پل مازورسکی

اروین لارنس مازورسکی (به انگلیسی: Irwin Lawrence Mazursky) از پدری "دیوید مازورسکی" کارگر و مادری "Jean (née Gerson)" ماشین‌نویس در ۲۵ آوریل ۱۹۳۰ در شهر نیویورک به دنیا آمد. پدر و مادرش از مهاجران اوکراینی بودند.

پل مازورسکی پس از تحصیل ادبیات به بازی در فیلم پرداخت و از جمله در اولین فیلم استنلی کوبریک ظاهر شد. مدتی نیز در تئاتر به عنوان بازیگر به روی صحنه رفت تا اینکه به فیلمنامه‌نویسی روی آورد . بعد از مدتی اولین فیلمش را در ۱۹۷۰ کارگردانی کرد.

در کارنامه سینمایی او کمتر فیلمی بد و ناموفق بوده‌است. بیشتر فیلم‌های او هم نظر منتقدان را جلب کرده‌است و هم علاقه عامه تماشاگران را. مازورسکی در ده‌ها فیلم سینمایی و تلویزیونی بازی کرد و روی هم ۱۷ فیلم سینمایی ساخت. درونمایه بیشتر فیلم‌های او درام‌های خانوادگی است، با رگه‌هایی انتقادی از "سبک زندگی آمریکایی".

مازورسکی کار در سینما را با هنرپیشگی شروع کرد. نخستین بازی او در فیلم "هراس و هوس" (۱۹۵۳) به کارگردانی استنلی کوبریک بود، و با فیلم‌هایی به کارگردانی ریچارد بروکس، برایان دی پالما و دیگران ادامه یافت.

مازورسکی بیشتر به خاطر سناریوهای ماهرانه و خوش‌ساخت به شهرت رسید: او در سال ۱۹۶۹ برای فیلمنامه کمدی "باب و کارول و تد و الیس" نامزد اسکار شد، در سال ۱۹۷۴ برای سناریوی فیلم "هری و تونتو"، در سال ۱۹۸۹ برای "دشمنان، یک داستان عاشقانه" و...

مل بروکس، از سینماگران ژانر کمدی، پس از مرگ دوستش در توییتر گفته است: "مازورسکی یکی از بااستعدادترین فیلسمازان و فیلمنامه‌نویسان ما بود. او فلینی امریکا بود."

مازورسکی در اواخر دهه ۱۹۶۰ به عنوان سینماگری خلاق به کارگردانی فیلم روی آورد.

او در سال‌های ۱۹۷۰ از نمایندگان اصلی "موج نو" یا سینمای مستقل آمریکا بود که بیشتر در نیویورک شکل گرفت. او برای دور ماندن از سلطه استودیوها، تهیه‌کننده بیشتر فیلم‌هایی بود که کارگردانی کرده‌است.

فیلم‌های "ایستگاه بعدی، گرینویچ ویلیج" (۱۹۷۴) از اولین فیلم‌های اوست که در جشنواره سینمایی کن شرکت یافت. فیلم سرگذشت جوانی یهودی را در میان جمعی از روشنفکران در اوایل دهه ۱۹۵۰ حکایت می‌کند و تا حدی از زندگی و تجارب خود مازورسکی گرفته شده‌است.

بیشترین شهرت مازورسکی به خاطر فیلم جسورانه "زن مجرد" (۱۹۷۸) است، که روح دوران طغیان جوانان و جنبش آزادی جنسی در آن انعکاس یافته‌است. آزادی جنسی، نقد سنت‌ها و اجبارهای خانوادگی با تکیه بر رهایی زنان از قیود پدرسالاری، بنمایه‌ایست که کمابیش در تمام فیلم‌های مازورسکی دیده می‌شود.

در فیلم "یک زن مجرد" اریکا (جیل کلیبورگ) و مارتین (آلن بیتس) پس از سال‌ها زندگی زناشویی اکنون به ملال و یکنواختی سنگینی دچار شده‌اند. وقتی مارتین از اریکا جدا می‌شود، دنیای زن فرو می‌ریزد و به افسردگی شدیدی دچار می‌شود. اما او رفته رفته هویت گم‌شده خود را بازمی‌یابد و چونان زنی آگاه و مستقل از آزادی به دست آمده لذت می‌برد.

وقتی مارتین پشیمان از جدایی به سوی او برمی‌گردد و خیال می‌کند که اریکا با آغوش باز در انتظار اوست، اریکا پاسخ منفی می‌دهد، زیرا دیگر به "آقابالاسر" نیازی ندارد.

یکی از موفق‌ترین فیلم‌های مازورسکی کمدی "آس و پاس بورلی هیلز" (۱۹۸۶) است. فیلم با نقش آفرینی ریچارد دریفوس، نیک نولته و بتی میدلر به فروش بالایی دست یافت.

یک خانواده توانگر در ویلایی بزرگ با رفاه و تجملات خود دل خوش است، تا این که ولگردی آواره و "وحشی" وارد زندگی آن‌ها می‌شود و "خوشبختی" توخالی آن‌ها را نقش بر آب می‌کند. فیلم با بیانی ساده و طنزی دلنشین از نکته مهمی پرده بر می‌دارد: خانواده امروز در عین تجمل و رفاه ظاهری، از معنا و محتوای درونی تهی شده‌است.

در فیلم "صحنه‌هایی در مرکز خرید" که به نام "یک زناشویی معمولی" (۱۹۹۱) هم نمایش داده شده، با نقش‌آفرینی وودی آلن و بتی میدلر، یک زن و شوهر کالیفرنیایی هستند که از ملال زندگی زناشویی به ستوه آمده‌اند و به دنبال تجاربی هستند تا به زندگی خود اندکی نشاط و معنا بدهند.

در دسامبر ۲۰۱۳ در "گذرگاه افتخار" معروف شهر لس‌آنجلس، ستاره‌ای تازه به نام پل مازورسکی روی زمین نهاده شد.

مازورسکی شامگاه دوشنبه، ۳۰ ژوئن ۲۰۱۴، به علت ایست قلبی در ۸۴ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت.

• کاندید جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی ۱۹۶۹ برای فیلم باب و کارول و تد و آلیس
• کاندید جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی ۱۹۷۴ برای فیلم هری و تونتو
• کاندید جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی ۱۹۷۸ برای فیلم زن مجرد
• کاندید جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی ۱۹۷۸ برای فیلم دشمنان: یک داستان عاشقانه
• کاندید جایزه اسکار بهترین فیلم ۱۹۷۸ برای فیلم زن مجرد

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پل مازورسکی موجود است.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Paul Mazursky». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۴.
• پل مازورسکی در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
• شهیدی، علی‌اصغر (زمستان ۱۳۶۷)، سینماگران جهان، موسسه انتشارات تلاش
• «پل مازورسکی، سینماگر امریکایی، درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی.
• «Paul Mazursky - NNDB».
• «Paul Mazursky Biography (1930-) - Film Reference».
• «Paul Mazursky, Director of 'Unmarried Woman,' Dies at 84». Variety.
• «Paul Mazursky dies at 84; director chronicled trends of '60s and '70s».

• «Paul Mazursky Walk of Fame Ceremony».