واکنش‌های تراساختی در محلول‌های آبی

سیمای کلیپذیر در آب، شامل یون‌های آبپوشیده است ( گرچه فرمول کامل ${\displaystyle AgCl_{(s)}}$ انحلال پذیر به کار می‌رود ).

${\displaystyle Ag^{+}+NO_{3}^{-}+Na^{+}+Cl^{-}\to AgCl_{(s)}+Na^{+}+NO_{3}^{-}}$

برخورد یون‌های ${\displaystyle Ag^{+}}$ و ${\displaystyle Cl^{-}}$ منجر به تشکیل AgCl می‌شود که انحلال ناپذیر است و از محلول خارج می‌گردد ( ترکیب انحلال ناپذیری که به این ترتیب تشکیل می‌شود، رسوب، و فرآیند را رسوب گیری می نامیم ) . سدیم نیترات فراوردهٔ دیگری است که در آب انحلال پذیر است و به صورت یون‌های آبپوشیده در محلول باقی می‌ماند . اگر یون‌های تماشاگر در دو طرف معادله را که در واکنش شرکت نمی‌کنند را، حذف کنیم، به فرم یونی خالص معادلهٔ زیر می‌رسیم :

${\displaystyle Ag^{+}+Cl^{-}\to AgCl_{(s)}}$

معادلهٔ بالا کلی‌ترین شکل واکنش است . این معادله به ما می‌گوید که از مخلوط کردن محلول هر نمک انحلال پذیر ${\displaystyle Ag^{+}}$ و محلول هر نمک انحلال پذیر ${\displaystyle Cl^{-}}$، رسوب انحلال پذیر AgCl تشکیل می‌شود .

حال فرض کنید محلول‌های NaCl و ${\displaystyle NH_{4}NO_{3}}$ را مخلوط کنیم . معادلهٔ یونی واکنش به شکل زیر خواهد بود :

${\displaystyle Na^{+}+Cl^{-}+NH_{4}^{-}+NO_{3}^{-}\to Na^{+}+Cl^{-}+NH_{4}^{-}+NO_{3}^{-}}$

تمام مواد درگیر در واکنش در آب انحلال پذیرند . اگر یون‌های مشترک را از معادله حذف کنیم، چیزی باقی نخواهد ماند . بنابراین واکنشی رخ نخواهد داد . این رخداد را معمولاً به صورت زیر نمایش می‌دهند :

${\displaystyle Na^{+}+Cl^{-}+NH_{4}^{-}+NO_{3}^{-}\to N.R.}$

علاوه بر تشکیل نمک انحلال پذیر، دلالیل دیگری نیز برای انجام واکنش تراساختی وجود دارد . واکنش ناشی از مخلوط کردن محلول هیدروکلریک اسید و یک محلول سدیم سولفید را در نظر بگیرید :

${\displaystyle 2HCl+Na_{2}S\to H_{2}S+2NaCl}$

معادلهٔ یونی خالص :

${\displaystyle 2H^{+}+S^{2-}\to H_{2}S}$

در این واکنش برخورد یون‌های ${\displaystyle H^{+}}$ و ${\displaystyle S^{2-}}$ منجر به تشکیل گاز ${\displaystyle H_{2}S}$ می‌شود که فقط اندکی انحلال پذیر است و محلول را ترک می‌کند . در سومین نوع واکنش تراساختی، یک الکترولیت ضعیف به وجود می‌آید . الکترولیت‌های ضعیف انحلال پذیر، در محلول آبی، به‌طور کامل یونیده نمی‌شود . این مواد، عمدتاً به صورت مولکولی باقی می‌مانند . واکنش خنثی سازی اسید ـ باز نمونه‌ای از این نوع واکنش هاست :

${\displaystyle HCl+NaOH\to H_{2}O+NaCl}$

معادلهٔ یونی خالص :

${\displaystyle H^{+}+OH^{-}\to H_{2}O}$

علت وقوع این واکنش، تشکیل مولکول‌های آب از یون‌های ${\displaystyle H^{+}}$ و ${\displaystyle OH^{-}}$ است؛ آب یک الکترولیت صعیف است .