ولسوالی جغتو

گرچه جغتو یک سرزمین مرتفع تر از شهر غزنی است اما مردم آن به کشت گندم جو جواری محبوبات مرکبات و حتی در بعضی از مناطق به کشت برنج مشغول هستند به دلیل ناهمواری زیادی که در درهای جغتو وجود دارد زمین‌های کشاورزی داری وسعت زیادی نیستند به همین دلیل کشت محصولات متفاوت رسم می‌باشد هر خانواده داری تعداد اندکی چهار پا از جمله گاو، گوسفند، خر، بُز و به صورت نادر اسب می‌باشند.

نا گفته نباید گذاشت که در جغتو علاوه از حبوبات و غله جات، میوه جات نیز و جود دارد مانند: سیب، زردآلو، الو، هلو، گیلاس، آلبالو، توت، بادام، چارمفز، سنجد، انجیر و انواع انگور.

تعداد زیادی از جمعیت جغتو به شهرهای بزرگ افغانستان و کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند. در کابل بیشتر آن‌ها مقیم دشت برچی، کارته سخی، چارقلعه، قلعه شاده، ویا پل سوخته می‌باشد. در پاکستان اکثر آن‌ها در مقیم شهر کویته پاکستان هستند و در ایران بیشتر مهاجران جغتو مقیم تهران، اصفهان و قم می‌باشند.

باشندگان ولسوالی جغتو را هزاره‌ها, با اقلیت کوچکی از پشتون‌ها تشکیل می‌دهند.

رجب‌علی خان رهبر هزاره‌های جغتو در سال ۱۲۵۹ (خورشیدی) با پشتیبانی قوای انگلیس به قریه‌های پشتون‌نشین که قبلاً از سوی آن‌ها بار هابه منطقه جغتو تجاوز شده بود، حمله کرده و بسیار از اموال آن‌ها را به غنیمت گرفت. به گفته گزارشگران انگلیسی رجب‌علی خان از جمله رهبران بود که خاروبار سربازان انگلیسی را فراهم می‌کرد و از قوای انگلیس علیه پشتونها به نفع خود استفاده می‌کرد.[5]

بعد از هجوم شوروی در افغانستان این ولسوالی نیز همانند دیگر شهرهای افغانستان به اشغال آن‌ها درآمد اما مقاومت مردم این منطقه به رهبری سید محمد سعید «واعظ» سرابی باعث جلوگیری از پیاده شدن نقشه‌های شوم آنان گشته، که بعد از مقاومت زیاد مجاهدین این منطقه بالأخره در یک شب با حملات هوائی و زمینی گسترده ارتش سرخ خط مقاومت درهم شکسته و واعظ رهبر جهاد و مقاومت با چهل تن از افرادش به کشته‌شدند که در نتیجه باعث تخریب و ویرانی خانه‌های مسکونی بعضی از مناطق گردید

بعد از خروج شوری‌ها جغتو تحت کنترل حزب حرکت افغانستان قرار گرفت که تا ورد نیروهای ناتو وآمریکا نیروی این حزب در پایگاهی خود مستقر بودند گرچه قوماندان‌های حزب در سال ۱۹۹۷ (میلادی) تحت فشار طالبان توافقنامه صلح را با دادن حقوق خاص به طالبان با آن‌ها امضا کرده‌اند و تا ورود نیروی‌های بین‌المللی این منطقه را با آن‌ها مشترک اداره می‌کردند

یادآوری: مقاومت مردم مناطق جغتو به تاریخ بیست ثور ۱۳۵۸ (خورشیدی) قبل از آنکه روسها به افغانستان حمله کنند شروع گردید که در مناطق سراب، جرمتو و قریه یوسف جبهه واعظ فعال گردیده و در مناطق شاکی، به سرکردگی قوماندان نظری، در ککرک به سرکردگی قوماندان امین، در ترگان، گلبوری و احمدآ شورای جهادی به سرکردگی سید قاسم رضوی و در منطقه قیاق جبهه بزرگ به رهبری سید محمد سعید واعظ مشغول نبرد علیه دست نشاندگان حزب خلق و پرچم شدند؛ و این مقاومت و نبرد تا سقوط ولسوالی جغتو ادامه یافت و ولسوالی به دست مجاهدین فتح گردید و سربازان دولت مرکزی در قلعه به نام سربید پناه برده و در آنجا مستقر گردیدند که سر انجام بعد از چندین حمله چریکی در ماه‌های قوس و جدی سربید نیز به دست مجاهدان فتح گردید. نیروهای دولتی از ولسوالی جغتو به مرکز غزنی فرار کردند و این مناطق تا پیروزی مجاهدین به دست مردم اداره می‌شد که در بخش شمال جغتو سید حسن جنرال و گروه‌های پاسداران و سازمان نصر و در بخش جنوب آن پایگاه مردمی سید قاسم رضوی و پایگاه حرکت اسلامی به سرکردگی اسماعیل پیکار نفوذ داشتند و اداره می‌شد.

قابل یاد آوریست که گروه به نام سازمان فلاح اسلامی افغانستان نیز در این منطقه حضور نظامی داشتند که هیچ‌گاهی از مردم به زور و جبر مالیه، زکات، خمس و وجوهات شرعی اخذ نکرده و متکی به اعضاء و طرفداران خویش، پایگاه را فعال نگه داشته و از جنگ‌های داخلی نیز پرهیز نموده به جز تربیت و سازماندهی جوانان برای حملات چریکی کاری دیگری نداشتند. مهم‌ترین شخصیت‌های آنان محمد حسین ستیز، سکندر قیام، بستان علی هادی و غلام نبی نجیب، عبدالله ناجی و رضا ضیائی بودند. پس از تشکیل حزب وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۸ (خورشیدی) مناطق جغتو توسط حزب وحدت و حزب حرکت اسلامی اداره می‌شد که بخش اعظم جغتو بدست حزب وحدت و مناطق ترگان، ککرک و شاکی بدست حرکت اسلامی قرار داشت و این روند تا پیروزی مجاهدین ادامه یافت و در سال ۱۳۷۱ (خورشیدی) کما کان مناطق جغتو توسط این دو گروه اداره می‌شد و تا زمان طالبان پس از آنکه طالبان کابل را از دست مجاهدین بیرون آوردند در سال ۱۳۷۵ (خورشیدی) پس از آنکه قوماندان امین به پاکستان مهاجر شد، حرکت اسلامی به سرکردگی دکتر شاه جهان به طالبان پیوسته و به عنوان ستون پنجم طالبان در منطقه به فعالیت شروع کردند و این ادامه داشت تا سقوط طالبان به دست نیروهای ائتلاف شمال و ناتو و با حاکم شدن دولت کرزی طالبان و دکتر شاه جهان از منطقه متواری و فراری شدند و فعلاً ولسوالی جغتو توسط دولت مرکزی اداره می‌شود.

فرهنگ مردم جغتو مانند دیگر مناطق هزاره‌نشین یکرنگ بوده که شامل: اسب دوانی، نیزه‌زنی، تیراندازی، کشتی‌گیری، پهلوانی و…

• ولسوالی‌های افغانستان
• ولایت غزنی