوسیدگی دندان، پلاک‌های دندانی است. وقتی پلاک در خط لثه تجمع پیدا می‌کند باعث تحریک لثه و حساس شدن آن میشود که گاهی خون‌ریزی هم پیدا می‌کند. به این حالت ژنژیویت یا التهاب لثه می‌گویند.
اگر این پلاک‌ها را هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نکنید به مرور سفت‌تر شده و ماده‌ای غیرقابل برداشت به نام جرم (رسوب دندانی) ایجاد می‌کند. در صورتی که پلاک و جرم به زیر خط لثه گسترش پیدا کند، بیماری مزمن خواهد شد. با تحریک مزمن باکتریایی، نسج لثه به تدریج از دندانها جدا میشود و حفره‌هایی ایجاد میشود که در آنجا چرک تجمع پیدا می‌کند.
با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، فرایند تحلیل استخوان اطراف دندان ها شروع میشود. به این حالت پریودونتیت یا پیوره می‌گویند.
در نهایت، چرک موجود بافت و استخوان نگه‌دارنده دندان را تخریب می‌کند. در صورت عدم درمان پیوره بیماری تا لق شدن و افتادن دندان ادامه می‌یابد.
درمان
بهترین روش پیشگیری از پلاک و جرم، مسواک زدن خوب و مرتب است. معمولاً توصیه میشود بیمار بعد از هر وعد خوردن چیزی، مسواک بزند و سعی کند فواصل بین دندانها را نیز مسواک بزند. استفاده از نخ دندان و جرمگیری نیز ضروری است. استفاده از دهان‌شویه هم کمک کننده است، اما این روش ها فقط پیشگیرانه و موقتی قبل از درگیر شدن با اولین نشانه های شروع جرم دندانی است . پس از درمان اولیه شامل جرمگیری و آموزش بهداشت در صورت نیاز و صلاح دید دندانپزشک متخصص بیمار وارد فاز جراحی میشود.
ریشه شناسی
پیرادندان‌آماس مصوب فرهنگستان است و همانند معادل لاتین آن ساخته شده‌است، از سه بخش پیرا(اطراف، دور) + دندان + آماس (التهاب، تورم) ساخته شده‌است.[1]
منابع
- «پیرادندان‌آماس» [پزشکی-دندان‌پزشکی] هم‌ارزِ «periodontitis»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر ششم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۸۵-۶ (ذیل سرواژهٔ پیرادندان‌آماس)
- دورلند فرهنگ پزشکی. تهران
- پایگاه اطلاع رسانی سلامت ایرانیان http://www.salamatiran.com/
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Periodontitis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۱.