واسط کاربر
واسط کاربری[1] یا میانجی کاربری (به انگلیسی: User Interface) (کوتاهشده: UI) فضایی است که تعامل میان انسان و ماشین در آن رخ میدهد.[2] واسط کاربری، بخش دیدنی و قابل لمس یک ابزار است که کاربر مستقیماً با آن سر و کار دارد. این اصطلاح را میانای کاربری،[3] میانجی کاربری[4] و رابط کاربری[5] هم ترجمه کردهاند.
هر رابط کاربر، به دو سازوکار اساسی مجهز است:
- درونداد؛ کاربر از طریق رابط کاربر، به ماشین فرمان میدهد.
- برونداد؛ ماشین از دریچه رابط کاربر، به دستورهای کاربر، پاسخ و عکسالعمل نشان میدهد.
در این حالت اصطلاحاً میگویند که کاربر و رابط کاربر، با یکدیگر تعامل دارند.
رابط کاربر در رایانهها
در فرهنگ رایانه، رابط کاربر عبارت است از تمام مجاری اطلاعاتی (Information Channels) که امکان ارتباط (Communication) بین کاربر و رایانه را فراهم میکنند. یک واسط کاربر ابتدایی، معمولاً از منوها، پنجرهها، صفحهکلید و ماوس تشکیل شده است. به علاوه، صداهایی هم که رایانه آنها را تولید میکند، جزئی از واسط کاربر محسوب میشوند.[6]
دستهبندی رابط کاربر
- انواع رابط کاربر از نظر ماهیت:
- انواع رابط کاربر از نظر عملکرد:
- رابط خط فرمانی؛ اگر کاربر فرمانهایی را در صفحهکلید وارد کرده و برنامه نیز با عملکرد خاصی به آنها پاسخ دهد، گفته میشود که برنامه مزبور یک واسط خط فرمانی دارد.
- رابط گزینشی؛ اگر فرمانها از طریق فهرستهای گزینشی (منوها) در اختیار کاربر قرار گیرند، به رابط مزبور، رابط گزینشی گفته میشود.
- رابط گرافیکی کاربر؛ برنامهای که اطلاعات را به طور گرافیکی نشان داده و برای برقراری رابطه با کاربر به یک وسیله اشارهای نیاز داشته باشد، گفته میشود که یک واسط گرافیکی کاربر دارد.
جستارهای رابطه
پانویس
- واژهٔ واسط کاربر از واژگان مصوب فرهنگستان زبان فارسی برای User Interface است. (ر. ک. منابع)
- Rüdiger Heimgärtner (2019). Intercultural User Interface Design. Springer International Publishing.
- واژهٔ میانای کاربر یکی دیگر از واژگان مصوب فرهنگستان زبان فارسی برای User Interface است. (ر. ک. منابع)
- باغداساریان.
- منابع پراکنده و مؤلفین گوناگون.
- Lewis & Rieman
منابع
- گروه واژهگزینی. فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان (دفتر دوم)، چاپ دوم. تهران: فرهنگستان زبان فارسی، ۱۳۸۴. شابک ۹۶۴−۷۵۳۱−۳۷−۰
- باغداساریان، ادیک. فرهنگ کاربران کامپیوتر، چاپ چهارم. تهران : انتشارات تابان (با همکاری پخش روز)، ۱۳۷۵.